Roofs 2025-09-46 Prefab biobased dakelementen

Special duurzaamheid en isolatie

Bij twee woningbouw renovatieprojecten is een prefab biobased dakelement gebruikt. In het Overijsselse Raalte betrof het een renovatie van 44 huurwoningen; in Eindhoven zes woningen door BAM Wonen, uit een totaal van 243 huurwoningen, die een grondige renovatie zullen ondergaan. Roofs kijkt naar de verschillen in aanpak. De ontwikkelaars zijn ervan overtuigd dat biobased bouwen hiermee weer een flinke stap verder komt.

Salland – renovatie van 44 huurwoningen met lokaal stro

In Raalte werden 44 huurwoningen gerenoveerd met biobased dakelementen, gevuld met stro van lokale afkomst. Het stro komt rechtstreeks van het land van boer Gerard Willemsen in Wesepe en wordt verwerkt door ThermoStro tot basismateriaal, ‘KOMO-gecertificeerd inblaasstro’, dat door TiFa Lemele in de dakelementen wordt geblazen. De woningen van opdrachtgever woningcorporatie SallandWonen worden door Mateboer Bouw gerenoveerd. Mateboer zorgt ook voor de installatie. Dampopen bouwen zonder folies vraagt een andere aanpak dan dampdicht. Daarom moet ook in de beginfase, in het ontwerp, alles kloppen. De bestaande dakconstructie is versterkt met dikkere sporen.

Eindhoven (wijk Vaartbroek) – biobased dakelementen voor zes woningen

In Eindhoven werden zes sociale huurwoningen voorzien van prefab dakelementen met gecertificeerd stro als isolatiemateriaal. Deze innovatieve isolatietoepassing kwam tot stand na een multidisciplinair engineeringstraject. Woonbedrijf, BAM Wonen, A&T Prefab en Nieman vormden samen een keten voor onderzoeken, ontwerpen en ontwikkelen. Het doel is te komen tot verduurzaamde woningen met een lokaal natuurproduct, zonder concessies te doen aan kwaliteit, comfort of betrouwbaarheid. Het hele renovatieproject omvat 243 woningen; daar liep de uitvoering al van. Maar voor zes woningen kwam het stro-element precies op tijd. Ze worden geplaatst op de bestaande dakconstructie door dakdekkersbedrijf Verhoeven uit Budel. De dakelementen zijn bevestigd aan de buitenmuur. De dakpannen krijgen een tweede leven elders. Door de dikte van de prefab elementen zijn de daken ongeveer 30 cm hoger dan voorheen.

Het gebruik van prefab dakelementen betekent dat de productie onder gecontroleerde omstandigheden plaatsvindt (in fabriek), met aandacht voor bouwfysica, kwaliteitscontrole, certificering en technische toetsing. BAM Wonen rekent voor dat deze dakelementen een CO2-reductie van 67 procent opleveren vergeleken met traditionele EPS-dakplaten; de zes daken slaan samen ruim 14.000 kg CO2 op.

Overeenkomsten

Beide projecten maken gebruik van stro als natuurlijk isolatiemateriaal voor daken/dakelementen, waarbij stro niet alleen als restproduct wordt gezien, maar als volwaardige en gecertificeerde isolatieoplossing. Het materiaal komt uit de regio (Salland, Wesepe / Wesepe velden; Brabant bij Eindhoven), waardoor transport, ecologische voetafdruk en betrokkenheid van lokale boeren en verwerkers hoog zijn.

In beide gevallen zijn vele partijen betrokken: boeren, verwerkers, bouwers, woningcorporaties en kennis/regie-instellingen. Beide projecten zorgen voor certificeringen (bijv. KOMO voor inblaasstro in Salland) en voor technische toetsing (Eindhoven: onafhankelijke ingenieursbureau, bouwfysische tests). Ook is comfort van bewoners belangrijk: goede binnenklimaat, isolatie, enzovoort. Beide trajecten zijn onderdeel van bredere duurzaamheidsambities: vermindering CO2-uitstoot, gebruik van biobased materialen, circulaire ketens. Er is ook aandacht voor herhaling en opschaling. In beide projecten kiezen de bouwers voor prefab dakelementen: de dakelementen zijn in de fabriek gevuld met stro.

Verschillen

Behalve het aantal woningen, zijn er een aantal verschillen in aanpak: BAM legt veel nadruk op technische validatie: kwaliteitstoetsen, testen door extern ingenieursbureau, monitoring (vochtmetingen etc.), om risico’s zoals vocht, brand, etc. te beheersen. In Salland is de nadruk meer op de regionale ketens, op uitvoerbaarheid, betrokkenheid van lokale partijen, op integratie in een grotere biobased bouwambitie. De technische kant is wel aanwezig (certificering, verwerking), maar er lijkt minder nadruk op experimentele monitoring.

Eindhoven rapporteert expliciet de vermindering van CO2-uitstoot door de toepassing bij zes woningen, voor Salland is er geen specifieke gewogen CO2-besparingsgetal genoemd. Wel wordt gezegd dat de aanpak circulair is en dat lokaal stro en regionale ketens bijdragen aan duurzaamheid.

Strategische doelen en opschaling

Het Salland-project is ingebed in bredere ambities: de Green Deal Biobased (ver)bouwen in Salland, met doelen zoals jaarlijks 3.000 woningen isoleren/vernieuwen/bouwen met Sallandse gewassen vanaf 2030, gebruik van 1.000 hectare landbouwgrond voor vezelgewassen, met nauwe betrokkenheid van provincies, kennisinstellingen.

In Eindhoven is het vooral een pilot/primaatproject binnen een groter renovatieprogramma (Vaartbroek), waarbij gekeken wordt of deze aanpak breder toepasbaar is. De opschaling zit in de intentie om deze dakelementen vaker toe te passen. De concrete toekomstplannen zijn minder expliciet dan in Salland.

Niet altijd toe te passen

Stro is niet altijd de beste oplossing. Het is relatief zwaar. ‘Voor Rc-waarden tot 3,5 werkt het prima’, schrijft BAM, ‘maar bij Rc 6 is het te zwaar voor veel bestaande daken. Daarom zijn ook de biobased wollen interessant, zoals vlaswol of hennepwol. Per project kijkt BAM Wonen wat past: biobased én circulair.

In Raalte was er ook een kostenoverweging: “We hadden van tevoren een begroting, maar de toepassing van stro bleek 20 procent duurder dan reguliere isolatie. Daardoor hebben we het beperkt tot 44 woningen. Maar dat betekent niet dat het project niet geslaagd is, integendeel. We hebben het wél gedaan, seriematig, en daar ben ik trots op”, zegt Jos Wolfkamp, projectleider bij woningcorporatie SallandWonen.

Of het prefab strodak straks grootschaliger wordt toegepast, hangt ook af van markt, prestaties en vertrouwen. Maar de eerste stap is gezet – en die staat stevig’, schrijft BAM Wonen in haar persbericht. Woonbedrijf en BAM bereiden inmiddels een volgend project voor met prefab stro-isolatie voor méér woningen. ‘Daarmee bewijst dit dakelement zich nu al als bouwsteen voor een duurzamere toekomst’.