Roofs 2024-09-82 Het futuristische ZGC International Innovation Center in Beijing

Internationale daken

Het Zhongguancun Forum (ZGC Forum) is een jaarlijks evenement dat sinds 2007 plaatsvindt in Beijing, China, en is specifiek gericht op alles wat met technologie te maken heeft. Het is een platform waar internationale experts, wetenschappers en bedrijven bij elkaar komen om de laatste trends te duiden, de nieuwste ontwikkelingen te bespreken en samenwerkingen te smeden. Het forum vindt plaats in Zhongguancun, een gebied in Beijing dat ook wel bekend staat als het Chinese Silicon Valley. Hier zijn de grote techbedrijven, start-ups en onderzoeksinstituten gevestigd, dus de locatie past helemaal bij de tech-georiënteerde inhoud van het forum. Veel van de discussies gaan over kunstmatige intelligentie, maar ook biotechnologie, de ontwikkeling van duurzame energie en andere opkomende technologieën staan centraal.

Tekst: Joep Klerx

Zoals het China betaamt, moet dit evenement ieder jaar meer bezoekers trekken, groter opgezet worden en indrukwekkender zijn dan het jaar ervoor. De wereld mag het weten. Het forum werd sinds de oprichting altijd op verschillende locaties georganiseerd. Hoewel dat in de toekomst niet anders zal zijn, werd wel besloten om een vaste thuisbasis te bouwen voor het evenement. Futuristisch, duurzaam, groen, uitnodigend én innovatief – dat waren een aantal aspecten die graag teruggezien werden in het ontwerp. Om de vormgeving in goede banen te leiden, werd Ma Yansong van MAD Architects ingeschakeld. En het resultaat mag er wat ons betreft wezen.

Het ontwerp

Ook al ligt het middenin het drukke Beijing, in het ontwerp van het gebouw is de natuur als belangrijk aspect meegenomen. Als je het vanuit de noordkant benadert, loop je door een vrij toegankelijk park, wat vervolgens ogenschijnlijk naadloos overloopt in een groendak. Het park bestaat uit tuinen, wandelpaden en architectonische elementen, en bevat een historische boom die geïntegreerd is in een verzonken binnenplaats. Het is een onwaarschijnlijk rustige omgeving in een anders zo ontzettend drukke stad. Vanuit het noorden bekeken, lijkt het gebouw volledig te verdwijnen in het groen.

Benader je het gebouw vanuit het zuiden, dan zijn het vooral de enorme glazen puien en het daaroverheen hangende dak die in het oog springen. Het uitkragend dak wordt gekenmerkt door zachte, vloeiende vormen. De glazen gevel volgt die sculpturale vorm van het gebouw. Het verborgen kozijnsysteem en de grote glaspanelen stimuleren een vloeiende overgang tussen binnen en buiten en creëren zo een naadloze integratie met de omgeving. Het dak mocht maar 12 meter boven het maaiveld uitsteken, waardoor het grootste deel van de binnenruimtes zich ondergronds bevindt. Om te voorkomen dat dit donkere kelders zouden worden, werd de buitenruimte ook deels uitgegraven. In die verzonken buitendelen werden tuinen aangelegd. Hierdoor kijk je vanuit die vergaderzalen en openbare ruimtes – hoewel ondergronds – uit op tuinen én worden die ruimtes gevuld met natuurlijk licht. Daarnaast is het gebouw voorzien van twee reusachtige lichtstraten van ETFE-membraam, waardoor ook de ruimtes in het midden van het grote gebouw met natuurlijk licht gevuld worden.

De witte, kale, grote hallen zijn voorzien van een verlichtingsontwerp met lampen met instelbare kleurtemperaturen. Deze lampen zijn langs de rondingen van het gebouw geplaatst en komen samen in de centrale lichtsculptuur, waardoor een unieke futuristische binnenruimte ontstaat. Dit is bewust op deze manier gedaan, zodat de ruimtes een gevoel opwekken dat doet denken aan ‘de toekomst’ an sich. Het totale ontwerp ademt innovatie, duurzaamheid, technologie en respect voor – en zelfs vereenzelviging met – de omgeving. Het ontwerp heeft van bovenaf gezien een klavervorm, wat overduidelijk een link is naar de natuur.

De cijfertjes

Het ZGC International Innovation Center is net zo indrukwekkend in aanzicht als in de cijfers die het gebouw illustreren. Zo heeft het een totale vloeroppervlakte van zo’n 65.000 vierkante meter – gelijk aan zo’n negen voetbalvelden – en heeft het een groendak van ongeveer 17.000 vierkante meter. Er zijn 2.769 aluminium panelen gebruikt voor de rest van het dak. In het dak zijn twee megagrote ETFE membraam lichtstraten verwerkt, die een lengte hebben van ongeveer 50 en 60 meter. Op het bovenaanzicht is te zien hoe de lichtstraten de scheiding tussen de ‘blaadjes’ vormen van het klaverbladvormige gebouw. De bouw startte in 2020 en het werd 4 jaar later, net op tijd voor het ZGC forum van 2024, opgeleverd. Het is op het hoogste punt 12 meter hoog, de maximaal toegestane hoogte van gebouwen in de omgeving. Dit heeft ervoor gezorgd dat het grootste deel van de vloeroppervlakte zich ondergronds bevindt, namelijk zo’n 40.000 vierkante meter.

Duurzaamheid

Het ventilatiesysteem van het ZGC International Innovation Center is verborgen tussen de betonnen aders van het plafond, waardoor het gebouw er aan de binnenkant ‘clean’ uitziet. Het centrum maakt gebruik van hernieuwbare energiebronnen zoals fotovoltaïsche zonne-energiesystemen en grondwarmtepompen. Het maakt ook gebruik van elektromechanische apparatuur met secundaire energie-efficiëntie om energiezuinige conferentieruimtes te creëren. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het ventilatiesysteem dat de warmte van afgevoerde lucht gebruikt om de binnenkomende lucht op te warmen. Het groendak draagt bij aan meer verkoeling in de zomer en meer warmtebehoud in de winter. De combinatie van maatregelen die getroffen zijn op het gebied van duurzaamheid, zorgt ervoor dat de koolstofuitstoot met maar liefst 50% minder is in vergelijking met de omliggende openbare gebouwen.

Het dak

Voor een flink deel is het dak groen. Hier zijn lichtgewicht bodems en onderhoudsarme vegetatie gebruikt, wat de exploitatiekosten van het landschap verlaagt en tegelijkertijd voldoet aan de vereisten met betrekking tot de dakbelasting en de uitstraling van het landschap. Het groendak dient daarnaast als een regenwateropvangsysteem en draagt bij aan de energie-efficiëntie en koeling van het gebouw. Waar het dak niet groen is, bestaat de dakbedekking uit fluorcarbon-gecoate, honingraat aluminium panelen. De honingraatstructuur van de panelen helpt bij de afwatering van regenwater, biedt extra stevigheid en vermindert het benodigde gewicht, wat het gebouw efficiënter maakt op het gebied van materiaalgebruik.

Het dak is als volgt opgebouwd. De dragende constructie bestaat uit horizontale stalen constructiebalken, gecombineerd met constructiebalken die de ringstructuur van het gebouw volgen. Daarop is een secundair netwerk van horizontale en verticale balken geplaatst dat een betonnen dakconstructie en de hemelwaterafvoer ondersteunt.

De geschubde dakbedekking van hyperbolische honingraad panelen is bevestigd op een aluminium framewerk met opstaande driehoekige ondersteuningsprofielen. Onder deze panelen zijn lichten verwerkt die, wanneer het buiten donker is en het gebouw van binnen verlicht wordt, de daklijnen op een bijzondere manier doen oplichten.

Futuristisch, natuurrijk, strak én duurzaam. Een mooi bouwwerk als nieuw thuis voor het Zhongguancun Forum. Al met al mag de toekomst op het gebied van stadse architectuur er wat ons betreft best zo uit komen te zien.