Roofs 2019-09-03 Voor een specialist is het leven gemakkelijk

Column

De bouwregelgeving en bouwtechniek staan bloot aan vele ontwikkelingen: vanuit de politiek, vanuit de praktijk en vanuit de techniek. Door de ramp met de Grenfell Tower zitten de brandveiligheidscursussen opeens bomvol. Groendaken zijn niet aan te slepen, circulair bouwen is het nieuwe credo en het instorten van een deel van het AZ-stadion zal onver­mijdelijk ook weer consequenties met zich meebrengen. Het zou me niet verbazen als één van de adviezen zal zijn dat gebouwen uit de ‘consequence class 3’ voortaan jaarlijks constructief gecontroleerd zullen moeten gaan worden.

De specialisten in de diverse vakgebieden wrijven in hun handen, cursussen op maat worden in enkele weken uit de grond gestampt en toeleveranciers duiken in ieder gat en claimen (terecht of onterecht) dat ze reeds een pasklare oplossing op de plank hebben liggen. En dikwijls snijden de adviezen, cursuspakketten en toegesneden producten ook inderdaad hout, maar wel specifiek op het betreffende gebied. Hoe past dit eigenlijk in het totaalbeeld? De dikwijls zeer eenzijdige focus geeft zich hier, door gebrek aan een bredere kennis of misschien wel juist met een bepaalde mate van opzet, geen rekenschap van.

Tijd voor concrete voorbeelden.

Doorgaande spouwen zijn brandtechnisch een gruwel, omdat zij het risico op brandoverslag van het éne naar het andere brandcompartiment aanzienlijk kunnen vergroten. Bouwfysisch is een doorgaande spouw, met het oog op de doorstroming met buitenlucht, echter meestal essentieel.

In een groendak is het vol en zat plakken van de dak­bedekking van groot belang, omdat je je anders een ­ongeluk zoekt naar het punt van inwatering bij een even­tuele lekkage. Zeker als het dak ook nog eens schuin is. Echter: vanuit overwegingen van circulair bouwen is het vol en zat verkleven weer een gruwel. Immers, de ondergrond kan niet meer hergebruikt worden (ervan uitgaande dat je de dakbedekking niet zonder schade los krijgt) en de dakbedekking kan je al helemaal afschrijven.

Aluminium mag niet meer worden gechromateerd, omdat chroom6 giftig is, maar veel alternatieven bieden niet een gelijkwaardige levensduur, zodat vervanging eerder aan de orde is. Wat is nu meer milieubelastend?

Moraal van het verhaal is, dat er keuzes gemaakt ­moeten worden en vooral ook compromissen gesloten zullen moeten worden. Maximaal scoren op het gebied van zowel veiligheid als duurzaamheid, milieubelasting, gebruiksvriendelijkheid, demonteerbaarheid etc. door één en dezelfde oplossing is een illusie. Laat je keuzes voor het type materiaal, type constructie en de wijze van detaillering over aan individuele specialisten, dan komt er niets van dit compromis terecht. Met als gevolg dat het criterium waarop wel is geoptimaliseerd, wordt gefrustreerd door alle andere aspecten die onderbelicht zijn gebleven. Wat te denken bijvoorbeeld van warmtepompen en vergelijkbare energiebesparende ­voorzieningen, die door bewoners worden uitgezet, omdat ze gek worden van de herrie van deze apparaten?

Een afweging waarbij alle relevante aspecten worden ­meegenomen en meegewogen, is daarmee de enige optie. Dat zal niet meevallen, want iedereen vindt zijn eigen specialisme het belangrijkst. Maar de weg van weging en compromissen is de enige die frustraties, tegenvallende k­osten en opbrengsten (en uiteindelijk hopeloos falen) kunnen voorkomen.

Hiervoor zijn methodieken te ontwikkelen en deze zijn waarschijnlijk ook noodzakelijk, omdat niemand van alle relevante aspecten voldoende kennis heeft. En daarin schuilen weer andere risico’s, gevoed door politieke en idealistische overwegingen. Want wat nu als blijkt dat je beter aluminium kan blijven chromateren en de blootstelling hieraan tegelijkertijd tot nul terugbrengt (milieubelasting versus levensduur)? Wat nu als het beter blijkt water zo snel mogelijk van het dak af te voeren i.p.v. het erop te pompen om het dakgroen te bevloeien (multifunctionaliteit versus het risico op lekkages)?

Vele heilige huisjes staan dan in de weg, evenals allerlei belangen. Voorwaar een interessante toekomst!

Otto Kettlitz