De nieuwe Vakrichtlijn Gesloten Dakbedekkingssystemen is zo goed als klaar. Tijd voor Roofs om aan tafel te zitten met de opstellers Sjoerd Wildschut namens DAKMERK, Chris van der Meijden van Kiwa BDA en André van den Engel van VEBIDAK. Al bijna vijfentwintig jaar is de stand van de techniek voor ontwerp en uitvoering van (platte) daken met gesloten baanvormige dakbedekkingssystemen beschreven in de Vakrichtlijn.
De laatste uitgave van het document is inmiddels zeven jaar oud. En omdat de dakenbranche niet stilzit, werd het hoog tijd de stand van de techniek op daken weer opnieuw vast te leggen. Het dak kent inmiddels veel nieuwe toepassingen die de pioniersfase voorbij zijn. “Natuurlijk is de Vakrichtlijn nooit een statisch document geweest. Door de jaren heen zijn tal van grote en kleine wijzigingen en aanvullingen doorgevoerd”, zegt rapporteur Van der Meijden. “Dat leidde uiteindelijk tot een versie die is samengesteld uit verschillende delen. Een belangrijke verandering ten opzichte van de vorige versie van de Vakrichtlijn is dat de nieuwe Vakrichtlijn niet meer bestaat uit vijf afzonderlijke delen, maar uit één document met een logische hoofdstukindeling.”
HOOFDZAKEN
Wildschut: “De twee belangrijkste zaken die we in deze revisie hebben opgepakt: de nieuwe Vakrichtlijn is volledig herzien en de multifunctionele daken zijn nu goed uitgewerkt. Maar er is ook veel hetzelfde gebleven. We spreken nog steeds over baanvormige producten voor het waterdicht afsluiten van het platte dak.” Van der Meijden: “We houden nog steeds dezelfde algemene structuur aan: op een ondergrond komt een dampremmende laag, isolatie en dakbedekking. De waterdichte dakbedekkingen blijven bitumen, PVC, FPO(TPO), POCB en EPDM.”
“We spreken over platte daken en het ontwerp en de uitvoering van dakbedekkingsconstructies met baanvormige dakbedekkingen. We hebben het niet over vloeibare systemen, die overigens meer opkomen.”
Voor elke materiaalgroep staan er in het document algemene richtlijnen hoe je het ontwerpt en hoe je het moet uitvoeren. “Het hoofdstuk multifunctionele daken richt zich alleen op de dakbedekkingsconstructies, niet op de uiteindelijke uitvoering van de multifunctionaliteit die er bovenop komt. Wél hoe je de dakbedekkingsconstructie op de juiste wijze afstemt op de gewenste functie er boven”, zegt Van den Engel. “De risico’s op calamiteiten zijn bepalend voor de beschreven opbouwen en randvoorwaarden. We geven ook de bouwkundige randvoorwaarden aan voor duurzaam waterdichte dakdetails. Dat wil niet zeggen dat als je het anders doet, dat het dan per definitie fout is. Het document biedt ruimte voor innovaties en nieuwe producten.” Van der Meijden: “In de Vakrichtlijn proberen we een zo groot mogelijk deel van de markt af te dekken.”
ONTWERP
Van den Engel: “De Vakrichtlijn begint met constructietabellen en de keuze voor een eventuele multifunctionaliteit. Als je vervolgens ziet dat er bij een bepaalde oplossing veel voetnoten staan die wijzen op risico’s in de uitvoering en het gebruik, dan kun je als ontwerper beter kiezen voor een constructie met minder risico’s.” Wildschut: “De ervaringen van dakbedekkingsbedrijven vormen een belangrijk uitgangspunt voor de beschreven dakbedekkingsconstructies en verwerkingsrichtlijnen. Wij zien waar het mis gaat en waar de risico’s liggen.” Van den Engel schetst een voorbeeld van een parkeerkelder met een omgekeerd dak, waarbij een PVC dakbedekkingssysteem los op de betonnen onderconstructie lag. “Tijdens de nieuwbouw van het complex is deze dakbedekking bijna een half jaar gebruikt als werkvloer voor de bouw van de bovenliggende woningen en daarna voorzien van isolatie, een dakbestrating en een daktuin. De gevolgschade en de ellende voor de bewoners had voorkomen kunnen worden met de keuze voor een andere opbouw.”
TOETSINGSINSTRUMENT EN HOUVAST
Wildschut: “De Vakrichtlijn is een mooi document om een dak te kunnen toetsen.. De VRL kan dan veel zorg uit handen nemen. Het is niet commercieel geschreven, maar puur vanuit de techniek. Je hebt hiermee een onafhankelijke richtlijn die je zekerheid geeft, ook naar de opdrachtgever.” Van den Engel: “Dakbedekkingsbedrijven krijgen vaak de vraag ‘waar staat dat?’ van hun opdrachtgevers. Met dit document kun je refereren naar de voorkeursconstructies met de minste uitvoeringsrisico’s.” Van der Meijden: “Het helpt de dakdekker en verwerker. Ze kunnen de opdrachtgever overtuigen: zo gaan we het doen, want de aanpak is goed onderbouwd. Je kan ook goed uitleggen waarom jouw oplossing mogelijk duurder is dan die van een ander.”
DEFINITIE VAN WATERRETENTIE
De Vakrichtlijn legt ook vast wat er onder verschillende multifunctionele daktoepassingen wordt verstaan. Wildschut: “We geven bijvoorbeeld een goede definitie van retentiedaken. We onderscheiden twee typen. Type 1 is een dak met afschot waarop het water tijdelijk vastgehouden wordt. Type 2 is een dak zonder, of bij voorkeur beperkt afschot waar het water langer op blijft staan. Door dit onderscheid kunnen we voor elk type de juiste dakbedekkingsconstructie bepalen.”
DUURZAAM CIRCULAIR
Van der Meijden: “De Vakrichtlijn doet geen uitspraak over duurzaamheid. Bij intensieve daktuinen adviseren we een volledig gekleefde dakbedekkingsconstructie. Daar krijgen we wel discussie over, want vanuit het oogpunt van circulariteit zou je het anders doen.” Van den Engel: “Maar als je sloop zo lang mogelijk uit wilt stellen vanuit duurzaamheidsoverwegingen, dan gaat zo’n opbouw 30 jaar mee en na een overlaging nog eens 30 jaar, dus totaal 60 jaar levensduurverwachting. Dat is toch beter dan drie keer twintig jaar circulair, denk ik dan.”
VEILIGHEID
Van der Meijden: “De Vakrichtlijn besteedt veel aandacht aan brandveiligheid tijdens het aanbrengen van bitumineuze dakbedekking. Voor brandveiligheid in de gebruiksfase van het gebouw zijn andere documenten beschikbaar.” Wildschut: “We zeggen wel het nodige over een veilige daktoegang en een veilig dakgebruik. Het dak zo te ontwerpen dat je voor onderhoud en reparaties veilig op het dak kan zijn en je kan bewegen. Dat is helaas door de aanwezigheid van ˄ MVRDV Tripolis Park fotograaf Ossip van Duivenbode zonnepanelen in veel gevallen onmogelijk, omdat ze vaak tot de dakrand zijn aangebracht. De opdrachtgever wil meer rendement zonder te letten op de veiligheid. De dakdekker of onderhoudspartij kan geen garantie geven, omdat periodiek reinigend onderhoud onmogelijk is geworden. Met de Vakrichtlijn heb je nu een duidelijke omschrijving van hoe het zou moeten. Dat is het sterke van dit document en geeft ons als dakdekker steun: Als wij niet werken volgens de Vakrichtlijn, voldoe je niet aan de BRL 4702 en kunnen wij de garantie op ons werk niet geven.”
AL VOLOP IN GEBRUIK
In 2025 komt de nieuwe Vakrichtlijn uit. Van den Engel: “Als we nu advies geven over bijvoorbeeld multifunctionele daken, adviseren we al volgens dit nieuwe document. Dat is niet vreemd, want er is in de branche al vele jaren praktijkervaring. Het stond alleen nog niet beschreven in de Vakrichtlijn. Nu wél.”
Van der Meijden: “Het concept is toegezonden aan alle producenten- en leveranciersorganisaties van dakbedekking en isolatie. De opmerkingen die dat oplevert, daar komen we wel uit. Er blijven natuurlijk discussiepunten over. Er zijn nog maar een paar restpunten. Ik denk dat we niet eens vijf punten halen. In de Vakrichtlijn proberen we een zo groot mogelijk deel van de markt af te dekken.
De opstellers van VEBIDAK, Dakmerk en KIWA BDA spreken de wens uit dat de kennis die in het document is vastgelegd als een olievlek over de markt zal verspreiden. “We verwachten dat de kennis over verantwoorde dakbedekkingsconstructies en verwerkingsmethoden, maar ook de kennis over juiste bouwkundige randvoorwaarden zal toenemen. Via het Nationaal Dakenplan bijvoorbeeld ook bij gemeenten, natuurorganisaties en groenverwerkers. Iedereen wil innovatie, rennen en hollen. Maar we moeten het ook goed doen. Als ze het besef hebben wat er komt kijken bij het maken van een goed dak, is dat een grote winst.” ■
