Roofs 2020-03-26 Experimentendak stimuleert innovaties op het dak

Gemeente Rotterdam stelt experimentendak ter beschikking

De gemeente Rotterdam kijkt naar de mogelijkheden om duurzame invulling te geven aan platte daken. Dit doet zij via hun eigen Multifunctionele Daken-programma en als partner in het Nationaal Daken Plan. Als onderdeel van het LIFE@Urban Roofs project gaat de gemeente een dak beschikbaar stellen om verschillende duurzame experimenten op uit te rollen, in relatie tot klimaatadaptatie. Zij is hiervoor op zoek naar combinaties van deelnemers en experimenten die meerdere functies op het dak (kunnen) combineren. Hiervoor organiseerde de gemeente op 29 januari een marktconsulatie in de vorm van een co-creatie workshop.

Om te beginnen zette de Paul van Roosmalen van de gemeente Rotterdam de achtergrond van het Multifunctionele Daken-programma uiteen. Nu al heeft de stad te maken met ruimtegebrek om de basisvoor­zieningen, zoals onderwijs en sport, op de juiste manier te organiseren. Ook kampt de stad met problemen op het gebied van waterhuishouding en luchtkwaliteit. Dit zal in de toekomst alleen maar sterker worden. Rotterdam heeft een totaal oppervlak van 18.500.000 m² aan plat dak en de benutting hiervan biedt een oplossing voor tal van deze problemen. De stad voert hier beleid op uit. In het Multifunctionele Daken-programma gaat de gemeente uit van de kleurencodes die voor daken ontwikkeld zijn: groen=vergroening en biodiversiteit; geel=duurzame energie; blauw=water; rood=sociale functies; oranje=mobiliteit; paars=wonen. De gemeente zoekt naar een integrale aanpak om ‘gouden’ combinaties te kunnen maken. Het verschilt per gebied welke oplossing het beste tot zijn recht komt.

Combinaties maken

De markt herbergt enorm veel creativiteit en innovatieve kracht en het komt er vaak op aan om de juiste combinaties te maken. De gemeente ziet voor zichzelf diverse rollen weggelegd. Die rol ligt enerzijds op het gebied van informeren en inspireren/ stimuleren. Anderzijds heeft de gemeente een faciliterende taak, in de zin dat men beleid en regel­geving kan aanpassen. Daarnaast kan de gemeente een netwerk creëren en zodoende verbindingen leggen. Op deze manier stimuleert de gemeente innovaties.

Dit is de achtergrond van de opzet van het ­Experimentendak en de workshop op 29 januari. De workshop werd ter plaatse van het beoogde Experimentendak georganiseerd, ­namelijk het Living Lab aan het Kleinpolderplein. Marktpartijen werden uitgenodigd om met elkaar van gedachten te wisselen over de wijzen waarop het dak zodanig kan worden ingericht, dat het een bijdrage kan leveren aan de woonkwaliteit in het stedelijk gebied. Hoe houd je water op een verantwoorde manier vast op het dak? Hoe creëer je natuur op het dak en stimuleer je de biodiversiteit? Tijdens de ‘co-creatie’-sessies ontstonden al snel verbindingen en nieuwe samenwerkingsverbanden.

Experimentendak

Mercedes Leipoldt, trainee van de gemeente Rotterdam, zette uiteen wat de pilot van het Experimentendak precies inhoudt. Aan het Kleinpolderplein, langs de snelweg A20, heeft de gemeente een dak beschikbaar, dat zij aan de markt beschikbaar stelt om als Experimentendak in te richten. Het betreft een plat dak, waarbij minimaal 500 m² beschikbaar wordt gesteld om experimenten op uit te voeren. Het idee is om dit onder te verdelen in testlocaties van ieder 50 m², er is dus ruime voor ongeveer 10 partijen. De markt worden uitgenodigd om op het dak innovatieve systemen te testen en deze te gaan monitoren. Gedacht wordt aan een ‘campingmodel’, waarbij deel­nemende partijen ieder een eigen plot krijgen aan een toegangspad, maar er kan ook worden gedacht aan een gezamenlijke invulling van een aantal plots. De pilot gaat vanaf zomer 2020 lopen tot in ieder geval 2025. De financiering van het experiment ligt in principe bij de deelnemende partijen zelf. De gemeente maakt het dak geschikt voor experimenten. De maximale belasting van het dak is 84 kg/m², wat een beperkende factor is, die op veel Rotterdamse daken een rol zal spelen. Daarom is er bewust voor gekozen de constructie niet te verstevigen.

Geïnteresseerde partijen worden uitgenodigd om hun experiment aan te melden, het dak is ook beschikbaar voor partijen die niet bij de workshop aanwezig waren. Het experiment zal worden beoordeeld op hetgeen men gaat testen, hoe de resultaten gemeten gaan worden (wat daarvoor nodig is), hoe het onderhoud geregeld is, etc. Hiervoor gaat de gemeente selectiecriteria opstellen. De monitoring zal worden verzorgd in samenwerking met de Hogeschool Rotterdam.

Eén van de uitgangspunten van de bijeenkomst was het aanscherpen van de spelregels en ook te inventariseren wat de behoeften en de wensen van de markt waren. Zo werd bijvoorbeeld de mogelijkheid besproken om ter plaatse de systemen te demonstreren. Hoe verhoudt dat zich tot de bescherming van intellectueel eigendom van de deelnemers en het karakter van een experiment (dat immers ook kan mislukken)? Tijdens de vragenronde kwam ook de selectieprocedure aan de orde, in het geval meer partijen zich melden dan er ruimte is op het dak. De gemeente Rotterdam heeft aangegeven deze input mee te nemen in de te ontwikkelen spelregels en selectiecriteria.

Vervolgens werden in drie sessies ideeën verzameld, waarmee werd nagedacht over de invulling van het Experimentendak. De ideeën varieerden van het planten van bomen tot innovatieve manieren om ten behoeve van het groen water op het dak te houden. Er ontstond al een beeld van wat er zoal nodig is op het dak om de experimenten te monitoren en ook vonden veel partijen elkaar terplekke. De gemeente gebruikt de periode tot de zomer voor het aanscherpen van de spelregels en randvoorwaarden, als ook die voor de selectieprocedure en -criteria. Vervolgens zullen de experimenten worden geselecteerd. Het dak zal waar nodig worden aangepast, zodat vanaf komend najaar de eerste experimenten zullen kunnen worden uitgerold. Vanzelfsprekend houdt Roofs u op de hoogte van de verdere ontwikkelingen.