Roofs 2023-10-58 Dakdekker van geprefabriceerde daken

Special logistiek en materieel

Als het aan de opdrachtgever ligt, kan de bouw niet snel genoeg gerealiseerd worden. Nieuwe concepten voor bouwlogistiek besparen op kosten en tijd. Het leidt ook tot een betere doorstroming, minder schadelijke uitstoot en minder hinder voor de omgeving. TNO rekent uit dat het aantal binnenstedelijke ritten van en naar de bouwplaats met zo’n 50 tot 80 procent terug is te brengen. Eén van de radertjes die de verkorte bouwtijd helpen, is prefabricage. Op het dak gaan de handelingen sneller, met minder mensen. En als we de ontwikkelingen van prefabricage in de bouw zich voortzetten, komen steeds meer kant en klare gebouwen op de bouwplaats.

De prefabricage van onderdelen en volledige bouwdelen versnelt de bouw. Met de hoge druk op het verminderen van de vervuilende uitstoot van bouwmachines, en de overlast die bouwen in de stedelijke omgeving met zich meebrengt, neemt de roep om een gestroomlijnd bouwproces (waarbij maar weinig handelingen nodig zijn) toe. Fabrikanten en ontwikkelaars spelen in op die ontwikkeling. Dakdoorvoerproducten zijn voorzien van rozetten, een kraan plaatst een complete geprefabriceerde dakkappel. Bouwen wordt monteren. De arbeid en bouwtijd zijn beter te plannen.

Sneller hellende daken

IsoBouw introduceerde de SlimFix Reno Pro, een nieuwe renovatieplaat voor het na-isoleren van hellende daken op een dragend dakbeschot. De 3D -gevormde platen zijn goed beloopbaar, hebben een gesloten onderlinge aansluiting zonder koudebruggen en zijn dampopen maar waterdicht, dankzij de geïntegreerde afwateringskanalen. De nieuwe renovatieplaat is een matrijsgevormde isolatie met bijzondere vormgeving. Hierdoor is de plaat gemakkelijk te verwerken en is de vorm gelijk te gebruiken als traptreden. De platen zijn veilig te belopen, hetgeen de verwerking versnelt. Elk paneel is voorzien van twee houten tengels.

De platen hebben een breedte van 1120 mm (werkend) en kunnen in lengte verschillen op specificatie van 2000 tot en met 7500 mm. Ze kunnen op projectspecifieke lengte besteld worden, inclusief een gewenste nokafschuining. De platen zijn direct te monteren. Daarnaast zorgt ook de grote breedte van 1120 mm voor een snelle montage in minder handelingen. De plaat is uitgevoerd met een rechte afkorting, met gootdetail en/of nokafschuining.

Kingspan Unidek is specialist in oplossingen voor de totale gebouwschil. De organisatie staat bekend als dé toeleverancier voor prefab dak- en geveloplossingen, die uitdagingen in de bouwsector met efficiënte en duurzame oplossingen beantwoordt. In het licht van arbeidstekorten, lange levertijden en toenemende klimaateisen biedt Kingspan Unidek prefab dak- en geveloplossingen als een ideale oplossing.

De Unidek basispanelen dienen als uitstekende halffabricaten voor prefab dakoplossingen, waarbij constructieve sterkte en hoogwaardige isolatie centraal staan. Afgestemd op gewenste isolatiewaarden en afmetingen, stelt dit industriële verwerkers in staat om snel en foutloos prefab dakoplossingen te produceren, zoals scharnierdaken, gekoppelde elementen of dakkapellen. Met een hoge verwerkingssnelheid en besparingen op manuren draagt Kingspan Unidek bij aan efficiënt en duurzaam bouwen in de moderne bouwomgeving met zo min mogelijk afval.

Prefab ook voor de kleine bouwer

Op de afgelopen Prefab beurs werd Prefabmaat winnaar van de Prefab Efficiency Award 2023. Oprichter en CEO Joris Roelink: “Met Prefabmaat komt Prefab bouwen en verbouwen beschikbaar voor kleinere bouwbedrijven. Meer doen met minder mensen. Je kunt ons gebruiken voor onder andere dakopbouw en kappellen, uitbouwen en schuren tot hele woningen. Je hebt complete ontwerpvrijheid. Je bent bij ons niet beperkt tot modules en standaard oplossingen. We helpen ook met het inhijsen van de elementen op het project. Met ons kun je meer doen in minder tijd. Door je vakmensen effectiever in te zetten, hoef je minder lang bij de klant actief op de werkplek te zijn.”

“Prefabmaat begon de online verkoop in oktober 2022. Op de website, prefabmaat.com, kunnen vaklui HSB-wanden en dakkapellen op maat configureren en bestellen, zelfs voor die kleinere klusjes. Wat het nog beter maakt, is dat je de prefab producten al na 5 werkdagen op jouw locatie krijgt.” De jury roemt de innovatie waarmee ook zelfstandige vakmensen en kleinere bouwbedrijven het zware werk verminderen en kostbare tijd besparen, en de digitalisatie waarmee een schaalbaar en divers aanbod mogelijk is. Eerder won Prefabmaat de publieksprijs en de vakprijs van de Bouwbeurs Awards.

Dakdekker in de fabriek

Er is een groeiende behoefte om de bouw in een gecontroleerde omgeving uit te voeren. Ging het vroeger om pannen op pallets of dakrollen naar de bouwplaats, nu gaan in toenemende mate hele bouwdelen tot complete woonunits direct van de fabriek over de weg of het water naar de bouwplaats.

Het aantal aanbieders groeit. ‘Om de inwoners van Nederland een dak boven het hoofd te geven, moeten er tot 2030 veel woningen worden gebouwd. Daarbij moet de milieu-impact van de bouw minimaal worden gehalveerd. Minder materiaal, minder energie, minder CO2-uitstoot, minder stikstof, minder overlast én meer huizen. En dat kan’, schrijven de opstellers van de brochure Woningconcepten en hun prestaties, dat in september uitkwam. Het houdt de prestaties van een groot aantal initiatieven tegen het licht.

In de uitgave van partijen als Cirkelstad, Netwerk Conceptueel Bouwen, Marjet Rutten en het Platform PREFAB staat verder: “Door veel sterker in te zetten op conceptueel bouwen, door het toepassen van de integrale, flexibele, herhaalbare en opschaalbare oplossingen van de conceptaanbieders, verkorten we de ontwikkel- en realisatietijd, verminderen we faalkosten en risico’s, verbeteren we de arbeidsomstandigheden van bouwvakkers, en zetten we stappen naar een circulaire bouwindustrie. De integrale samenwerking in de keten en verdergaande standaardisatie helpt de woningbouw steeds verder te industrialiseren.”

De opstellers van de brochure verzamelden gegevens van conceptaanbieders om die te verwerken, met als doel opdrachtgevers te laten zien wat er allemaal beschikbaar is aan woningconcepten (met de nadruk op de prestaties op het gebied van circulair bouwen) en de conceptaanbieders inzicht te geven in hun eigen circulaire scores. De berekeningen zijn gedaan door onafhankelijke bureaus Cirkelstad en Alba Concepts. Op de website Conceptenboulevard.nl is een uitgebreide lijst van woningconcepten die op de markt beschikbaar zijn.

Onderzoek

Een van de beperkende factoren voor de bouw is de stikstofuitstoot op de bouwplaats. Berekend is dat de uitstoot van materieel op de bouwplaats voor het grootste deel verantwoordelijk is. In opdracht van Automotive Nederland onderzocht TNO de praktijkemissies op de bouwplaats van projecten binnen het Afsprakenkader. Norbert Ligterink, Senior Research Scientist vehicle emissions bij TNO: “De ervaring, opgedaan met het meten van de werkelijke waarden van de uitstoot van schadelijke deeltjes (NOx) in de praktijk bij auto’s, gebruikte TNO bij de inzet van bouwmachines. De meetapparatuur is doorontwikkeld tot de BOEM Kit, waarbij BOEM staat voor ‘Bouw Emissie Meet Oplossing’.

TNO startte met een grootschalige inventarisatie, waarop inmiddels een grote update is doorgevoerd; waarbij ook alle stroomaggregaten, heimachines, en lichtmasten zijn meegerekend. “We weten nu veel beter hoeveel bouw­machines er zijn, hoe oud ze zijn en hoeveel ze draaien. De totale NOx-emissie is hierdoor bijna verdubbeld. Geen leuke boodschap voor de bouw, maar wel een eerlijke.”

Makkelijke oplossing

Twee van de opvallendste onderzoeksresultaten wijzen volgens Ligterink ook gelijk in de richting van mogelijke oplossingen voor de korte termijn. “We zien dat machines veel uitstoot hebben als ze met minder dan 20 procent motorlast draaien. Dus dat moet je zien te voorkomen. Maar dat geldt alleen voor grote machines, die zijn relatief schoon. Als je wilt verduurzamen op de bouwplaats, moet je juist naar het kleinere materieel kijken, zoals pompen en aggregaten”, zegt Ligterink “De verschoningsopgave van bouwplaatsen is dus eenvoudiger dan we denken. Het is relatief makkelijk om bijvoorbeeld pompen en ander klein materieel te elektrificeren, of om een stroomvoorziening aan te leggen in plaats van een aggregaat te gebruiken.”

Bespaarpotentieel in de bouwlogistiek

Een tweede grote emissiebron voor deze sector, met bovendien een flink bespaarpotentieel op de korte termijn, is de bouwlogistiek, concludeert TNO. De milieu-impact van de bouwlogistiek is minstens zo groot als die van alle middelen op de bouwplaats zelf. Maar liefst een kwart van alle stikstof­emissies van het totale wegtransport wordt veroorzaakt door voertuigen die materialen en mensen naar bouwplaatsen vervoeren. Eén van de waardevolle bespaarmaatregelen is het werken met een bouwhub.

De bespaarpotentie van een bouwhub is onderzocht door Bouwend Nederland en TNO bij het bouwproject De Trip in Utrecht. Vanuit bouwhubs aan de rand van de stad worden alle bouwlogistieke stromen gecoördineerd en gemonitord. De besparingen in het aantal ritten in de binnenstad, de tijdsduur op de bouwplaats en de bijbehorende emissies, bleken aanzienlijk.

Beleidsmakers kijken nu naar toepassing op grotere schaal. Op stads- of zelfs provincieniveau, met grotere hubs. Specifiek voor Amsterdam is onderzocht of hubs in combinatie met bouwtransport over water een schoner en minder belastend alternatief kunnen zijn om kwetsbare kades en bruggen in de hoofdstad te ontzien.

Om het bewustzijn te verhogen, ontwikkelde TNO samen met partners IenW en Rijkswaterstaat de serious game Bouwlogistiek@Work. Deze ‘game’ moet aannemers, opdrachtgevers, vervoerders, verladers, iedereen binnen de keten stimuleren om met elkaar in gesprek te gaan over de mogelijkheden die er zijn om de bouwlogistiek te verduurzamen. In de game neem je de rol van uitvoerder en ben je verantwoordelijk voor een fictief bouwproces. De eerste ronde laat zien hoe het nu gaat, en in de tweede heb je de mogelijkheid om te investeren in een aantal bouwlogistieke maatregelen. Deelnemers ervaren dan zelf dat het logistieke proces soepeler verloopt als ze investeren in een betere ketensamenwerking, of in een bouwhub, is het idee.

Meer informatie:

• Bouwlogistiek@work, informatie via Bouwend Nederland.nl

• Woningconcepten en hun prestaties: een uitgave van Cirkelstad, Netwerk Conceptueel Bouwen, Alba Concepts, Marjet Rutten, Platform PREFAB, City Deal Circulair en Conceptueel Bouwen. Te downloaden via  circulairebouweconomie.nl