Roofs 2015-04-32 Nieuwe URL Beton en keramiek in ontwikkeling (premium)

Mede als gevolg van de invoering van het Bouwbesluit 2012 en enkele ­nieuwe technische ontwikkelingen worden momenteel de Uitvoerings­richtlijnen voor dekken van daken met betonnen dakpannen en keramische dakpannen aangepast. Roofs sprak met John Kouwenberg van HHD over de aanstaande veranderingen.

Beide Uitvoeringsrichtlijnen vallen onder de Nationale beoordelingsrichtlijn voor hellende daken, BRL 1513, en regelen de diverse aspecten in procescertificering en ontwerp- en uitvoering van hellende daken met betonnen of keramische dakpannen. Denk daarbij aan aspecten als de onderconstructie, de panlatten (dikte, onderlinge afstand) de verankering van de dakpannen, de afwatering, de ventilatie, de aansluitingen (hoekkeper, kilgoten, gevelpannen), etc. In de afgelopen tijd zijn op de bestaande URL een groot aantal wijzigingsbladen toegevoegd, mede als gevolg van de invoering van Bouwbesluit 2012. Het aantal wijzigingsbladen liep zo op, dat besloten werd een werkgroep op te richten om te komen tot een nieuwe URL voor daken met betonnen dakpannen en voor daken met keramische dakpannen.

Verankering

De belangrijkste wijziging ten opzichte van de oude URL is de bevestiging van de dakpannen en hulpstukken. Deze verzwaring is aangestuurd door de Eurocode 1991-1-4. Hierin zijn de windgebieden aangepast, de nominale windbelastingstabel, veiligheidscoëfficiënten, en de weerstand in de vorm van het eigen gewicht van de dakpannen. De effecten hiervan op de daken zijn groot te noemen. De berekeningsmethode betekent een behoorlijke verzwaring in bevestiging, waarbij ook de afmetingen en plaats van de dakzones zijn aangepast. In de praktijk betekent dit dat waar voorheen in windgebied 3 vaak volstond met alleen de bevestiging van de dakpannen in de randzones, nu vaak het gehele dak minimaal dambordgewijs moet worden bevestigd om aan de eisen van het huidige Bouwbesluit te kunnen voldoen.

“Het heeft in de praktijk nogal wat gevolgen,” aldus Kouwenberg. “Er zullen op het dakoppervlak gemiddeld 15-20% meer panhaken of andere bevestigers moeten worden toegepast, wat natuurlijk kostentechnisch gevolgen heeft. Controle op naleving van de URL vindt doorgaans plaats door IKOB BKB, de beheerder van het certificaat, bij de gecertificeerde dakdekkers. Het gebruik van de oude berekeningsmethode volgens het Bouwbesluit 2003 was minder belastend dan die nu is, echter het mag duidelijk zijn dat opdrachtgevers en uitvoerenden zich aan het huidige Bouwbesluit dienen te houden. Bij het niet navolgen daarvan is men in overtreding en zullen in geval van schade aansprakelijkheden gesteld worden.”

Panlatten

Een ander belangrijk onderdeel betreft de afmeting en de onderlinge afstand van de toe te passen panlatten. Kouwenberg: “In vergelijking met de ons omringende landen wordt in Nederland een panlat van geringer formaat toegepast. Soms wordt de grens van het technisch haalbare opgezocht. De panlat is feitelijk de werkplek van de dakdekker hellend dak, hij moet erop kunnen staan. Als de panlat niet dik genoeg is, bestaat het risico dat de deze tijdens het werk breekt. Dat levert enerzijds een arbeidsrisico op, de kans op vallen is behoorlijk, zeker als je in aanmerking neemt dat een dakdekker hellend dak doorgaans dakpannen in zijn handen heeft. Een ander risico is beschadiging van het onderliggende dakbeschot of folielaag bij een enkelschalig dakelement. Tevens is de panlat belangrijk voor de bevestiging van bijvoorbeeld panhaken of op- of inbouwsystemen, zoals bijvoorbeeld zonne-energiesystemen. De panlat is een belangrijk onderdeel van het onderdak en dient een minimale sterkte te hebben.”

“In de oude BRL is een tabel opgenomen om de toe te passen panlatdikte en tengelafstand mee te bepalen. Deze tabel is onduidelijk en leidt vaak tot misverstanden, ook een echte constructieve onderbouwing ontbreekt hierbij. De discussie met certificatie-instelling SKH over de minimale dikte van de panlat is nog gaande. Het voorstel van HHD is om een minimum van 22x50 mm te hanteren, en een maximale tengelafstand van 650 mm. Dit is nog niet definitief, maar zodra de nieuwe URL ingaat, zal op dit gebied in overleg met de dakelementen industrie en belanghebbenden mogelijk een overgangsperiode worden besproken, met name om fabrikanten van dakelementen in de gelegenheid te stellen de overgang op een goede manier te maken.”

Ventilatie

Voor de berekening van de ventilatie van de dakconstructie was in de oude URL een vuistregel geformuleerd. Probleem daaraan was dat die ook als vuistregel werd gezien, een niet-bindende regel dus, wat veel discussies tot gevolg had. Men week te vaak af van de vuistregel. Nu is er een standaard berekening in de URL opgenomen als het gaat om de bepaling van de ventilatiedoorlaat in het dakvlak. Aan de dakvoet was deze reeds bepaald en in de nieuwe URL kan dit nu ook worden bepaald in het vlak.

Beton en keramiek

Om verwarring te voorkomen, zijn de diverse bepalingen apart geformuleerd voor betondakpannen en keramische dakpannen. Kouwenberg: “Er is wel synergie, maar het zijn natuurlijk andere materialen, waar dus andere eisen aan gesteld worden, bijvoorbeeld m.b.t. dakhellingen en aansluitingen (waterdichtheid). We hebben er daarom voor gekozen de eisen aan beide typen dakpan apart te formuleren.”

Volgens planning zal de URL beton en keramiek vóór de bouwvak ter commentaar worden aangeboden en nog dit jaar definitief worden gepubliceerd. Roofs houdt u hiervan op de hoogte.