Roofs 2022-07-68 De middelen zijn er, nu ze nog toepassen

Special veilig & Gezond Werken

Vlakke daken worden steeds intensiever gebruikt. Met name de laatste tien jaar zijn er veel toepassingen bijgekomen. Mooi voorbeeld wat er allemaal al op daken mogelijk is, was te zien op de Rooftopwalk in Rotterdam (zie elders in deze editie). Door deze ontwikkeling is er dus ook veel meer verkeer en onderhoud op die daken, die daar dan ook veilig voor zijn. Het belang van valbeveiligingen wordt steeds groter.

Tekst: Stevan Slootweg, directeur-eigenaar van DCE Holland en Arjan van Voorden.

Er zijn verschillende normen voor openbare gebouwen en gebouwen die alleen door professionals worden betreden. (Dit artikel is ook gefocust op de toepassingsmogelijkheden voor de professionals.)

Het dak op

Wat opvalt is dat het vaak al lastig is om veilig en comfortabel op het dak te komen. Of een kooiladder ontbreekt of is te krap of er is alleen een ladder zonder ladderborging. Zaken die eigenlijk standaard moeten zijn bij nieuwe gebouwen. Bij bestaande gebouwen is dit voor de dakdekker een gespreksonderwerp om aan te kaarten bij de gebouweigenaar. Er is voldoende aanbod van prijstechnisch interessante modulaire kooiladders van aluminium. Deze zijn snel te monteren en de transportkosten zijn beperkt.

De ladderborgingen zijn er ook in vele standaarduitvoeringen. Ook deze zijn betaalbaar en eigenlijk een must op elk gebouw. Vooral bij oudere gebouwen is het dak nogal eens van binnenuit te betreden (via lift, trappenhuis en dakluik). Deze luiken zijn doorgaans vaak te klein om gereedschappen mee te nemen. Je staat dan vaak op een steekladder en moet met kunst en vliegwerk een koffer of andere gereedschappen door een luikje van 60 x 60 cm zien te krijgen. Niet handig en vol risico en ongemak en dan is men zelf nog niet eens op het dak.

Valbeveiligingssystemen

Op het dak zijn er drie systemen te onderscheiden voor valbeveiliging. Losse ankerpunten, ankerpunten met een kabelsysteem en reling-systemen in verschillende uitvoeringen. De losse ankerpunten worden nog steeds relatief veel toegepast omwille van budget. Wij zien in de praktijk dat onze klanten vaak vragen om offertes voor losse ankerpunten en als alternatief gecombineerd met een kabelsysteem, zodat ze beide kunnen bespreken met de opdrachtgever. Het kabelsysteem is uiteraard duurder, maar voor de gebruiker ook veel efficiënter en veiliger. Helaas gaat het geld eerder naar optische zaken als een mooie gevel en een fraaie entree dan naar veiligheid.

Duitsland

De ankerpunten zijn tegenwoordig vrijwel altijd uitgevoerd in roestvrij staal, inclusief de behorende bevestigingsmate­rialen. Dat biedt zekerheid voor een lange levensduur en dus ook hogere veiligheid. In Nederland wordt nog steeds de norm EN-795 gevolgd, omdat Europa al jarenlang ver­gadert over een nieuwe richtlijn. Er is geen zicht wanneer die nieuwe norm er zal zijn, als die er überhaupt komt. In Duitsland, waar men van mening is dat de EN-795 niet meer voldeed, is een eigen weg gekozen. Daar is het nu een bouwproduct geworden. De producten worden veel zwaarder gekeurd en ankerpunten moeten direct op de ondergrond (staal, beton, hout, etc.) worden gemonteerd en niet zoals we in Nederland nog veel zien bovenop het dakpakket. Zolang er geen nieuwe norm is, is die werkwijze nog toegestaan en zal die omwille van montagetijd ook worden toegepast.

Relingsystemen

Een relatief nieuw product om valbeveiliging te bewerkstelligen is het aluminium relingsysteem. Inmiddels wordt door heel Europa steeds vaker gekozen voor dergelijke systemen; in Duitsland zien we dat 1 op de 4 daken al met reling­systemen beveiligd worden. Hierin bestaan twee opties: systemen met ballastblokken of systemen waar de steunen worden gemonteerd op de onderconstructie of op de opstand. Binnen die opties is weer veel variatie mogelijk. Zoals de foto hieronder laat zien. Ook kunnen we de systemen onder een hoek produceren, zodat ze minder zichtbaar zijn vanaf de begane grond, of inklapbaar waardoor ze onzichtbaar zijn. Deze systemen dienen te worden getest volgens de DIN EN 13374/A:2013. Een mooi voorbeeld is een geballast systeem met een korte dakligger (0,5 meter), zodat meer ruimte overblijft voor bijvoorbeeld het plaatsen van zonnepanelen. Hiermee zijn dit jaar 38 McDonalds uitgevoerd. Voordelen van de geballaste reling-systemen is dat ze niet door de dakhuid worden gemonteerd en altijd veiligheid bieden zonder aanlijning. Daarnaast kunnen ze bij renovatie van het dak snel en efficiënt worden verplaatst en later weer worden opgebouwd.

Voldoende instrumenten

Er zijn nog meer opties om personen te beschermen bij werkzaamheden op het dak, zoals doorvalbeveiligingen voor lichtkoepels, overstaptrappen, trappen naar een hoger dak en vlucht- en reddingspaden. Kortom, er zijn voldoende instrumenten op de markt om veilig en comfortabel op de platte daken te werken. We zullen echter opdrachtgevers er op moeten blijven wijzen dat door een intensiever gebruik van het dak, het borgen van de veiligheid steeds belang­rijker wordt. De producten zijn er, doorontwikkeld en seriematig geproduceerd en ondanks de hoge grondstofprijzen nog steeds betaalbaar. De jaarlijkse inspectie is elke keer een goed contactmoment met de opdrachtgever en is mooi te combineren met andere jaarlijks uit te voeren activiteiten. De dakdekker mag dit zelf uitvoeren aan de hand van een standaard protocol, wat in ons geval beschikbaar is via een handige app.