Roofs 2025-09-52 “Alles wat robuust is, is ook kwetsbaar”

Aan tafel met... Angeline Dekker

In deze rubriek laat Roofs personen van binnen en buiten de dakenbranche aan het woord. De insteek is om de visie en de persoon achter die visie voor het voetlicht te brengen.

Tekst: Nolanda Klunder

Kunstenares Angeline Dekker maakt installaties van bouwmaterialen die ze aantreft, zoals PIR-platen, stukken bitumen en buizen. Ze vertelt: “Als ik die materialen in een container zie liggen, realiseer ik me dat ze ooit een belangrijk onderdeel waren van iets anders dat nu kapot is: kapotgemaakt of langzamerhand tot verval gekomen. Op zo’n moment associeer ik dat gebouw met lichamelijke of geestelijke constructies die een klap hebben gehad of door de tijd zijn aangetast. De materialen wil ik een plek geven in iets nieuws. Met mijn installatie wil ik de tegenstelling invoelbaar maken: terwijl iets gebouwd wordt is het proces van afbraak gaande. Mijn kunst gaat over die instabiliteit.”

Instabiliteit

Dekker omschrijft haar werk als ‘architectonische installaties’. “Mijn werken hebben altijd een architectonische vorm: ik werk bijvoorbeeld met muren, buizen en deuren. Ik koos daar op de Kunstacademie heel intuïtief voor. Pas later ben ik gaan begrijpen waarom. Ik ben begonnen met het verzamelen van puin uit bakken en daar ben ik mee gaan bouwen. Van losse delen, van resten van een bouwwerk, maak ik weer een nieuw bouwwerk, waarbij evenwicht en instabiliteit belangrijke aspecten zijn.” Op kunstenaarsbeurs BIG ART, afgelopen september, stond van Dekker een constructie van oude PIR-isolatieplaten met bitumen. “Deze platen lagen op de binnenplaats toen het dak boven mijn atelier verduurzaamd werd”, vertelt ze. “Met die oude isolatieplaten maakte ik een muur die naar voren helt. Het ongemak is daarmee voelbaar geworden. De muur kan omvallen: dat is de kwetsbaarheid die ik wil laten zien. Iets staat er, maar ook niet. Je wil ergens op kunnen bouwen, maar tegelijkertijd is het de vraag of dat wel kan. Het werk gaat over die tegenstelling. De muur oogt zwaar door het zwarte bitumen, maar is tegelijkertijd fragiel. Ik wilde ongemak laten voelen, dreiging. Doordat de muur naar voren helt, vraagt de toeschouwer zich af: blijft dit wel staan?”

Bitumen in liftschacht

Een eerder kunstwerk met bitumen was een installatie in een liftschacht. “Ik zag de resten bitumen liggen toen er elders in de stad een dak werd gerenoveerd. In een voormalig verpleeghuis dat nu ateliers herbergt, gebruikte ik de stukken bitumen voor het werk ‘Dividing moments’. Ik maakte in de liftschacht een witte ruimte met gips, met daaronder een zwarte ruimte met bitumen. Het enige wat hen scheidde was een vloer. Met twee zo verschillende entiteiten die elkaar raken, wilde ik een innerlijk conflict voelbaar maken.”

Afdrukken

Dekker maakt sculpturen van de bouwmaterialen zelf, maar werkt ook met afdrukken van die materialen, van papier-maché, gips en keramiek. “De afdruk draagt de sporen van het bouwmateriaal, zoals de nerven in het hout of de structuur van verfresten. Ik ben bijvoorbeeld nu bezig een afdruk te maken van een oude muur met gipsverband en doek gedoopt in gips. In de afdruk wil ik bewaren hoe die muur er nu uitziet. Wonden in die muur wil ik helen, zodat de constructie de wond als het ware herstelt. Gipsverband verwijst naar het proces van genezing. Het wordt een soort archeologische afdruk van de muur: dit was er ooit. De muur blijft in de afdruk bewaard, met al zijn littekens. En tegelijkertijd ontstaat er een autonoom werk, dat ook elders getoond kan worden.”

Bron

“Al mijn architectonische bouwwerken zijn delen van een zelfportret”, zegt Dekker. “Dat fragiele dat ik in mijn kunstwerken laat zien, heb ik zelf lichamelijk en mentaal ondervonden, tijdens een lange periode van ernstige ziekte. Veel van mijn werk komt daarvandaan, maar mijn werk is geen vertaalslag van wat ik heb meegemaakt. Mijn ervaringen vormen een onderdeel van de bron van waaruit ik werk maak. Ze maken deel uit van de informatie van waaruit ik mijn werken vormgeef.”

Tijdelijkheid

De genoemde kunstwerken met bitumen bestaan niet meer. “Mijn werk is vrijwel altijd tijdelijk. Ook deze twee werken heb ik weer ontmanteld. Ze zijn er nu dus niet meer als één geheel, ze bestaan nu uit losse elementen, waarmee ze ook weer opgebouwd kunnen worden. De tijdelijkheid van mijn werken spiegelt daarmee de tijdelijkheid van het leven. Dat is ook wat ik in gebouwen zie. Voor mij is een gebouw een entiteit, een levend wezen. Een gebouw is een organisme dat een proces van wording en verdwijnen in zich draagt. Daar gaat mijn werk over. Het gaat over die tegenstelling: niets is zo stevig als je denkt. Je verwacht dat een muur je steunt en een dak je beschermt, maar zo vanzelfsprekend is dat niet.”

Werk van Angeline Dekker is te zien in haar boek Het gebouw als lichaam (Uitgeverij De Zwaluw).