Roofs 2018-02-40 Vernieuwde gids Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM’s) gepubliceerd

Special veilig en gezond werken

Door Vakmedianet is in samenwerking met Vereniging Veilig & Gezond Werken (voorheen AVAG) de vernieuwde PBM gids 2018 uitgegeven. Met bijna 800 pagina’s als boekwerk kun je gerust spreken van een standaardwerk waar het persoonlijke beschermingsmiddelen betreft: van haarnetjes tot drijfpakken en reddingsvesten. Een recensie.

Ton Berlee

De PBM gids is, zoals het wordt aangeprezen, vooral een naslagwerk: een brok informatie, die je kunt naslaan als je het niet helemaal precies meer weet, wanneer het persoonlijke beschemingsmiddelen betreft. De PBM gids is geen naslagwerk veilig werken en pretendeert dat ook niet te zijn. Dat de opstellers die valkuil hebben vermeden, is een groot compliment, zeker gezien de achtergrond van de auteurs. Van de 21 auteurs (!) werken er 15 bij een leverancier van PBM’s. Dat de PBM gids ook niet in alle opzichten duidelijkheid verschaft, is eveneens een compliment: nog niet alles is namelijk duidelijk en samenhangend geregeld.

Daar waar de regelgeving niet duidelijk of eenduidig is, wordt uiteengezet wat de huidige stand van zaken is. Een goed voorbeeld in dit opzicht is de PBM Verordening 2016/425, die een overgangsperiode aangeeft voor regelgeving over PBM’s. De aansprakelijkheid voor leveranciers wordt daarmee stapsgewijs op Europees niveau verduidelijkt en verbeterd. De achtergronden, de ontwikkelingen en de huidige stand van zaken worden duidelijk behandeld. Vooral de samenhang tussen de regels, de wettelijke bepalingen die van toepassing zijn, de nationale en de Europese wetgeving, als ook de normen komen per deelonderwerp aan de orde. Met recht een prestatie.

Van de lezer wordt wel verlangd dat die steeds duidelijk voor ogen moet houden dat PBM’s pas ingezet mogen worden wanneer alle andere, betere maatregelen niet mogelijk zijn. Voor lezers werkzaam in de bouw is de regel- en rapportage­drift ook een puntje. Bij het lezen wordt duidelijk dat de richtlijnen voor machines en PBM’s steeds meer in elkaars verlengde komen te liggen. Bij het jaarlijks keuren van het materieel en de machines moeten de PBM’s meegenomen worden. Er zijn dan ook aanbieders die de jaarlijkse keuringen voor het bedrijf uitvoeren, wat voor kleinere bedrijven wel zo praktisch is.

De PBM gids 2018 en valbeveiliging

Bij het lezen van de PBM gids 2018 voor het vakblad Roofs gaat natuurlijk vooral de aandacht uit naar de PBM’s die van toepassing zijn voor de dakdekkersbedrijven - en dan met name de valbeveiliging. Valbeveiliging omvat natuurlijk veel méér dan veilig werken op daken en het hoofdstuk begint dan ook met definiëring van de belangrijkste PBM’s.
Deze PBM’s vallen onder het keuringsreglement van de ­Europese Richtlijn 89/656/EEG. Er wordt een tweedeling gemaakt tussen het voorkomen van vallen (gebiedsbegrenzing of weerhouding) en het beperken van de gevolgen van een val (valbeveiliging of valstopbeveiliging). In het tweede geval wordt benadrukt dat, wanneer gekozen wordt voor een valbeveiligingsuitrusting, er ook bedacht moet worden hoe de persoon die valt en aan de valbeveiliging blijft hangen te redden. Daar wordt zelfs een apart hoofdstuk aan gewijd. Tevens wordt benadrukt dat het trainen en instrueren van gebruikers belangrijker is dan de uitrusting zelf. De eisen die gesteld worden aan harnas, valstopapparaten, shockabsorbers, lijnen, karabijnen etc… het staat allemaal uitvoerig in de gids beschreven.

Vaste ankerpunten vallen niet langer onder de richtlijnen van persoonlijke beschermingsmiddelen en de PBM gids behandelt ook dit aspect. Eerst wordt de stand van zaken als volgt duidelijk op een rijtje gezet:

Door een uitspraak van het Europese Hof en vervolgens een uitspraak van de toenmalige arbeidsinspectie is hier nu meer duidelijkheid over ontstaan. In oktober 2010 heeft het Europese Hof van Justitie (zaak C-185/08, PB 2010/C 346) ten aanzien van constructie verankeringen onder meer het volgende aangegeven:

1. De bepalingen van NEN-EN 795 betreffende verankeringsvoorzieningen van klasse A1 vallen niet binnen de werkingssfeer van Europese Richtlijn 89/686/EEG voor persoonlijke beschermingsmiddelen
2. Constructieverankeringen die niet bestemd zijn om door de gebruiker ervan te worden gedragen of vastgehouden, vallen niet onder de richtlijn 89/686/EEG
3. Constructieverankeringen die deel uitmaken van het bouwwerk waaraan zij zijn bevestigd ter waarborging van de veiligheid bij gebruik van het dak van het bouwwerk of bij er aan verrichte activiteiten, vallen onder de Europese Richtlijn 89/106/EEG (Bouwproducten richtlijn)
4. CE-Markering mag niet worden aangebracht aan een product als het niet valt binnen de werkingssfeer van de richtlijn, zelfs al voldoet dit product aan de daarin vast­gestelde technische voorschriften

Dit is in lijn met de standpunten van het ministerie van SZW. Naar aanleiding van de uitspraak van het Europese Hof is in Europees verband de EN 795 in december 2015 geharmoni­seerd met uitsluiting van de typen A, C & D. Deze veranke­rings­punten, kabels en rails worden sindsdien onder de richtlijn voor bouwproducten geschaard.

Helaas volgt na de heldere uiteenzetting van de stand van zaken in de gids een uiteenzetting waarin wordt gesteld dat er naar het bouwproduct ‘ankerpunt’ moet worden gekeken als ware het een PBM. Vreemd en voorbarig: want een leuning, die als bescherming als veel veiliger wordt beschouwd dan een ankervoorziening, hoeft nooit gekeurd te worden. In Europees verband wordt in dit verband gewerkt aan een nieuwe norm en tot die tijd is de EN 795 ‘stand der techniek’ en onderwerp van discussie.

Voor iedereen die zich zeker gesteld wil weten over de wet- en regelgeving, de verscheidenheid aan PBM’s, wat er wel en niet mee beschermd wordt en waar deze aan moeten voldoen, is het raadzaam de gids aan te schaffen. De gids is eenvoudig te bestellen via www.pbm-gids.nl