Roofs 2021-02-13 Neem een voorbeeld aan Brunellechi

veilig en gezond werken

De bouw wordt gekenmerkt door een grote verscheidenheid aan vaklieden die specialistisch werk doen. De bouw kent ook een gefragmenteerde aanpak waarbij bedrijven die ‘hun’ fragmenten aanbrengen soms alleen oog hebben voor de kwantiteit van de door hun aangebrachte fragmenten. Ondertussen moet iets of iemand zich afvragen of alle fragmenten uiteindelijk een bruikbaar en hoogwaardig gebouw gaan vormen. Dit is het probleem van de procesbegeleidende aannemer.

Deze fragmentatie speelt ook op bij het borgen van veilig werken. Om deze reden is er een EU-richtlijn en een Arbeidsomstandighedenbesluit met in hoofdstuk 5 de bouwprocesbepalingen. Op basis van het Arbeidsomstandighedenbesluit is er een coördinator die alle facetten bij elkaar brengt. Dit bij elkaar brengen ligt in handen van de uitvoerder die onmogelijk van alle fragmenten alle details kan kennen, noch op het terrein van de kwaliteit, noch op het gebied van kwantiteit en ook niet op het gebied van veilig en gezond werken.

In de Middeleeuwen was de bouw anders georganiseerd. Wie daar meer over wil lezen, raad ik aan ‘De koepel van Brunelleschi’ van Ross King te lezen. Hierin wordt beschreven waarom en hoe Florence aan de Dom is gekomen. Het boek bevat ook een beeldende beschrijving van het hele bouwproces. De bouw werd georganiseerd door één project­manager – Brunelleschi – die van het begin tot het eind bij de bouw betrokken bleef en meer deed dan alleen proces begeleiden. Deze bouwheer was een inhoudelijk deskundige die van alle markten thuis was. Veiligheid en gezondheid werd met de kennis van toen zo goed mogelijk aangepakt. Met arbeiders werd zorgvuldig omgegaan. Dat waren namelijk kostbare productiemiddelen, specialisten op hun eigen vakgebied en allen in dienst van één bedrijf.

Een van de principes die Brunelleschi toepaste, was de arbeidshygiënische strategie. Om vallen en instorten te voorkomen werd de dom tijdens de bouw opgevuld met grond. Daarmee werd vallen van hoogte gereduceerd. Om veilig op hoogte te kunnen werken, werden hulpconstructies gebouwd. Aan de binnenzijde van de koepel werden ankerpunten aangebracht en gaten gespaard. Hier werden de steigers in afgesteund en verankerd. Door deze geïntegreerde zorg werden de processen optimaal op elkaar afgestemd.

Als je nu kijkt naar de dakdekker die pannen moet leggen, mag die hopen dat de steiger een beetje gunstig staat en blijft staan tot hij klaar is. Of de steiger staat zoals bijvoorbeeld in het A-Blad staat beschreven, lijkt niet de zorg van de steigerbouwer of van de proces begeleidende aannemer. Als op het pannendak dan ook nog PV-panelen moeten worden ingedekt, ontstaat een volgend probleem. De panelen gaan erop en vervolgens de pannen. Maar wie kan de pannen boven de ingedekte panelen veilig leggen? Hoe moet dat gebeuren, op de panelen kun je immers niet staan?
Hier is zowel voor de steiger als voor de veiligheid op het dak de oplossing: ‘samenwerken’ of ‘integratie van werkzaamheden’. Dus of de pannenlegger legt ook de panelen of de panelenlegger legt ook de pannen. Een procesbegeleider zal dit soort problemen niet opmerken of het niet zien als zijn probleem. De specialist moet daarom bij het maken van een offerte al zijn eisen stellen.

Filippo Brunelleschi