Hans Maréchal van M+R interior architecture vindt de relatie binnen en buiten (omgeving – gebouw – interieur – individu) heel belangrijk. “We zien dit als een verlengstuk van de beschermde omgeving. Binnen onze ontwerpen voor binnenruimte en werkomgevingen dragen natuurlijke aspecten bij aan het welzijn van mensen, medewerkers. De verbinding met de buitenruimte wordt door ons daarom altijd gelegd.”
Na de coronaperiode is thuiswerken en de thuiswerkplek een concurrent geworden van de kantoorruimte. Voor Hans Maréchal van het in 2000 opgerichte bureau M+R interior architecture betekent dit een bevestiging van de veranderde aanpak van de inrichting van de kantoorwerkplek die het als bureau al jaren voorstaat. “We zien dat het kantoor nog meer dan voorheen een plek moet zijn waar mensen graag willen vertoeven. Het kantoor als clubhuis van een club waar je bij wilt horen. Het is een belevingsruimte die meer moet bieden dan het comfort van de thuiswerkplek. Hier ontmoet je elkaar, hier deel je ideeën, hier ben je deel van een team.”
Een belangrijk onderdeel van het verhogen van het comfort is het groener maken van de kantooromgeving en gebruik maken van de buitenruimtes. “Buiten en binnen naar elkaar brengen, zorgt ervoor dat je je fijner voelt in de kantoor omgeving. Natuur en groen zijn goed voor je als persoon. Het verhoogt de kwaliteit van de lucht en de vochtigheidsgraad van de binnenruimte.” “Ik heb mijn bureau nu bijna 25 jaar. Vroeger ontwierpen we kamertjes voor werknemers waarin ook groen moest komen. De beplanting vergde veel onderhoud en dus veel kosten. Er kwamen kunststof alternatieven die je alleen hoefde af te stoffen. Je ziet het helaas nu nog steeds; een prachtige groene wand maar dan met planten van plastic. Dat schiet het doel totaal voorbij. Dan is het alleen voor het oog en draagt niet bij aan een betere leefomgeving.”
DIALOOG
Meer groen in de kantoor omgeving en meer plekken buiten betekent dat patio’s, daken en balkons belangrijke plekken zijn die bijdragen aan de kwaliteit van de kantooromgeving. “Bij het maken van patio’s en dakterrassen, dingen die dicht liggen bij het interieur, vind ik dat je bij de inrichting de dialoog moet aangaan met het exterieur. Samen met de tuin- of landschapsarchitect zet je het interieur in de buitenruimte door.”
Maréchal geeft een voorbeeld: Het nieuwe Politiebureau Nieuwegein komt in een natuurgebied te staan. In een moerassig gebied van de groene kom van de afrit van rijksweg A2. Een ontwerpteam met onder andere Van Pelt Architecten, LAP Landscape & Urban Design en M+R interior architecture won de aanbesteding met een compact en flexibel gebouw, dat opgaat in haar uitdagende locatie. “We werken met verschillende terrassen als rijstvelden.” Het landschap is de drager van de ontwerpvisie. Het ontwerp met een ‘flauwe’ hellingbaan naar de publieksentree van het pand bereikt het gebouw op de eerste verdieping, via een landschappelijk en bloemrijk voorplein.
De waterrijke, bestaande locatie, met verschillende poelen en bosschages, is als basis genomen. Water vormt in het integrale ontwerp van het landschap en interieur van het politiebureau een verbindend element. Het element keert overal terug: van het bufferen van water tot watertafels en een watertrap op het voorplein als rustgevende ontwerponderdelen. “In overleg met de architect en de landschapsarchitect kunnen we het zo mooi mogelijk inbedden in de natuur en maken we gebruik van natuurlijke materialen. Voor de politie en medewerkers
is er altijd een gebied in het groen. Anders dan architectuur die autoriteit uit straalt, is het gebouw onderdeel van de maatschappij.”
“We denken nu nog veel meer na over hoe we gebouwen en hun daken onderdeel maken van de natuur. Eén van de mooiste voorbeelden daarvan vind ik het Fallingwater house van Frank Lloyd Wright, dat al sinds de jaren dertig zo bijzonder harmonieert met de omgeving. Dat kan met de natuur, maar ook in een stedelijke omgeving. Het operagebouw in Oslo is een mooi voorbeeld van een gebouw dat gericht is op het benutten van de buitenruimte. Met name op zonnige dagen is het gebouw met haar schuine vlakken onderdeel van de stad.”
SCHOOLPLEIN
M+R interior architecture won vorig jaar de ontwerpcompetitie voor de renovatie van het historische schoolgebouw van Mediacollege Amsterdam. Deze vakschool voor creatief en technisch talent was eerder bekend in de jaren dertig als de ‘Amsterdamsche Grafische School’. Het schoolgebouw werd ontworpen door Heineke en Kuipers architecten. De opdracht omvat een grondige verbouwing, verduurzaming en herinrichting van dit historische schoolgebouw.
Het verwonderde Maréchal dat de school geen schoolplein had. “Leerlingen staan buiten op straat en hebben daar alleen een paar bankjes. Ons herontwerp van het u-vormige gebouw voegt een plein toe op een plat dak in het midden boven de binnenruimte. De kantine ontsluiten we naar het dak. Je kunt er zitten en je kunt hier de dialoog met binnen en buiten aangaan. Grote lichthappers met banken eromheen zorgen ervoor dat het daglicht in het gebouw kan doordringen. Er komt groen bij en we denken nog na over ‘de verharding’, zullen het drainagetegels worden? Hoe gaan we om met de wateropvang of -afvoer? Er is met het plein een enorm oppervlak toegevoegd dat de beleving vergroot.”
GOED VERHAAL
En als het verhaal dat je binnen vertelt ook wordt voortgezet in de buitenruimte, maak je een (dak)terras dat past. “Als het een concept is, dan is het goed. Als de lijnen van binnen naar buiten logisch in elkaar overgaan, vertellen binnen en buiten één verhaal.
Maréchal realiseerde een villa, waarin binnen en buiten samenvloeien met alleen een ranke geleiding voor de glazen schuifpui, die de vloer binnen in hetzelfde materiaal in de buitenruimte doet overgaan. “Glas is natuurlijk een uitstekend middel om die grens tussen binnen en buiten te vervagen.”
DE NATUUR IS GRILLIG
“Alle mooie plaatjes van groen in en om het gebouw maakt ook dat je midden in de natuur zit. En dat brengt ook minder geliefde aspecten mee van de natuur. In overlegsessies over de verduurzaming van een ziekenhuis werd al snel geroepen: ‘Dit kan niet! Als er beestjes op af komen, hebben we een groot probleem.’ En hoewel we allemaal weten dat groen het herstel van patiënten versnelt, moeten we hier keuzes maken. Dan moet je je beperken tot gebieden waar groen wel is toegestaan, zoals bijvoorbeeld in de algemene ruimten en op terrassen.”
“We hebben dat hier op kantoor ook ervaren. Een medewerker van ons is imker en hij plaatste in onze binnentuin twee bijenkorven. De buurt vond het prachtig en we konden honing oogsten. Maar een bij leeft vijf tot zes weken en daarna ligt hij op de grond. De dode bijen onder de korf trekt vogels aan. maar ook muizen en zelfs ratten. Dan is het plotseling niet zo leuk meer om de natuur zo dicht bij je te hebben.”
Ook zullen we er volgens Maréchal aan moeten wennen dat de natuur seizoenen kent. De mooie plaatjes van lommerrijke gebouwen zijn niet representatief voor het hele jaar. “Alle vier jaargetijden hebben andere voorkomens. We zullen moeten accepteren dat het zo is.”
OVERTUIGEN
Een ander en zeer belangrijk aspect zijn de kosten voor het onderhoud van groen in en om het gebouw. “Om groen in het interieur, in patio’s en op daktuinen mooi te houden, is jarenlang onderhoud nodig. Zelfs de meest eenvoudige patio met groen kost veel aan onderhoud. Je moet zorgvuldige keuzes maken; laten we mensen toe of niet, welke keuze maken we voor het groen? Als je het niet goed doet, wordt het vies en werkt het averechts.”
We moeten er daarom nog steeds veel aan doen om de opdrachtgever te overtuigen. De boom in de patio is niet veel bladeren en onderhoud, maar is ook een aantrekkelijke ruimte waar de werknemers graag vertoeven. Zet er zitjes neer en de patio kan het kantoorgebouw goed doen.”
Want de natuur is een geweldige vormgever, bepleit Maréchal: “Zo goed als de natuur het doet, kunnen wij mensen het niet: het klopt altijd. Zo hebben we een schaduwrijke binnentuin in de Amsterdamse binnenstad voor een Zwitserse opdrachtgever gemaakt, tot een tuin waarin de natuur haar gang mag gaan, met insecten-hotels, vogel- en vleermuiskastjes.”
M+R interior architecture is een internationaal opererend ontwerpbureau, in 2000 opgericht door Hans Maréchal. Het bureau richt zich voornamelijk op het verbouwen en inrichten van projecten binnen de utiliteit, leisure- en retailsector. Daarnaast beschikt het bureau over ruime ervaring op het gebied van herbestemmen van bestaande gebouwen, waaronder ook (Rijks)monumentale panden.
Privium
