Roofs 2018-01-32 Bitumineuze daken van na 1985 niet asbestverdacht

Special dakbedekkingen

Probasys Benelux heeft onlangs een white paper opgesteld, waarin nader wordt ingegaan op de mogelijke aanwezigheid van asbest in bitumineuze daken. Het is belangrijk te weten wanneer deze detailleringen zijn aan­gebracht en wat de historie van het dak is. In dit artikel een samenvatting.

Met name ongebonden asbestvezels zijn, zoals de meeste mensen wel zullen weten, gevaarlijk omdat ze bij inademen diep in de longen kunnen doordringen. Het zijn microscopisch kleine, naaldachtige vezels die zodoende in de longen vast kunnen komen te zitten en op termijn longkanker, ­mesothelioom (longvlieskanker of buikvlieskanker) of asbestose (stoflongen) veroorzaken. De incubatietijd van asbestvezels is lang, vaak openbaart de ziekte als gevolg van asbest zich na vele jaren. Het risico van ongebonden asbestvezels is al jarenlang bekend: sinds 1 juli 1993 is het verwerken, ­verplaatsen en verhandelen van asbest verboden. Het verbod is sinds 2005 effectief voor de hele EU.

Per 2024 zal zoals bekend waarschijnlijk het Asbestdaken­verbod van kracht worden. Particulieren, bedrijven en (overheids-)instellingen mogen vanaf 1 januari van dat jaar geen asbestdaken meer bezitten. Deze datum is vastgesteld in relatie tot de levensduur van de laatst aangebrachte asbestdaken: die is dan verstreken. Dit vergroot het gezondheidsrisico van deze daken: oude daken kunnen door de jaren heen zijn aangetast door weer en wind, waardoor asbestvezels kunnen vrijkomen. Bij asbestdaken wordt vaak gedacht aan oude golfplaten en asbest leien, maar in de markt wordt ook wel de vraag gesteld naar de aanwezigheid van asbestvezels in bitumineuze dakbedekkingen.

Probasys Benelux heeft een white paper opgesteld om ­gebouweigenaren, dakdekkers, sloopbedrijven en afvalverwerkers zo goed mogelijk te informeren over dit onderwerp. Producenten zijn in het kader van de milieuwetgeving ver­plicht informatie te verschaffen over stoffen die in hun ­producten zijn verwerkt. En in het kader van de arbeids­omstandighedenwet zijn werkgevers verplicht zich hiervan op de hoogte te stellen en deze informatie ­beschikbaar te stellen voor hun werknemers. Tijdens het ­Probasys Benelux Management Symposium, op 14 november 2017, ging Udo Waltman van SGS Search nader in op dit onderwerp.

Asbestvezels

Wat betreft de aanwezigheid van asbest in bitumineuze dakbedekkingen is het van belang onderscheid te maken tussen flexibele bitumineuze dakbanen en plaatachtige bitumineuze producten. Bitumen is een visceus vloeibaar mengsel van verschillende koolwaterstoffen die voorkomen in ruwe aardolie. Het materiaal bevat van nature geen asbest. Voor toepassing in flexibele dakbanen wordt bitumen doorgaans gemodificeerd: er wordt kunststof (polymeren) aan toegevoegd.

Het bitumenmengsel wordt aangebracht op verschillende soorten dragers (inlagen). De inlage zorgt voor de mecha­nische sterkte, stabiliteit en verwerkbaarheid. Deze inlagen kunnen o.a. bestaan uit polyestermat, glasvlies of een ­combinatie daarvan. In dampremmende lagen wordt ook aluminium als inlage verwerkt. Afhankelijk van de toepassing kan de boven- of onderkant van de dakbaan worden afgewerkt met een leislag, folie of talk. Voor zover bekend is in de bitumineuze dakbedekkingen die in de afgelopen 50 jaar in West-Europa zijn geproduceerd geen asbest als vulstof toegepast. Vanaf de jaren ’60 werd op de ­Nederlandse dakenmarkt wel (incidenteel) gebitumineerd asbestvilt met chrysotiel (witte asbest) toegepast.

Het is algemeen bekend dat er tot eind jaren ’70, begin jaren ’80 asbestvezels als versterking werden toegevoegd aan bitumineuze pasta’s en kitten. Na die tijd zijn er ter vervanging van de asbestvezels kunststof vezels in de producten verwerkt, of is een andere methode gevonden om een ­hogere viscositeit te bereiken. Deze producten worden gebruikt bij detailleringen (zoals dakdoorvoeren, hemelwaterafvoeren en dakrandafwerkingen) en kleine dakreparaties. Op deze plaatsen zou in daken van vóór 1985 gebonden asbest ­kunnen worden aangetroffen.

Overige producten

In de jaren ’70 en ’80 zijn op bitumineuze daken Ruberdal-tegels verwerkt als terrasafwerking en voor looppaden. Het betreft een product van Key & Kramer dat werd gepro­duceerd door Eternit in Goor. Dit zijn dunne asbestcementtegels (300x300x10), die aan de onderkant met warme bitumen op de bitumineuze dakbedekking werden geplakt.

Nuralite is een dakbedekkingsproduct van British Uralite PLC dat tussen 1960 en 1980 beperkt werd toegepast in Europa, Australië en Nieuw-Zeeland. Het bestaat uit buigzame, gelamineerde platen (2,4 x 0,9 en een dikte van 2 mm) die op het dak werden gelast. Deze platen bevatten asbestvezels. De Nuraply 80 is een combinatie van 1,5 mm gebitumineerd vilt en 1 mm asbesthoudend Nuralite, dat in rollen van 10 m werd geleverd.

Conclusie

In flexibele bitumineuze dakbedekking (dakbanen) is in de afgelopen vijftig jaar geen asbest verwerkt. Sinds begin jaren ’80 is ook in bitumineuze pasta’s en overige bitumi­neuze dakproducten geen asbest verwerkt. Bitumineuze ­daken van na 1985 zijn dan ook niet asbestverdacht. Bij daken van vóór 1985 bestaat de kans asbest aan te ­treffen uitsluitend bij detailleringen. Normaal gesproken worden deze detailleringen bij onderhoudswerkzaamheden vernieuwd. Daarom is het belangrijk te weten wanneer deze detailleringen zijn aangebracht en wat de historie van het dak is. Bij daken van vóór 1960 kan incidenteel gebitu­mineerd asbestvilt worden aangetroffen. ?

Udo Waltman (SGS Search) ging tijdens het Probasys Benelux Management Symposium 2017 nader in op het onderwerp bitumen en asbest.
Probasys Benelux heeft het white paper opgesteld op basis van de thans beschikbare informatie. Wie aanvullende informatie over dit onderwerp heeft, wordt uitgenodigd contact op te nemen met Probasys Benelux, zodat deze informatie kan worden verwerkt in het white paper: [email protected].