Roofs 2020-06-48 Elke dag is een dakendag

Special multifunctionele daken

De Rotterdamse Dakendagen zijn vanwege de coronacrisis uitgesteld naar volgend jaar. Dat betekent niet dat de organisatie er dit jaar van afziet om het dakgebruik te promoten. Integendeel: de coronacrisis onderstreept die noodzaak juist. Organisator Léon van Geest ziet de huidige periode als een extra motivatie om opnieuw na te denken over de inrichting van het stedelijk gebied.

In de zes jaar dat het festival inmiddels bestaat, zijn de Rotterdamse Dakendagen uitgegroeid tot een begrip. In de dakenbranche, die elk jaar wordt bediend met een Kennismiddag, waar experts hun visie geven op de laatste ontwikkelingen, maar ook (en vooral) onder het publiek. En niet alleen in Rotterdam, maar ook landelijk en zelfs internationaal speelt het festival een belangrijke rol in het aanjagen van ontwikkelingen en het onder de aandacht brengen van het dakgebruik. Vrijwel alle Nederlandse steden zijn inmiddels op de één of andere manier met het onderwerp bezig. “Dat maakt ons wat minder uniek,” aldus Van Geest. “Maar dat is precies de bedoeling. Ik heb eerder gezegd dat wij hopen dat we op een gegeven moment overbodig zijn. Zo ver is het nog lang niet, maar er zit beweging in.”

Het dak als gebruiksruimte

“Deze dramatische periode zullen we moeten gebruiken om na te denken over hoe de stad ingericht zou moeten worden. Dat moeten we niet aan beleidsmakers en projectontwikkelaars overlaten. Het is belangrijk dat er draagkracht is om vorm te geven aan de noodzakelijke ontwikkelingen: het publiek moet het willen, dus die proberen we mee te nemen. Behalve dat de coronacrisis verschrikkelijk is, mensen overlijden en bedrijven gaan failliet, kun je daarnaast deze periode ook zien als een pauze, een moment van reflectie. De relatie is niet één op één, maar het is niet overdreven te stellen dat deze crisis ook te maken heeft met onze manier van leven. Globalisering, verstedelijking en allerlei duurzaamheidskwesties zijn al langer onderwerp van zorg, maar de urgentie om hier op de juiste manier mee om te gaan is door het virus enkel groter geworden. Doordat we gedwongen worden een fysieke afstand tot elkaar te bewaren, ervaren we het ruimtegebrek in de stad nu aan den lijve.”

“De ‘anderhalvemeter-samenleving’ is nu voornamelijk een begrip in de persoonlijke ruimte. Ook op een groter, stedenbouwkundig niveau zal hier duurzaam invulling aan moeten worden gegeven. Duidelijk is in ieder geval dat er meer ruimte nodig is. Die ruimte is o.a. op het dak te vinden. Neem Rotterdam: degenen met een tuin of een dakterras hebben een veel prettigere lockdown dan degenen die dat niet hebben. Op social media zie je allerlei filmpjes van mensen die zoeken naar ander ruimtegebruik. Of het nu mensen zijn die in Italië op hun balkon muziek maken, of mensen die in New York op ongebruikte en niet ingerichte daken gaan sporten, de behoefte aan ruimte is duidelijk. Wij willen, met name via onze online kanalen, mede richting geven aan het denken over een nieuwe inrichting van stedelijke gebieden.”

De volgende editie

De editie van de Rotterdamse Dakendagen die dit jaar zou worden georganiseerd, wordt in principe volgend jaar gehou­den. “Maar volgend jaar ziet de wereld er anders uit dan nu,” aldus Van Geest. “Het programma zal dus waarschijnlijk aan de nieuwe omstandigheden worden aangepast. Het is nog te vroeg om hier inhoudelijk op in te gaan, ook al omdat nog niet duidelijk is hoe de situatie rond het coronavirus zich zal ontwikkelen. In welke vorm kan het festival volgend jaar doorgang vinden? Wij zijn een ideële stichting, zonder winstoogmerk, met als doel om dakgebruik te stimuleren. Dat dat via een festival moet is helemaal niet gezegd, er heel veel andere manieren om invulling te geven aan onze missie.”

Op de eigen website en via social media zal de Stichting Rotterdamse Dakendagen actief zijn in het tonen van inspire­rende en wellicht minder voor de hand liggende voorbeelden van dakgebruik. Ook zal men interviews plaatsen met o.a. architecten, filosofen en beleidsmakers over de nieuwe ruimte die daken bieden. Van Geest: “Er is een spanningsveld tussen het creëren van exclusieve verblijfsruimtes, die daken nu vaak worden en een vrij toegankelijke, inclusieve ruimte die het idealiter als onderdeel van de stad kan zijn. Wij zien het als onze taak om de mogelijkheden van dakgebruik te laten zien. Daarbij willen we begrippen als de gelaagde stad, de duurzame en inclusieve stad onderzoeken.”

“De aantrekkingskracht van ons festival is gestoeld op twee pijlers. Het is enerzijds een inhoudelijk sterk onderwerp, dat te maken heeft met duurzaamheid en leefbaarheid van de stad. Anderzijds is het dak ‘sexy’. Iedereen die op een dak staat, ervaart de kwaliteit van die ruimte. Die combinatie biedt kansen, en zeker in deze tijd is zowel de kwalitatieve ruimte als de ‘lucht’ die het dak biedt, extra belangrijk.”

“Door de omstandigheden zijn we minder gebonden aan het weekend,” vervolgt Van Geest. “Er gaan heel veel evenementen niet door en we zijn nu bezig de samenwerking met deze diverse organisaties aan te gaan. Zoals bijvoorbeeld de Operadagen Rotterdam. Je kunt natuurlijk in de schouwburg een uitvoering zonder publiek filmen en dat streamen. Maar als je hetzelfde optreden op een dak filmt, voeg je in veel gevallen echt iets extra’s toe, de uitvoering komt dan veel meer tot leven, je geeft het een context. Op deze manier willen wij de kwaliteiten van daken verder onder de aandacht brengen. Zo organiseren we zelf online ‘evenementen’ op het dak, met muziek, dans, poëzie, maar ook inhoudelijke gesprekken. En zodra we weer bijeenkomsten van 10 personen mogen hebben, zullen we weer rondleidingen over de daken organiseren. Elke dag wordt bij ons een dakendag.”

Roofs zal u van de ontwikkelingen op de hoogte houden. Ook zal zo veel mogelijk tussentijds verslag worden gedaan van de diverse activiteiten.

Léon van Geest.