Roofs 2020-11-52 Lichtkoepels zelden beveiligd

Special veilig en gezond werken

Lichtkoepels moeten gezien worden als gaten in het dak, je moet dus ook verwachten dat lichtkoepels als zodanig beveiligd worden. Maar dat gebeurt zelden. Af en toe komt het onderwerp weer ter sprake, maar nog steeds vallen er mensen door lichtkoepels. “Een lichtkoepel of een daklicht is vaak mensdragend, maar na verloop van tijd tast UV-straling die draagbaarheid bij veel lichtkoepels aan,” vertelt Adri Frijters, veiligheidsadviseur met een eigen adviesbureau.

Dat de kwaliteit van lichtkoepels achteruit gaat door UV-straling, is onvoldoende bekend. Frijters: “Het materiaal wordt letterlijk bros. Ik heb veel contacten in de Verenigde Staten en daar is het al langer een belangrijk onderwerp. Dat is in Nederland nooit opgepakt, terwijl het mede de verantwoor­delijkheid van de gebouweigenaar is om een veilige werk- of verblijfsplek op het dak te creëren. Ik denk dat veel mensen ervan uitgaan dat je op zo’n koepel kunt staan. Bij een nieuwe koepel gaat dat misschien nog goed, maar je weet natuurlijk niet hoe oud een koepel is. In principe kun je mensdragendheid van lichtkoepels dus niet vertrouwen. De ongevallen in het nieuws zijn al bewijs genoeg.”

Wapeningsnet

Er zijn voldoende manieren om dit probleem aan te pakken. Frijters: “Als je weet dat het een gevaar is, ben je al op de helft. Een werkgever zal niet willens en wetens een werknemer aan gevaar blootstellen. Het is ook niet zo ingewikkeld en soms kom je met een beetje inventiviteit in de werkvoor­bereiding een heel eind. Bij werkzaamheden in de buurt van een lichtkoepel kun je bijvoorbeeld een stevig wapeningsnet boltrekken en over de koepel leggen. Je kunt ook onder de koepel een beveiliging maken. Dat is bij bedrijfshallen een optie, omdat daar de esthetiek een beperkte rol speelt. En je hebt meteen inbraakbeveiliging. Alternatieven zijn gewapend glas en transparante coating die een kunststof koepel valbestendig kunnen maken.”

Kind

Of je zet er een hek omheen. “Daarmee voorkom je onge­lukken door bewoners en andere gebruikers,” zegt Frijters, “of die op een dak horen of niet. Ongelukken gebeuren vaak in het dagelijks verkeer door mensen die zich totaal niet bewust zijn van gevaar. Een kind dat door een koepel valt bij een kinderdagverblijf is onbegrijpelijk. Die had daar nooit bij moeten kunnen komen. En toch gebeurt het.”

“Mijn focus ligt echter op de veiligheid tijdens het bouwproces en tijdens het onderhoud. In het Bouwbesluit staat dat in het ontwerp moet worden voorzien in veilig kunnen werken op daken. [Artikel 6.52 en 6.53; red.]. Dat kun je vooraf doen door veiligheidssystemen te plaatsen of achteraf door de dakdekker laten doen als die het dak op moet. Ik weet wel dat die laatste optie duurder zal uitvallen. In elk geval is in beide gevallen de werkgever verantwoordelijk voor de veiligheid van zijn medewerkers. Ook als er iemand door een dakkoepel valt. Maar de gebouweigenaar kan ook veel doen om het dak veiliger te maken en het onderhoud goedkoper.”

Verkoop veiligheid

Over veiligheid op daken in het algemeen is Frijters uitgespro­ken. “Als er geen goede mogelijkheid is om veilig onderhoud te plegen aan de gevels, daken, een liftschacht, atriums of daklichten mag er geen ‘bouwvergunning’ worden afgegeven. Op een dak moeten hekken staan en als dat technisch niet mogelijk is, moet een andere oplossing worden gekozen, zoals een lijnsysteem met gebiedsbegrenzing. Ik ben niet een groot voorstander van lijnsystemen, omdat mensen die niet of niet goed gebruiken. Meestal omdat ze niet weten hoe. In de praktijk kom ik veel situaties tegen waar PBM verkeerd gebruikt worden. Je moet regels maken en de werkomgeving zo inrichten dat mensen het gedrag vertonen dat je wil. Hekwerken zijn in die optiek het meest ondubbelzinnig: je kunt er niet omheen. Er zijn tegenwoordig prachtige systemen te verkrijgen van wegklapbare hekwerken en tijdelijke systemen. Ik denk dat er voor dakdekkers een uitgelezen kans ligt om opdrachtgevers op het gebied van veiligheid te ontzorgen. Dakdekkers: neem permanente beveiliging altijd mee in de offertes. De opdrachtgever kan dat schrappen, maar de verhuur die ervoor in de plaats komt, zal uiteindelijk duurder zijn. Voor lijnsystemen geldt: verkoop bijvoorbeeld geen systeem, maar veiligheid voor de levensduur van het dak. De kansen zijn de wereld niet uit.”