Roofs 2021-11-17 Onbegrijpelijk

Veilig en gezond werken

Onbegrijpelijke regels of regels waarvan het nut niet duidelijk is zullen niet opgevolgd worden. Begrijpelijk! Dat soort regels moet je dus niet willen hebben. Niet in de samenleving, niet in het bedrijf, niet op de bouwplaats. Ook moeten regels voor gelijke situaties gelijk zijn. Dat vergroot het draagvlak en het opvolgen van de regels. Met dit in het hoofd kunnen vermoedelijk een groot aantal regels worden geschrapt of gestroomlijnd, zonder dat dit dramatische conse­quenties heeft. Mijn suggestie is om dit eens in het eigen bedrijf te bekijken.

Het invoeren van nuttige regels kost ook meer tijd dan tevoren bedacht. Denk aan de richtlijn 92/57. Deze richtlijn is in 1992 opgezet en roept nog steeds vragen en weerstand op. Zelfs mensen werkzaam in het arboveld geven er soms blijk van het doel van de richtlijn (nog) niet te begrijpen. Een eenvoudig voorbeeld is de autogordel. Deze veiligheidsvoorziening zit in elke auto en wordt overal op dezelfde manier gedragen. Deze klikken we, ook overal op dezelfde manier, zonder erover na te denken vast. We begrijpen ook waarom deze regel is ingevoerd. Het profijt van de regel is ook groter dan het nadeel dat we ondervinden.

De autogordel is geïntroduceerd door Ford in 1956. Het heeft nog tot juni 1975 geduurd voordat het dragen van een gordel in ­Nederland verplicht werd. In het begin was er weerstand. Zo was de gedachte dat je een gordel je belemmert bij het snel verlaten van een auto. Dit tegenargument is op basis van rationele argumenten langzaam verdwenen. Er is, naar ik me kan herinneren, ook consequent aandacht geschonken aan de voordelen van het dragen. De discussie is verstomd en de regel wordt door het merendeel van de inzittenden gevolgd. Er zijn wel wat jaren overheen gegaan. De voorwaarden van deze regel zijn helder, er valt niet over te onderhandelen.

Bedrijfsregels binnen een bedrijf werken niet anders. Denk aan het werken op hoogte achter een leuning. Een regel die zo oud is als het oude testament. De middelen zijn niet nieuw en voor­handen. Ongetwijfeld wordt de regel ‘veilig werken op hoogte’ in alle bedrijven beleden. Iedereen is het erover eens dat werken op hoogte niet zonder gevaar is. Een valongeval loopt bijna nooit goed af. Het letsel is vaak ernstig tot zeer ernstig, mogelijk zelfs blijvend. De regel mag dus begrijpelijk worden genoemd en niet onbekend.

Toch wordt er wel met de regel gesmokkeld. Is dat omdat er bij het niet opvolgen van de regel wel eens een oogje wordt dichtgeknepen? Het onveilig werken wordt inderdaad in de praktijk wel eens door de vingers gezien. Voor de mensen op de werkvloer is het daarmee onduidelijk wanneer de regel wel of niet moet worden gevolgd. Blijkbaar mag er soms van de regel worden afgeweken. Bijvoorbeeld als het werk ogenschijnlijk sneller kan of de klus niet zo lang duurt (‘het is maar even’). Het is dan begrijpelijk dat er onduidelijkheid is wanneer de regel moet worden gevolgd.

Ook voor mij wordt het onbegrijpelijk en lastig uit te leggen als de wetgever de regels in verschillende situaties niet op elkaar afstemt. Dat je niet in alle gevallen mag werken vanuit een werkbak vinden velen begrijpelijk. Werken vanuit een werkbak hoeft vaak ook niet. Er zijn immers bijna altijd veiligere werkplekken te maken. Onbegrijpelijk dat je dan blijkbaar wel in een bak, hangend aan een kraan mag trouwen, dineren en feesten. Op zich is dit onvoorstelbaar vreemd omdat er bij dit (onnodige) entertainment op hoogte een kok en andere werknemers mee omhoog gaan. Deze vallen mijns inziens gewoon onder de Arbeidsomstandig­hedenwet. Naar mijn idee is er geen dwingende noodzaak om deze ‘werkzaamheden’ op hoogte uit te voeren. Er zijn immers op het maaiveld voldoende en heel mooie gelegenheden om te feesten, te eten en te trouwen. Een ontheffing of een RI&E kan dus geen onderbouwing leveren van deze activiteiten op hoogte. Het is dan ook onbegrijpelijk dat horecawerkzaamheden hangend in een bak aan een kraan zijn toegestaan.

De discussie over het werken vanuit een werkbak is voorbij als we tijdens het slopen van asbest daken of schoorstenen een kok en biertap meenemen in de werkbak.

Adri Frijters