Het enige terrassenkasteel van Nederland ligt tegen de heuvels van de Cannerberg in Maastricht, op de grens met België. De specialisten van Verkoelen Dakspecialisten Weert BV hebben het nieuwe leiendak gerealiseerd op het hoofd- en poortgebouw. Met torens, nieuw zinkwerk, bijzondere details en ornamenten was hier groot vakmanschap vereist. Projectleider en manager Hellende daken bij Verkoelen Dakspecialisten, Math Kunnen, vertelt over de werkzaamheden aan het kasteel, dat behoort tot de exclusieve hotels en restaurants van Oostwegel Collection, op de mooiste locaties in Zuid-Limburg.
Château Neercanne is een uniek terrassenkasteel uit 1698, gebouwd door Daniël Wolff van Dopff. Het kasteel, dat deels uit mergelsteen is opgetrokken, staat bekend om zijn prachtige baroktuinen, die als enige in Nederland op de UNESCO Werelderfgoedlijst staan. In de eeuwen daarna diende het
als diplomatieke ontmoetingsplaats, onder andere tijdens de ondertekening van het Verdrag van Maastricht. Ook de grotten, uitgehouwen in de mergelwand, zijn bijzonder en werden historisch gebruikt voor opslag en evenementen. Vandaag de dag is het kasteel een levend en toegankelijk monument, dankzij het erfpachtcontract dat in 1987 werd afgesloten tussen het Limburgs Landschap, dat het gebouw in 1947 aankocht, en horeca-exploitant Camille Oostwegel. Sindsdien kunnen gasten gebruikmaken van de culinaire faciliteiten van Restaurant Château Neercanne en van de naastgelegen L’Auberge.
De accommodatie is lid van Relais & Châteaux en staat bekend om het met een Michelinster bekroonde Restaurant Château Neercanne en het met een Michelin Bib Gourmand bekroonde L’Auberge.
ESTHETIEK
Château Neercanne heeft een grondige renovatie ondergaan. Het kasteel kreeg een nieuw dak, een nieuwe keuken en met zeven luxe suites in het poortgebouw kunnen gasten nu overnachten op de locatie. “Dat is een lang gekoesterde wens van ons”, zegt Camille Oostwegel, van de Oostwegel Collection. “De laatste renovatie dateert uit het begin van de jaren ’50, dus het werd wel weer eens tijd om Château Neercanne grondig onder handen te nemen.”
“Aanleiding voor de renovatie was onder andere het dak, dat in slechte staat verkeerde. We hebben groot respect voor het erfgoed, dus we willen er goed voor zorgen. Maar we dachten: als Neercanne toch in de steigers staat, kunnen we dan nog wat meer doen? Het idee om zeven suites te maken in het Poortgebouw was geboren.”
Met zorg zijn de partijen gezocht die het werk met liefde voor het vak uitvoerden. Verkoelen Dakspecialisten werkte rechtstreeks in opdracht van Oostwegel Collection als restaurateur van de daken. De monumentale status van de 17e-eeuwse buitenplaats blijft ook aan de binnenzijde goed zichtbaar. Het bintwerk vervult bovendien een esthetische rol in het poortgebouw. Zo is de houten constructie van de toren van het gebouw opengewerkt en gerestaureerd, en vormt deze nu een blikvanger in een van de nieuwe suites.
TECHNIEK
Dit 17e-eeuwse barokke kasteel, een waar erfgoed in Zuid-Limburg, heeft dankzij het vakmanschap van Verkoelen Dakspecialisten een dakrenovatie ondergaan, waardoor het
er de komende decennia weer stralend zal uitzien. Zelfs voor Verkoelen Dakspecialisten, met jarenlange ervaring in de restauratiesector, was dit een bijzonder project.
Math Kunnen: “Het project omvat onder andere het vervangen van het leien dak, het zink- en koperwerk, het herstellen van de ornamenten, en het herstel van balkhout en dakbeschot. Het was voor ons van groot belang om de hoge kwaliteit te waarborgen.”
“Daarbij is de uitstraling en kwaliteit van de leien erg belangrijk. Het rijksmonument moest in oude staat worden hersteld, dus we zochten leien met eenzelfde dieppaarse kleur als de oude Fumay leien. De keuze viel op de authentieke Penrhyn natuurleien, die variëren van donkerpaars-grijs tot een roodachtige kleur. We bezochten de groeve in Wales om ons te overtuigen van de kwaliteit.”
“Deze hoogwaardige leien versterken de tijdloze allure van het kasteel en sluiten naadloos aan bij zijn rijke geschiedenis”, schrijven de leveranciers van de natuurleien. “Meer dan 500 miljoen jaar oud, wordt dit materiaal erkend als de beste natuurlijke leisteen ter wereld. Welsh Slate bezit en exploiteert de beroemde Penrhyn en CWT-y-Bugail leisteengroeven in Noord-Wales.” Verkoelen Dakspecialisten is als ERM-gecertificeerd en erkend restauratiebedrijf gespecialiseerd in het werken volgens de uitvoeringsrichtlijnen 4010 (Historisch Leidak) en 4011 (Metalen dakbedekkingen en goten bij monumenten). Het project was omvangrijk en bracht verschillende uitdagingen met zich mee, zoals de vele dakkapellen, waarvan sommige voorzien zijn van ronde kopfronten, de specifieke rondingen en glooiingen in de dakvlakken, en een bijzondere toren met een leien gedekte kleine ui in de torenspits, onder de bekroning.
Na voorafgaand aan de uitvoering te zijn gesorteerd op drie diktes, werden alle natuurleien vakkundig en ambachtelijk aangebracht op de dakvlakken en dakkapellen door onze ervaren leidekkers. Voor onze meest ervaren leidekker, Huub Ressen, vormde dit laatste leiwerk, vlak voor zijn welverdiende pensioen, letterlijk en figuurlijk ‘de kroon op zijn werk’. “Alle ornamenten hebben we weer in oude staat teruggebracht. Ze zijn verguld en waar nodig hersteld. Aan de tuinkant zijn de boeidelen van de serre in gefelst zink uitgevoerd en werden de mergel schoorstenen voorzien van nieuwe zinken afdekkappen. Daarnaast moesten er rookgasafvoeren en ontluchtingen worden aangebracht. Dit alles volgens de moderne standaarden, maar onopvallend en met behoud van het authentieke karakter van het dak en de schoorstenen. We gebruikten hiervoor speciale, handmatig door ons vervaardigde schoorsteen- en monnikskappen die naadloos in het dakvlak opgaan.”
VEILIGHEID
Tijdens de werkzaamheden maakten we gebruik van steigers die in eigen beheer waren geplaatst. Deze steigers waren voldoende breed en zorgvuldig afgeschermd om de veiligheid van de gasten te waarborgen. Daarnaast hebben we de nieuwe daken en torens uitgerust met permanente veiligheidsvoorzieningen, essentieel voor toekomstig onderhoud en inspecties.
SAMENWERKING
“De samenwerking verliep uitstekend,” zegt Kunnen. “Tijdens de werkzaamheden bleef Château Neercanne toegankelijk voor gasten. In nauw overleg met projectmanager Cyrille van IJzendoorn van Oostwegel Collection en Harry Degens van Bouwbedrijf Coppes werd elke fase – eerst het Poortgebouw en daarna het Château – uitgevoerd met minimale overlast.” De volledige renovatiewerkzaamheden aan het dak werden in februari 2024 succesvol afgerond.
DUURZAAMHEID
“De nieuwe leibedekking heeft een verwachte levensduur van 200 jaar, met een productgarantie van 100 jaar vanuit de leigroeve,” vertelt Math Kunnen. “Bij projecten van deze omvang en waarde moet je werken met de beste materialen.” Dankzij het nieuwe lei-, zink- en loodwerk is het Château weer behouden voor toekomstige generaties. De oude leien worden hergebruikt bij de restauratie van vestingwerken. Verzakte hardstenen muren worden op traditionele wijze opgevuld met leistenen. Zo is ook hier weer hoogwaardig hergebruik van de leien mogelijk gemaakt.
De restauratie is daarnaast aangegrepen om Château Neercanne toekomstbestendig te maken op energetisch gebied. Oostwegel: “We maken direct een grote duurzaamheidsslag. De keuken wordt verduurzaamd en gaat van het gas af. Tegelijk wordt deze volledig vernieuwd met de meest moderne keukenapparatuur.” Een andere duurzame maatregel is de aanleg van een warmtepomp. Voorheen werd het warme water voor het gehele kasteel opgewekt in een ketel in het Poortgebouw. Nu beschikt het Poortgebouw over een warmtewisselaar en is de ketel verplaatst naar het hoofdgebouw. Dit bespaart 800 meter aan warmwaterleidingen in de grond en voorkomt energieverlies over deze afstand. Oostwegel: “Binnen ons bedrijf zien we erfgoed en natuur als primaire stakeholders. We willen dit voor toekomstige generaties behouden en het bedrijf mooier, beter en leuker doorgeven.”
JUBILEUM
De omvangrijke renovatie is mede mogelijk gemaakt door een subsidie van de provincie, aangezien Château Neercanne een Rijksmonument is, en door een Europese subsidie via de Stichting Het Limburgs Landschap. De oplevering in maart 2024 is aangegrepen om het 40-jarig jubileum van Château Neercanne in stijl te vieren. Huub Ressen van Verkoelen plaatste een bijzondere gedenkleisteen, waarop de start van de renovatie en de betrokken partijen zijn vermeld. Een speciale documentaire, beschikbaar op internet, biedt een exclusieve terugblik op de renovatie van het kasteel en de creatie van de luxueuze suites. ■
BOUWGEGEVENS:
Opdrachtgever: Oostwegel Collection
Aannnemer: Bouwbedrijf Coppes, Valkenburg (Houthem) Dakdekker: Verkoelen Dakspecialisten, Weert Leisteen: Lei Import, Maasbracht
