Roofs 2018-02-58 Multifunctioneel dakgebruik wint steeds meer aan relevantie

Aan tafel met… Esther Wienese

In deze rubriek laat Roofs markante personen van binnen en buiten de ­dakenbranche aan het woord. De insteek is om de visie en de persoon achter die visie voor het voetlicht te brengen.

Eind vorig jaar verscheen Het Rotterdamse Dakenboek, een fraai vormgegeven boek over het multifunctioneel dakgebruik in Rotterdam. In het boek komen twintig experts aan het woord (‘visionairs’), die hun visie op het dakgebruik uiteenzetten, en wordt een dertigtal aansprekende daken beschreven. Het boek is nadrukkelijk bedoeld ter inspiratie, om zodoende de ontwikkelingen op dit gebied te stimuleren. Zie onze recensie in Roofs december 2017 voor een uitgebreide beschrijving. Tot voor kort was auteur Esther Wienese nog een betrekkelijke leek op het gebied van daken, maar tegenwoordig is ze een enthousiast pleitbezorger van het multifunctioneel dakgebruik, of zoals het ook wel wordt genoemd: de bovenstad.

Het interview vindt plaats in hotel Citizen M, met een prachtig uitzicht op het Rotterdamse Witte Huis. Het is de ideale locatie voor iemand die naar eigen zeggen gefascineerd is door uitzichten en de stad Rotterdam. “In dit boek komen al mijn interesses samen,” vertelt Wienese. “Als tekst­schrijver heb ik altijd een passie gehad voor de menselijke insteek van de verhalen die ik schrijf. En ik hou erg van ­Rotterdam. Tien jaar geleden verhuisde ik voor de liefde naar deze stad. Die liefde hield geen stand, maar ik ben voor de stad gebleven. Inmiddels verzorg ik rondleidingen door ­Rotterdam en schrijf ik voor het Rotterdamse magazine Gers! regelmatig artikelen over het uitzicht van Rotterdammers vanuit hun huis.”

“Het idee van een boek over de daken van Rotterdam is afkomstig van Marcel Jongmans, destijds ambtenaar bij de gemeente Rotterdam. In samenwerking met hem, de organisatoren van de Rotterdamse Dakendagen en de Urbanisten heb ik een concept inhoudsopgave gemaakt. Toen die er eenmaal lag, bleek er vanuit de gemeente geen budget te zijn! Het lot van de zzp’er… Ik had er inmiddels al veel tijd in zitten en ik was ook zo enthousiast over het plan dat ik heb besloten zelf fondsen te werven. Gelukkig waren veel partijen ook enthousiast en kon het boek worden gerealiseerd met de hulp van o.a. zes sponsors, die een minimaal aantal exemplaren afnamen.”

Maatschappelijke functie

“Door de gesprekken met de diverse ‘visionairs’ werden de vele mogelijkheden van het dak me duidelijk. Het boek is ingedeeld in blauwe, gele, groene en rode daken (respectievelijk: daken die worden ingezet voor regenwateropvang, duurzame energieopwekking, natuur en wonen/werken/recreëren). Al deze daken vervullen dus een maatschappelijke functie. Door de verstedelijking worden al deze onderwerpen steeds relevanter. Ga maar na: we zien nu al de gevolgen van de klimaatverandering, de neerslag wordt steeds heviger en steden hebben steeds meer moeite om het water op een goede manier af te voeren. Daken kunnen hier een belangrijke rol in spelen. Ook zijn daken bij uitstek geschikt om in te zetten op de verdere ontwikkeling van duurzame energie. Door de inzet van groen op het dak, en door de daken met elkaar te verbinden, kan een hele nieuwe laag in de stad ontstaan. Gezinnen hoeven dan niet meer te verhuizen naar bijvoorbeeld Berkel en Rodenrijs voor een tuin; ze kunnen het dak op. En denk eens aan alle mogelijkheden voor bijvoorbeeld de horeca! Nu al zijn er prachtige voorbeelden te bewonderen.”

Dat deze ontwikkelingen steeds verder zullen gaan, staat voor Wienese vast. “Amazon is al aan het onderzoeken in hoeverre de pakketjes met behulp van drones kunnen worden bezorgd. Het lijkt nu nog futuristisch, maar het gaat snel. Over 10 jaar ziet de wereld er heel anders uit. Als pakketbezorging inderdaad met behulp van drones gaat gebeuren, heeft men een goede daktoegang nodig. En dat zal direct de vraag naar het verdere gebruik van het dak stimuleren.”

“Alles staat of valt met de kwaliteit van deze daken,” vervolgt ze. “De techniek is bekend en er is veel mogelijk. Maar er hoeft maar één keer een groenpakket te worden aangebracht op een dak dat de belasting eigenlijk niet aankan, of er hoeft maar één keer ergens een lekkage te ontstaan en het imago van het dak als integraal onderdeel van het gebouw loopt grote schade op. De ontwikkelingen zijn dus gebaat bij kwaliteit. Er is geen ruimte voor beunhazen.”

Inspiratie

Het Rotterdamse Dakenboek is zoals gezegd primair bedoeld om mensen te stimuleren na te denken over het gebruik van het dak. Wienese: “Het is nog lang niet vanzelfsprekend dat mensen gaan investeren in het dakgebruik. Mensen investeren in een nieuwe auto of een nieuwe keuken, maar alleen bij een investering in het dak stellen ze direct de vraag naar de terugverdientijd. Dat is natuurlijk omdat de primaire functie van een dak de waterdichtheid is: elke extra functie moet worden terugverdiend. Maar het comfort dat men van een nieuwe auto of een nieuwe keuken verwacht, is heel vergelijkbaar met het comfort dat een dak kan bieden. Een extra groene ruimte op het dak maakt het leven aan­genamer en gezonder.”

“Daarom ben ik blij dat ik in mijn boek een groot aantal mensen aan het woord heb kunnen laten die interessante ideeën over het dakgebruik hebben en hoe dit te verwe­zenlijken. Zo heb ik erg mijn best gedaan om architect Winy Maas te strikken voor een interview. Hij was degene die het Groot Handelsgebouw voorzag van een tijdelijke trap en op deze manier het meervoudig dakgebruik bij het grote publiek onder de aandacht bracht. Hij heeft interessante ideeën over hoe het daklandschap zich verder zou moeten ontwikkelen. Maar ook bevat het boek gesprekken met bijvoorbeeld hoogleraar Jan Rotmans, beleidsmaker ­Arnoud Molenaar en stedenbouwkundige Arjen Knoester. Van het ene verhaal kwam het andere. Wellicht zit er over een aantal jaar wel een geactualiseerde, en uitgebreide versie in, maar voorlopig ben ik nog druk met de vertaling van het boek in het Engels. Rotterdam is een internationale stad en ik ben ervan overtuigd dat de stad ook internationaal een voorbeeldfunctie kan vervullen.” ?

Esther Wienese in acht vragen

Burgerlijke staat?
Vrijgezel

Kinderen?
Geen. Gelukkig niet.

Wat doe je als je niet werkt?
Mijn werktijd en vrije tijd lopen door elkaar. Ik zie mijn werk ook niet zozeer als werk, ik vind het leuk om te doen. Dat betekent dat ik ook in de avonden en de weekenden werk, maar tijdens kantooruren ook wel eens in bad ga of met vriendinnen afspreek.

Favoriete band/muziek?
Ik luister niet zo veel naar muziek. De cd Durf jij? van Ellen ten Damme heeft me door veel moeilijke momenten geholpen.

Favoriete vakantiebestemming?
Ik hou van eilanden, omdat daardoor een te verkennen gebied op een natuurlijke wijze wordt afgebakend. Daarom hou ik ook van stedentrips. De Griekse eilanden vind ik prachtig.

Favoriete stad?
Rotterdam natuurlijk! Al moet ik zeggen dat ik Bangkok wel erg indrukwekkend vond toen ik er was. Sindsdien ben ik een stuk bescheidener over de grootte van de stad waar ik woon.

Favoriete architect of gebouw?
De Taj Mahal in India.

Waar ben je het meest trots op?
Dat ik in deze stad mijn leven en netwerk heb opgebouwd. Rotterdam is een stad die je moet ontginnen, het is wat je ervan maakt. Ik ben er trots op dat ik dat op deze manier heb gedaan.