Roofs 2023-10-74 “Ik pleit voor het gouden dak”

Aan tafel met… Jasper van Lammeren

In deze rubriek laat Roofs personen van binnen en buiten de dakenbranche aan het woord. De insteek is om de visie en de persoon achter die visie voor het voetlicht te brengen.

Nolanda Klunder

“Kent de magie van het dak”. Die intrigerende woorden staan in de omschrijving van Jasper van Lammeren op de website van LG Architecten. Het Rotterdamse architectenbureau heeft een grote voorliefde voor daken en wijst al jaren op de meerwaarde van dakgebruik. Hoog tijd dus om met architect en partner Van Lammeren aan tafel te gaan zitten.

Magie

LG Architecten, gevestigd in het centrum van Rotterdam, was vanaf het begin gericht op het optimaliseren van het stedelijk weefsel. “Wij zoeken waar nog ruimte is om nog volume toe te voegen”, licht Van Lammeren toe. “Onze liefde voor daken begon toen de gemeente Rotterdam een jaar of vijftien geleden subsidie ging geven op groene daken. Wij zijn natuurlijk een groot voorstander van dakgebruik, maar zou iemand zijn dak vergroenen omdat hij er subsidie voor krijgt? Wij geloven dat je dakgebruik kunt stimuleren door de meerwaarde ervan aan te tonen. Als ruimte schaars is, is die meerwaarde duidelijk. Misschien moet je helemaal geen subsidie op groene daken geven, maar op een dakopbouw, met daarbij dan de eis dat je ook vergroent.” LG Architecten ontwikkelde de Green Cube, een circulaire dakopbouw inclusief buitenruimte, die volledig prefab aangelegd kan worden. “Vanaf dat moment was het voor ons een soort zendingswerk. Wij zagen de potentie van het dak in. Wij vertellen iedereen: Ga die laatste meters ook eens omhoog. Dat is spannend, het dak is er niet voor gemaakt. Maar als je er toch heen gaat, ervaar je een openbaring: het uitzicht is anders, je hebt vrijheid om je heen, zelfs midden in de stad. Dát gevoel, dat is pure magie. Die magie heeft ons nooit meer losgelaten. Het is een obsessie geworden.”

Pudding

Een mooi voorbeeld van hoe LG Architecten werkt, is te zien bij een woongebouw aan het Rotterdamse Oostplein, waar dakwoningen voor twee tot vier studenten op het gebouw zijn geplaatst. “Daarbij hebben we het hele proces samen met de eigenaar doorgemaakt. We hebben door zijn bril gekeken en onderzocht hoe we de optopping rendabel konden maken, hoe en voor welke doelgroep de woningen in de markt gezet konden worden en wat de relatie met het onderliggende pand zou zijn. Dat laatste is essentieel: als je alleen naar het dak kijkt en vergeet wat eronder zit, ben je net zo slecht bezig als wie het dak negeert. Het dak en de onderliggende lagen vormen één geheel. Vergelijk het met een pudding: als je een heel mooie pudding hebt en je doet er een sausje overheen, dan moet dat niet erbovenop liggen, maar erlangs druipen en elke hap lekkerder maken. Zo moet het dak het hele pand beter, toegankelijker, groener, duurzamer, efficiënter en mooier maken.”

Observeren

Van Lammeren wist altijd al dat hij architect wilde worden. “Ik tekende veel als kind. Wie tekent, observeert. In eerste instantie tekende ik tuinen en landschappen en die interesse verbreedde zich naar de gebouwde omgeving. Ik groeide op in de buurt van Rotterdam en zag de dynamische ontwikkeling van die stad om me heen. Als ik vanaf Zuid met de metro naar de stad ging en langs de havens kwam, dan zag ik daar bij wijze van spreken elke week twee nieuwe gebouwen bij komen. Zo begon die fascinatie.” Via MBO en HBO Bouwkunde kwam hij op de Academie van Bouwkunst. “Ik volgde in mijn opleiding dus de technische route, waarbij ik niet bang was om zelf de handen uit de mouwen te steken.” Direct na de Academie van Bouwkunst werd hij partner bij LG Architecten, het architectenbureau van Ruud Lutjens en Rien de Groot. “Helaas is Ruud Lutjens inmiddels overleden, maar omdat mijn naam toevallig ook met een L begint, hebben we de naam aan kunnen houden.”

Gouden dak

“Als we de magie van het dak willen ontsluiten, dan moeten we de daken ook mooi maken”, stelt Van Lammeren. “Ik mis het esthetische dak. Zoals in historische gebouwen: torentjes, dakkapellen, sierlijsten, details. We hoeven niet allemaal historisch te gaan bouwen. Maar als je een nieuwe stad ziet als Zoetermeer, dan mis je, bij alle voordelen die de moderne stad biedt, die schoonheid. We hebben het altijd over de vier kleuren groen, blauw, geel en rood, maar misschien moeten we nog een kleur introduceren: goud, voor het esthetische dak. Laten we eerlijk zijn: het platte dak is wel goed multifunctioneel te gebruiken, maar het is niet altijd het mooiste dak. Juist als we de platte daken meer gaan gebruiken, moeten we misschien ook daken maken die alleen een esthetische functie hebben. Een mooi dak heeft een functie voor de omringende daken, want met een mooi uitzicht ga je eerder een dakterras aanleggen. Willen we echt een tweede maaiveld, dan moeten we mooie daklandschappen maken. De esthetiek van het dak, die wil ik meer promoten.”

Verbinden

“Ik verwacht dat daken in de toekomst verder ontsloten gaan worden en verbonden worden met de lagen eronder én met elkaar. Tijdens de Rotterdamse Dakendagen hebben we die toekomst even gezien, met de oranje loopbrug over de Coolsingel. Als je daken met elkaar verbindt, heb je het echt over een tweede maaiveld. Het dak is dan niet meer iets dat op één gebouw ligt, maar onderdeel van een nieuw stuk stad. Dat is een wezenlijk verschil. Als je die verbinding op stedenbouwkundige schaal creëert, dan heb je de sleutel tot een nieuwe stad.”