Roofs 2016-08-16 Grootformaat PIR isolatie niet probleemloos (premium)

De dakingenieur aan het werk

Dit is artikel nummer 16 van een artikelenserie, waarin de werkmethode van de dakingenieur bij veel voorkomende dakvraagstukken wordt belicht. Het volledige traject van inspectie, analyse, conclusies en advisering wordt besproken. In de artikelenreeks wordt, ter lering en vermaak, steeds gekozen voor actuele en/of informatieve dakvraagstukken.

Door: Ing. Nic-Jan Bruins, DGI Dak & Gevel Ingenieurs BV

De grootformaat PIR isolatieplaten, met een afmeting van 1200 x 2400/2600 mm, worden (en zijn in het verleden) veelvuldig toegepast. De platen worden op platte daken, zowel in de nieuwbouw als bij renovatie, vaak gekozen vanwege de gunstige isolatiewaarde, de brandveilige eigenschappen en de eenvoudige en snelle applicatiemogelijkheden.

Gemiddeld genomen functioneren de isolatieplaten bij een juiste verwerking uitstekend. De manier van verwerken staat beschreven in verwerkingsvoorschriften zoals bijvoorbeeld opgenomen in de kwaliteitsverklaringen. De praktijk leert bij voorkomend schadeonderzoek aan ontstane tekortkomingen aan de isolatie dat er bij schade nagenoeg altijd is afgeweken van de verwerkingsvoorschriften.

Onjuiste mechanische bevestiging

Voor groot formaat PIR isolatie in een afmeting van 1200 x 2400/2600 mm wordt in het merendeel van de ­ge­vallen de plaat voorgeschreven die met zes mechanische bevestigers op voorgeschreven locaties aan de onderconstructie wordt gefixeerd. Deze mechanische bevestiging moet voorkomen dat de isolatieplaat krom trekt en/of krimpt. Bij een onvoldoende aantal bevestigers kan een tekortkoming in de isolatie ontstaan.

De naden tussen de isolatieplaten tekenen zich dan af in de dakbedekking en zijn, zodra ze worden vastgesteld, per definitie aanleiding tot onderzoek.

Voorbeeld van een schade onderzoek

Bij een bedrijfspand uit 2006 wordt medio 2014 vastgesteld dat de isolatieplaatnaden zich aftekenen in de dakbedekking. Bij een eerste visuele controle wordt vastgesteld dat de isolatie aan ongewenste vervorming onderhevig is. De isolatie blijkt gekrompen en aan schotelvorming onderhevig.

Bij de plaatsopname wordt de dakbedekking ingesneden en wordt de opbouw van de dakbedekkingsconstructie ­vastgesteld. De isolatie betreft een PIR hardschuim, geleverd met een kwaliteitsverklaring. Het PIR hardschuim (dikte 100 mm) is aan weerszijden voorzien van een aluminium cachering. De isolatie is mechanisch bevestigd aan de ­onderconstructie met dakboorschroeven en drukverdeel­platen.

• de krimp en kromtrekking van de isolatie is structureel in de isolatieplaten aanwezig;
• de krimp van de isolatie treedt vooral in de breedte op (30 tot 50 mm).

Onderzoek leidde tot de vaststelling dat de krimp en schoteling het meest manifest optrad in de isolatieplaten waar geen zes bevestigers in waren geplaatst. Er werd echter ook krimp en schoteling aangetroffen in de isolatieplaten welke overeenkomstig voorschrift mechanisch waren bevestigd. Beide aspecten worden nader toegelicht.

De verwerkingsvoorschriften in de kwaliteitsverklaring

In de kwaliteitsverklaring van de isolatie worden de toepassingsvoorwaarden beschreven voor de bevestiging:

Tabel 4 specificatie isolatiesysteem:

• ndPIR-N (plaatafmeting 2.600 x 1.200 mm), minimaal 6 bevestigers;
• specificatie drukverdeelplaten rond 70 mm, dik ? 0,75 mm.

Geconcludeerd wordt dat er bij afwijkingen in de voorschriften inzake mechanische bevestiging een gerede kans is dat de isolatie niet functioneert als beschreven in de kwaliteitsverklaring. In de kwaliteitsverklaring wordt gesteld dat de isolatieplaten bij een verwerking volgens de voorschriften niet aan vervorming en variatie in afmeting onderhevig zijn. Meer specifiek worden de navolgende prestaties in de kwaliteitsverklaring beschreven:

Neiging tot kromtrekken

Bij verwerking volgens de voorschriften van de fabrikant en de kwaliteitsverklaring treden er tijdens het gebruik geen deformaties op in de thermische isolatie die leiden tot spanningen die het dak negatief beïnvloeden in het functioneren.

Invloed van bewegingen van de thermische isolatie

Bij verwerking volgens de voorschriften van de fabrikant en de kwaliteitsverklaring treden er tijdens het gebruik geen zodanige vervormingen op dat gebreken ontstaan in het dakbedekkingssysteem.

Variaties in afmetingen onder invloed van vocht

Bij verwerking volgens de voorschriften van de fabrikant en de kwaliteitsverklaring geven variaties in afmetingen onder invloed van vocht geen aanleiding tot spanningen, die het dak nadelig beïnvloeden.

Aanbeveling 1

Wijk nooit af van de voorschriften voor mechanische bevestiging van isolatieplaten.

In de onderhavige casus bleek er echter ook krimp aanwezig in isolatieplaten die wel overeenkomstig voorschrift mechanisch waren bevestigd. Bij het uitvoeren van onderzoek kon geen negatief kwaliteitsaspect worden vastgesteld aan het isolatiemateriaal. Uiteindelijk werd de oorzaak van deze vervorming toegeschreven aan verwerking van de isolatie tijdens regen. De cacheerlaag zou hierdoor haar sterkte en samenhang kunnen verliezen. Nalezing van de kwaliteitsverklaring zegt het volgende over algemene uitvoeringsregels:

• de isolatieplaten droog opslaan en verwerken terwijl bovendien zodanige maatregelen moeten worden getroffen, dat tijdens en na applicatie vochtinsluiting is uitgesloten
• bij langdurige opslag dienen maatregelen getroffen te worden tegen zonbestraling.

Opslag op het dak is in strijd met de uitvoeringsregels. Dit betekent dat verwerking van groot formaat PIR in Nederland nagenoeg niet onmogelijk, maar zeker niet zonder risico’s is.

Aanbeveling 2

Wijk nooit af inzake de algemene uitvoeringsregels beschreven in kwaliteitsverklaringen van isolatieplaten.

Als de uitvoeringsregels en/of verwerkingsvoorschriften een praktische verwerking niet mogelijk maken, realiseer je dan dat je risicodrager bent en verantwoordelijk wordt gehouden bij tekortkomingen.

Aanbeveling 3

Het is zaak dat kwaliteitsverklaringen een heldere en haalbare verwerking beschrijven. In dat opzicht is een goede terugkoppeling tussen certificatie-instituut/fabrikant en verwerker zeer wenselijk.