Roofs 2012-11-08 Ook eenvoudig zinkwerk mislukt geregeld

In de serie ‘De Pineut’ behandelt Leen Iseger van IKOBBKB praktijkvoorbeelden van projecten waarbij zaken flink mis zijn gegaan, in de hoop dat dit soort fouten in de toekomst niet meer voor zal komen.

AUTEUR

Leen A. Iseger Projectleider IKOBBKB BV

Dat er in ons natte kikkerlandje een grote hoeveelheid loodgieterbedrijfjes actief zijn, is alom bekend. Op veel bedrijfsauto’s van deze loodgieters prijkt even zo vaak de tekst: lood-, zink en koperwerk” . Is deze tekst aangebracht met de gedachte ‘ik kan leidingen solderen dus dat lukt mij ook wel’, of prijkt hier een tekst die aangeeft dat we daadwerkelijk met een vakman te maken hebben? Uit ervaringen opgedaan in de praktijk, tijdens vele dakinspecties (waarbij vaak de nodige problemen zijn tussen een opdrachtgever en de ‘verwerker/vakman’) blijkt helaas dat het vaak slecht gesteld is met de vakbekwaamheid van deze bedrijven als het gaat om de verwerking van lood, zink en koperwerk. Uiteraard worden hier niet de bedrijven bedoeld die daadwerkelijk tijd en moeite steken in een gedegen opleiding van het personeel in genoemde vakrichting, en die ook een ruime vakkennis en uitgebreid arsenaal aan gereedschappen in huis hebben om zinken en koperen dakbedekkingen succesvol aan te kunnen brengen. Duidelijk is dat vakbekwaamheid en specifieke trainingen vereist zijn om deze prachtige metalen met succes te kunnen verwerken.

Uit deze tekst kunt u zelf opmaken hoe het gesteld is met de vakbekwaamheid van een verwerker van zinken goten en deklijsten in een voorkomende situatie.

Tijdens een inspectie werden de volgende onrechtmatigheden aangetroffen:

Deklijsten

FOTO: Deklijst over 26m lengte uit 1 stuk

De zinken deklijsten, toegepast op de overgang van gevel naar het platdak waren in de lengterichting veelvuldig aan elkaar gesoldeerd tot een maximale lengte van 26m. De aanwezige soldeerverbindingen waren, door uitzetting en krimp van het materiaal, los geraakt en opnieuw gesoldeerd.

FOTO: Dilatatie?

FOTO:  Nagel in soldering opgenomen

Naast de aangebrachte dilataties waren deze deklijsten op meerdere plaatsen middels nagels / schroeven aan de ondergrond bevestigd. Deze bevestigingen zijn vervolgens door soldeertin waterdicht afgedekt. Toegepaste klangen van de deklijsten bevinden zich op h.o.h. afstanden variërend 1,35 – 1,80m. Het is duidelijk dat de verwerker blijkbaar de essentie van uitzetting en krimp alsmede de combinatie met de verankering aan de ondergrond niet begrepen heeft. Enerzijds worden wel voorzieningen aangebracht om werking van het materiaal mogelijk te maken terwijl anderzijds het materiaal onwrikbaar aan de ondergrond gefixeerd wordt zonder enige werkingsmogelijkheid. Duidelijk is dat het toegepaste materiaal door temperatuurwisselingen toch zal uitzetten en krimpen en dat er hierdoor zaken vernield zullen worden. Zijn het niet de soldeerverbindingen, dan zijn het wel de bevestigingen, zoals nagels en schroeven in de ondergrond, die los zullen raken.

De doorstekende gooteinden van de mastgoten bedraagt 450 mm voorbij de laatste gootbeugels. Eis is dat deze maat maximaal 200 mm bedraagt.

FOTO: Gootoverstek > 200 mm (450 mm)

Zalinggoot achter een dakopbouw is voorzien van één enkele afvoer waarbij geen afschot aanwezig is (ruimschoots resulterend in hemelwater in de zaling). De soldeerverbindingen aangebracht t.p.v. kopschotten in de zaling en afvoeren Ø 40 mm zijn onvoldoende kwalitatief uitgevoerd. De overlapping van het voetlood over de zaling (metselwerk aansluiting) bedraagt slechts 30 mm terwijl dit minimaal 70 mm behoort te zijn.

FOTO: Afschot ontbreekt. Aan twee kanten afvoeren zou een oplossing kunnen zijn

FOTO: Zalinguitloop alternatieve methode met uitzonderlijk soldeerwerk en geringe loodoverlap

FOTO: Kunstzinnige oplossing zalinguitloop

De afdekstrip aangebracht onder de deklijst van de dakopbouw bestaat op een enkel punt uit zeer kleine stukjes zinken lijst <100 mm. Zuinig omgaan met materiaal is een goed streven, echter dit is wel erg letterlijke zuinigheid.

FOTO: Zuinigheid is niet altijd effectief

De overlapping van de deklijsten op de dakopbouw bedraagt 5 mm i.p.v. de vereiste minImale 10 mm.

FOTO: Deklijst overlap 5 mm met veel soldeertin

De goten aangebracht aan de dakvoetzijde, ter weerszijde naast de dakkapellen, zijn niet voorzien van verplichte klangen ter voorkoming van opwaaien.

FOTO: Klangen vergeten!

Uitmondingen van kilgoten in de goot aan de dakvoet zijn niet bepaald vakbekwaam uitgevoerd. Aansluitingen/ beëindigingen bestaan uit een aantal kleinere zinkdelen die aan elkaar ‘gebreid ‘ zijn.

FOTO: Meten is weten! weet je het niet? Dan maar solderen !

FOTO: Knooppunt goot-kilgoot-deklijst

FOTO: Afvoer  is nu reeds grotendeels verstopt door het ontbreken van een boldraadrooster.

FOTO:  Verstopping in afvoer

Het uitgevoerd soldeerwerk (verticaal) laat zeer te wensen over (grote hoeveelheden soldeertin op gootbodem)

FOTO: Veel soldeertin met slecht resultaat: boetseerwerk

De uitzetting van rubber dilatatie bij ca. 15°C  is vrijwel maximaal.

FOTO: Dilatatie met maximale  uitzetting bij 15°C?? Wat bij 30°C ?

De klang van de goot is niet in de kraalgoot opgenomen.

FOTO: Klang vergeten op te nemen in kraal

De uitloopgoot door de gootbodem kent geen speling voor uitzetting.

FOTO: Geen speling om uitloop

De uitvoering van het soldeerwerk van de hoekaansluiting en de toepassing van losse  zinkelementen ter plaatse laat zeer te wensen over.

FOTO: En nog een stukje , en nog…

Bij de ontmoeting van goot met kilgoot is de deklijst nagel in soldeer opgenomen en de afschotgoot niet in orde.

2 FOTO’S: Vergeten de nagel te solderen? Of opwerken t.g.v. uitzetting en krimp

De soldeer verbinding is deels met butyleenkit afgedicht.

FOTO: Soldeernaad aangevuld met kit

Direct naast de dilatatie is de zinken goot (vlak achter de kraal) vastgezet middels een ingedreven nagel die vervolgens afgedekt is met soldeertin.

FOTO: Nagel, vlak voor de dilatatie, door gootopstand  geslagen en vast gesoldeerd

 Zoals uit bovenstaande voorbeelden blijkt, hebben we hier te maken met een verzameling van ‘ondeskundigheden’ die het beroep van de vakman loodgieter niet bepaald een positieve uitstraling geeft en waar deze zelfde vakman alleen maar kromme tenen van krijgt. Het zal de lezer dan ook niet verbazen dat er helaas nog legio ‘loodgieters’ rondlopen die dagelijks dergelijk werk opleveren, waar wij geen besef van hebben. Situaties waar het bij toeval al jarenlang goed gaat, maar niet conform de officiële regels gewerkt is / wordt.

Het is dan ook toe te juichen dat er een toename gesignaleerd wordt van het aantal gecertificeerde bedrijven die een gecontroleerde verwerking kennen. Zonder voorafgaande aankondiging worden werken gecontroleerd op de juiste toepassing van de vakregels. Steeds vaker gaan opdrachtgevers er toe over gecertificeerd werk voor te schrijven in de bestekken. Ga zo voort!