Roofs 2018-11-12 Is isolatiemateriaal recyclebaar?

Erik eN De Anderen

De respectievelijke isolatiebranches gaan prat op de recyclebaarheid van hun materialen. Maar in hoeverre klopt dit? En wat is de verantwoordelijkheid van de dakdekker in dit proces?

Isoleren is volgens de Trias Energetica de eerste stap in het proces van verduurzaming. De Trias Energetica is de meest toegepaste strategie om energiebesparende maatregelen te nemen, zodat ze op een efficiënte manier (zo duurzaam mogelijk) samenwerken. Stap 2 stelt dat er duurzame energie gebruikt moet worden en Stap 3 dicteert dat als er fossiele energiebronnen gebruikt worden, deze energie zo efficiënt mogelijk gebruikt moet worden. De eerste stap is het beperken van de energievraag. Isoleren is hier een essentieel onderdeel van, maar is isolatiemateriaal zelf wel duurzaam? Kunnen we het bijvoorbeeld recyclen?

PIR

Op dat gebied zijn er bij PIR vele mogelijkheden. Eén daarvan is het vermalen van het materiaal om het vervolgens te persen tot zeer drukvaste platen, die bijvoorbeeld gebruikt worden in deuren, caravans of treinen. Daarnaast kan ook PUR-schuim gerecycled worden tot verpakkingsmateriaal en wordt het bijvoorbeeld ook gebruikt voor verwerking in geluidsisolerende producten. Inmiddels is de techniek zo ver dat ook grondstoffen worden teruggewonnen uit PIR en PUR. Eén van de basisingrediënten van dit materiaal is polyol. Na herwinning uit gebruikt isolatiemateriaal kan in een nieuwe isolatieplaat tot 30% van deze herwonnen polyolen gebruikt worden, zonder dat de eigenschappen van het isolatiemateriaal aangetast worden.

PIR bevat vanwege zijn gesloten cellenstructuur een grote hoeveelheid energie. Deze energie kunnen we terugwinnen uit het isolatiemateriaal in de vorm van warmte en elektriciteit. Bij dit proces is er alleen wel sprake van CO2-uitstoot. ­Gelukkig is het sinds kort mogelijk om CO2 om te zetten in nieuwe grondstoffen en ook in de PU-branche zijn diverse initiatieven, waarbij deze ontwikkeling wordt ingezet. Momenteel wordt deze technologie al toegepast voor zachtschuim in matrassen en gestoffeerde meubels, CO2 dient hier als grondstof. Het zal niet lang meer duren voor CO2 ook als grondstof bij de productie van isolatiemateriaal gebruikt kan worden.

EPS

Ook de EPS-branche gaat prat op de recyclebaarheid van het materiaal. Recyclen van EPS kan op twee ­manieren: vershredderen of persen. Bij vershredderen wordt het restmateriaal gecontroleerd op vreemde stoffen, vervolgens verbrokkeld en dan vermalen tot op het niveau van de oorspronkelijke EPS-parels. Die worden zo nodig gefilterd en gezeefd op grootte. Het materiaal dat zo ontstaat kan zonder enige verdere bewerking weer worden bijgemengd bij de productie van nieuw EPS. Deze methode is geschikt voor alle EPS, zowel verpakkingen, moulded parts als isolatiemateriaal. Voor (dak)isolatiemateriaal gaat de voorkeur uit naar deze methode, omdat de teruggewonnen EPS-parels weer gebruikt kunnen worden als isolatiemateriaal voor woningen. Zo is de cirkel rond en krijgt de EPS weer een langdurige toegevoegde waarde.

Steenwol

Die 100% recyclebaarheid wordt ook geclaimd door steenwol producenten. Ook steenwolresten kunnen opnieuw worden verwerkt in dakisolatieproducten. De steenwol wordt tot briketten geperst, om vervolgens te worden hergebruikt als grondstof voor de productie van nieuwe hoogwaardige steenwol. De fabrikant kan op deze manier nieuwe producten maken die tot 50% bestaan uit gerecyclede ­grondstoffen. Iedere fabrikant die bij de Mineral Wool Association is ­aangesloten, heeft als doelstelling zoveel mogelijk gerecycled materiaal en zo min mogelijk nieuwe grondstoffen te gebruiken.

Schoon materiaal

In dit laatste voorbeeld van steenwol benoemen we al een klein beetje waar de schoen wringt bij recycling van alle isolatiematerialen. We noemen steenwolresten, oftewel, ­productierestanten en snijafval. Schoon materiaal kunnen we zonder meer recyclen, mits we natuurlijk wel gebruik maken van de retourservice voor snijafval van fabrikanten. Maar aan het einde van de levensduur is isolatiemateriaal doorgaans vervuild en dat maakt recyclen moeilijker. Daarbij komt natuurlijk de CO2-uitstoot die we produceren als we het te recyclen materiaal vervoeren. Gelukkig zien we dat fabrikanten al deze issues in kaart hebben gebracht en proberen te ondervangen. Door bijvoorbeeld efficiënte rijroutes te plannen: leveringen en het ophalen van snijafval te combineren.

Wij dakdekkers kunnen ook een bijdrage leveren aan het verbeteren van dit proces. Zo is er onlangs door ­NDA-lidbedrijf Van Venrooy Dakbedekking meegewerkt aan een demontabel pand. Dit is een pilotproject van Nexteria geweest. Zij hebben ’s werelds eerste volledig demontabele pand gerealiseerd en het dakdekkersbedrijf heeft ervoor kunnen zorgen dat ook het dak weer schoon gerecycled kan worden.

Kortom, u mag met een gerust hart uw opdrachtgever ­informeren over de recyclebaarheid van isolatiematerialen op het dak, maar besef dat wij hier samen voor verant­woordelijk zijn.

Erik Steegman