Roofs 2025-09-48 Dutch Design Week 2025: Hybride producten en projecten

Oplossingen voor maatschappelijke en ecologische uitdagingen

De Dutch Design Week van eind oktober liet onder meer zien hoe onderzoek leidt tot nieuwe producten op basis van afvalmateriaal uit de bouw. Ontwerpers, onderzoekers en architecten bieden oplossingen om de gigantische uitdagingen op het gebied van milieu, bouwen en circulariteit aan te gaan.

Voor Dutch Design Week 2025 nam Biobased Creations, samen met BPD en Rabobank, het initiatief om met partners uit de hele keten een tentoonstelling en programma te maken over duurzaam bouwen. Ze toonden wat er al kan, wat er al gebeurt en wat er nog moet. De belangrijkste vraag die werd onderzocht is: hoe doen we dit samen? ‘We kunnen nog zoveel innovaties steunen en intenties uitspreken, maar als we niet écht samenwerken, komen we nergens. Als je duurzaam wilt bouwen, moet je het hele systeem beschouwen’, is de achterliggende gedachte.

Het onderzoek behandelt vier thema’s:

• Materialen en Methoden – Wat behouden? Wat vernieuwen?
• Landbouw Bouwland – Hoe en waar wonen?
• Gemeenschap en Ruimte – Hoe samen zoeken?
• Infra Natuur Stad – Hoe maken we één landschap?

Biobased Creations is een creatieve studio die installaties, paviljoens, tentoonstellingen en andere media ontwikkelt over de transitie naar een duurzame, regeneratieve wereld. Dit programma is gestart omdat het samenbrengen en verbeelden van een aantal duurzame tendensen nog meer impact kan veroorzaken in de versnelling naar een duurzame bouw en infra. Al een aantal jaren is er een enorme groei in het produceren en toepassen van biobased materialen. Met paviljoens als The Growing Pavilion en The Exploded View, en installaties als The Nature Building Kit laten ze die producten in de praktijk zien. Daarnaast wordt er steeds meer kennis gedeeld over technieken en toepassingen om natuurinclusief te bouwen en ontwerpen.

Om de doelen van Parijs te kunnen halen, moeten we nog slimmer, radicaler, groener en dus regeneratief denken en ontwerpen. ‘Regeneratief betekent dat je meer teruggeeft aan de natuur dan je neemt. Vooral in het combineren van natuurinclusief ontwerp met biobased materialen zien wij enorme potentie om de bouw en de infrastructuur van natuur vervuilend om te buigen naar teruggeven aan de natuur’, stellen de ontwerpers.

Daarom verenigen zij de komende jaren vertegenwoordigers uit de bouw, infrastructuur, beleid, natuur, water, landbouw en ontwerp om te verkennen wat momenteel mogelijk is en wat we samen zouden kunnen realiseren. De expositie is online nog terug te vinden (biobasedcreations.com). Activiteiten blijven niet beperkt tot de DDW en zijn er gedurende het hele jaar.

Hergebruik minerale wol

TU/e-studenten en -onderzoekers laten in twee projecten zien hoe ontwerp en technologie wat hun betreft bijdragen aan een duurzame toekomst.

De silicium aerogel kan voortkomen uit hergebruik van minerale wol. Gecombineerd met biobased materialen zijn er nieuwe isolatietoepassingen te ontwikkelen. Onder leiding van Florent Gauvin presenteert de TU een nieuwe methode voor het upcyclen van minerale wol tot silica-aerogels die worden gesynthetiseerd via de droogmethode onder omgevingsdruk.

‘Isolatiemateriaal uit minerale wol wordt bij sloop van gebouwen vaak gestort in plaats van gerecycled’, schrijft de universiteit. Eerder onderzoek onderzocht alternatieve toepassingen van minerale afvalwol als aggregaat in verschillende industrieën, zoals de cementproductie of de productie van keramiek. Door het hoge amorfe silicagehalte kan het dienen als grondstof voor silica-aerogels.

Aerogels zijn uitstekende isolatiematerialen vanwege hun unieke eigenschappen, zoals een lage thermische geleidbaarheid en dichtheid, een hoog oppervlak en porositeit en aangeboren brandvertraging. De huidige hoge prijs van aerogels belemmert echter het gebruik ervan op grote schaal, mede door de ingebedde productiekosten, zoals grondstoffen en het energie-intensieve droogproces.

Om dit aan te pakken, wordt een kosteneffectieve productieroute met afvalstoffen verkend, waardoor afval wordt verminderd en duurzaamheid wordt bevorderd. De extractie van silica is geoptimaliseerd op basis van efficiëntie en praktische schaalbaarheid op industrieel niveau. Verschillende afvalmonsters, die verschillende gradaties van vervuiling door sloopafval hebben, worden getest om het effect van veelvoorkomende verontreinigingen op de efficiëntie van de silica-extractie te bepalen. ‘Dit onderzoek demonstreert een nieuwe benadering voor silica-extractie uit minerale wol afval, waarbij rekening wordt gehouden met sloopgerelateerde onzuiverheden, en biedt inzicht in duurzame afvalbeheerpraktijken’, stellen de onderzoekers.

Fibras, onder leiding van Marta Gil Pérez van de faculteit Built Environment, focust zich op slimme, biobased materialen: vlas, klei en aerogels die niet alleen duurzaam zijn, maar ook verrassend fraai vorm krijgen via robotfabricage en 3D-printing. De onderzoekers experimenteren met circulair bouwen: ontwerpen die materialen hergebruiken, minder afval opleveren en de impact op het milieu verkleinen.

Fibras gebruikt in haar constructies vlasvezels die met robotarmen worden gespannen tot lichtgewicht architecturale structuren. Hier geen beton of staal, maar plantaardige vezels die precies daar worden aangebracht waar de krachten lopen. De installatie laat zien hoe natuurlijke materialen en digitale fabricage samen kunnen leiden tot een circulaire bouwpraktijk.