Roofs 2013-03-03 Fiasco

Hoe zou Bert Meerstadt, president-directeur van de NS, zich gevoeld hebben op 9 december 2012?

Op die dag werd de V250 Fyra in de dienstregeling opgenomen en vanaf dat moment moest de hogesnelheidstrein 10 keer per dag binnen 2 uur van Amsterdam naar Brussel gaan rijden. Als we de uitingen naar buiten mogen geloven was het voor hem een feestelijke dag. Maar het kan niet anders of hij was toch ook een beetje nerveus. Al was het alleen maar vanwege de problematische periode die aan die negende december vooraf ging. De hogesnelheidstrein ging pas veel later rijden dan was afgesproken. En dat die nervositeit terecht was, bleek al snel. De Fyra werd na vijf weken alweer uit de dienstregeling genomen omdat het eenvoudigweg niet verantwoord was de trein nog langer over de hogesnelheidslijn te laten rijden.

Wie zich een beetje verdiept in de voorgeschiedenis van het Fyrafiasco ziet dat zich een ware soap heeft afgespeeld rond de aanbesteding en de aanschaf van de nieuwe trein. Twee aanbieders hadden zich ingeschreven: het Franse Alstrom, die ook de TGV en de Thalys had geproduceerd, en het Italiaanse AnsaldoBreda, een relatieve nieuwkomer die nog geen ervaring had met de productie van dit type treinen. De Fransen hadden de beste papieren, zou je zeggen, maar de Italianen waren goedkoper en kregen dus de opdracht.

Deze keuze voor de laagste prijs heeft, dat is voor iedereen duidelijk zichtbaar, desastreuze gevolgen gehad. De NS stelt geen andere keuze te hebben gehad dan te kiezen voor deze partij, waarvan men heus wel wist dat het niet de meest geschikte partij was. Ten eerste vanwege het geringe aantal inschrijvingen en ten tweede omdat men gebonden was aan de Europese aanbestedingsregels omtrent prijs en kwaliteit, waardoor men niet zomaar om AnsaldoBreda heen kon. Dat kan zo zijn, al sluit ik niet uit dat men bij de NS het begrip ‘de economisch meest voordelige’ heeft verward met het begrip ‘de goedkoopste’. Goedkoop werd duurkoop, en de economische schade voor de NS is enorm, om nog maar te zwijgen van de imagoschade.

Hoe voelde de gemiddelde eigenaar van zonnepanelen zich op 19 februari 2013?

Op die dag stonden alle media in het teken van de zonnepanelen. Eerst werd gewaarschuwd voor de Multisol zonnepanelen van Scheuten Solar, die dakbranden kunnen veroorzaken als ze te warm worden. Direct daarna kwam het persbericht van Kiwa naar buiten waarin gesteld werd dat veel zonnepanelen op de Nederlandse daken van onvoldoende kwaliteit zijn: ‘Bijna een kwart van de consumenten die zonnepanelen op hun dak hebben liggen, zal de investering van een paar duizend euro er niet uithalen.’ Het gaat hierbij vooral om de goedkopere panelen. Ik kan me de schrik, en daarop volgend het chagrijn van deze eigenaren goed voorstellen. En denk eens aan de opluchting van de gebouweigenaar die géén zonnepanelen op zijn dak heeft!

Branchevereniging Holland Solar en diverse individuele leveranciers haastten zich persberichten uit te brengen waarin het belang van kwaliteit van producten en applicatie werd benadrukt. Hierbij werd uitgelegd dat men bezig is met een Masterplan Zonne-energie, waarbij naast een adequate regelgeving ook gezorgd wordt voor een goede opleiding, met een bijbehorend Handboek Zonne-energie en de recente introductie van het Zonnekeur kwaliteitskeurmerk voor installatiebedrijven. UNETO-VNI pleitte voor meer controle door de overheid. Iedereen kwam kortom in actie om de schade zoveel mogelijk te beperken.

Hoe zeg je dat ook alweer? O ja: ‘Als het kalf verdronken is, dan dempt men de put’. Een groot aantal brancheorganisaties werkt er hard aan om de kwaliteit van de producten en de applicatie van deze systemen te borgen. Maar het werd pijnlijk duidelijk dat de regelgeving altijd achter de praktijk aanholt en dat de genoemde initiatieven, hoe lovenswaardig ook, feitelijk al te laat komen. Ze hebben het fiasco niet kunnen voorkomen.

De directie van de NS wist dat de Fyra niet voldeed. Dat was kennelijk een publiek geheim. Maar de problemen werden pas benoemd toen alles al op straat lag. In de vleesindustrie was het, blijkt nu, al jaren een publiek geheim dat veel rundvlees eigenlijk paardenvlees was. Niemand zei er iets over tot het algemeen bekend was.

Zo weten wij nu bijvoorbeeld ook dat momenteel veel zonnepanelen op het dak liggen waarbij de kans groot is dat die bij de eerstvolgende flinke storm rond gaan vliegen. Je moet er niet aan denken welke (persoonlijke, materiële en economische) schade dit op zou kunnen leveren. Ik hoop maar dat ik me in een volgende column niet zal moeten afvragen hoe directeur [X] van dakdekkerbedrijf [X] zich voelde bij de oplevering van het zonnedak van Gebouw [X]. Gedroeg hij zich feestelijk, maar was hij misschien eigenlijk ook een beetje nerveus?