Roofs 2004-06-03 Grenzen

In de Formule 1 gaat het niet hard genoeg als alles werkt zoals het moet. Met andere woorden, je moet over de grens van wat theoretisch kan om te winnen. Schumacher bewees dat zoiets niet alleen opgaat voor de techniek van de auto’s. Zo gebruikte hij het veiligheidsmechanisme tegen spinnende wielen om na iedere bocht sneller te accelereren, het mechanisme dat raceauto’s veilig op de baan brengt na een Pitt-stop en de menselijke schakelvaardigheden overtreft. Toen de wereldtitel van Schumacher in gevaar kwam, schroomde hij niet een concurrent van de baan te drukken. Zijn doel is winnen en in de Formule 1 is het overschrijden van de grenzen de sport. Bij voetbal verkennen spelers ook continu de grenzen van wat kan, wat mag en wat niet. Het misselijkmakende aansmeren van een kaart, de Schwalbe en, in opkomst, het vrij zwaaien met de armen bij het opspringen. Golf mag de sport zijn met de best uitgewerkte reglementen waar spelers elkaar het toezicht geven, bij grote toernooien is zelfs daar een referee aanwezig. Als het er op aankomt zijn heldere regels, toezicht op naleving en sancties geboden. Want de massa’s kunnen in vervoering raken van een mooie actie maar exploderen als de tegenstander wint met ‘vals spel’. In het dagelijks leven is dat niet anders. De ‘bedrijfstop’ die zichzelf een steeds hoger loon toekent zonder persoonlijk risico te lopen. De bouwbranche die gevangen in de lage marges de omslag naar hogere marges en de daar bij behorende vrije concurrentie niet kan maken. De gemeenten die zich zelden aan de eigen begroting houden, met steeds hogere belastingen tot gevolg. De scholen die het geld toegewezen krijgen en gaan ‘managen’. En ga zo maar door. Allemaal op zoek naar de grens tot ze worden belet verder te gaan. Grenzen in de vorm van regels zijn noodzakelijk voor een goede, of zo u wilt ‘faire’ gang van zaken. Ik blijf overigens sterk gekant tegen een teveel aan regels en ben van oordeel dat de noodzaak onomstreden moet zijn. De vraag is of de grens moet worden aangegeven van hogerhand, of dat belanghebbenden zelf de grens moeten bepalen; zogenaamde zelfregulering.  Dakdekkersbedrijven en veiligheid is een mooie. Zonder de arbeidsinspectie zou er niet veel van terecht zijn gekomen. De ingestelde kliklijn werkte niet en achteraf bezien is dat maar goed ook; elkaar een kaart aansmeren is misselijkmakend. Door de branche is eerst de kat uit de boom gekeken want de eerste investering is niet altijd de beste en misschien wel niet eens nodig. Dat laatste bleek wel het geval doordat het toezicht werd verscherpt. De aanvankelijke onduidelijkheid in regels is verschoven van collectief naar persoonlijk, wat duidt op een ontwikkeling. Ook nu weer worden de ontwikkelingen aangezien, maar de rol van de arbeidsinspectie is overgenomen door de dreiging van verzekeringsmaatschappijen en claims.  Nog een mooie van onze zuiderburen. In Roof Belgium, de Belgische evenknie van Roofs, staat dat de Bevad, de Belgische evenknie van Vebidak, nu met partijen een platdakcharter (convenant) heeft getekend om geen garanties te verstrekken langer dan 10 jaar. Een discussie die in Nederland ook al een tijdje gaande is. Er staan geen sancties tegenover en er is geen toezicht. Wel is een meldpunt ingericht  zodat ‘de markt’ zelf toezicht moet houden. Hebben wij niet zo’n discussie gehad met kale EPS?  En hoe zit het met onze discussies over garantietermijnen, de levensduurverwachting en andere marktverschijnselen? Zelfregulering kan werken als er volop werk is te vergeven, want in het eigenbelang is voorzien en dus kan het algemeen belang worden gediend. Als de markt krapper wordt, dan gaan de echte ondernemers zich onderscheiden. Inventiviteit, het opzoeken van de grenzen en om te winnen er overheen durven gaan. Zelfregulering wordt in die marktsituatie met de mond beleden om de grenzen maximaal ten eigen voordeel op te rekken. Op alle gebieden wordt immers gezocht naar eigen voordeel. Schumacher moet winnen, koste wat kost. Iedereen kan zich voorstellen dat zelfregulering niet aan Schumacher mag worden overgelaten. Ondernemers willen eveneens winnen en geld verdienen. Voor het algemeen belang zijn regels, onafhankelijk toezicht en sancties nodig. Dat de regels in samenspraak moeten worden opgesteld om niet uitsluitend het algemene belang te dienen mag duidelijk zijn. En zelfregulering ….dat maakt de markt wel uit.   Ton Berlee