Roofs 2008-04-03 = Prebouw Checklist voor Architecten en Opdrachtgevers

Technisch adviseurs en onderhoudsmonteurs voor platte daken wordt regelmatig gevraagd een object te bekijken, de situatie te beoordelen en een advies uit te brengen. Het bekijken van een werk is in de regel niet zo moeilijk, al blijft het volgens de bedrijfs-RI&E en het AI-blad een risicovolle onderneming. De opname op zich is veelal het minst moeilijk. De rapportage, moge duidelijk zijn, is afhankelijk van de situatie. Het bereiken van een dak is regelmatig het moeilijkste onderdeel van het verzoek.

Voor panden tot aan de jaren ‘70 geldt dat niet echt. Hier kan je bijna altijd redelijk eenvoudig op ieder dakvlak komen. Begrijpelijk, want in die periode ging men er van uit dat daken regelmatig bezocht moesten worden. Stoken met kolen of olie was de manier om een gebouw te verwarmen en het roet moest jaarlijks uit de schoorsteen worden geveegd. Als architect was je wel een hele grote oen als je platte daken onbereikbaar maakte.

Minder eenvoudig wordt het al, als bij de vooroorlogse panden hoogniveau renovaties zijn uitgevoerd. Na het samenvoegen van panden zijn oude dakluiken verwijderd of zitten de dakluiken ineens op de meest onmogelijke plaatsen in een trappenhuis. Vervolgens verwacht een opdrachtgever dat je met een dubbele schuifladder geplaatst onder 50° boven in het trappenhuis naar het dak zal gaan. Want: er zit toch een dakluik….. Dit getuigt echter van heel weinig kennis van de huidige ARBO-regels. Gelukkig geldt voor deze panden dat met een beetje goede wil en het soms iets minder nauw nemen van de regels de daken voor een eenvoudige inspectie meestal wel bereikbaar zijn.

Echter, voor onderhoud moet men dit niet willen doen en kan men deze daken zonder extra klimmaterieel onbetreedbaar verklaren.

In de jaren na 1970 was het inmiddels gemeengoed dat we met gas, en vaak nog vanuit één punt, centraal de gebouwen verwarmden. Hierdoor hoefden er minder schoorstenen geveegd te worden. Met als gevolg: minder vaak mensen op het dak en de toegankelijkheid  tot het dak werd bij menig ontwerp van ondergeschikt belang. Hierdoor werden, en worden, er nog steeds panden opgeleverd waarbij het schier onmogelijk is om de daken eenvoudig te bereiken en werd een probleem voor de gebouweigenaar geboren. Wil de gebouweigenaar iemand op zijn dak, dan zal hij op voorhand zijn portemonnee moeten trekken en klimmaterieel inhuren.

Anno Nu maken we steeds meer gebruik van onze nieuwe en oude daken. Verder zijn de ARBO-regels voor het werken op hoogte, ook in gebruiktoestand, aangescherpt. Het wordt dan ook de hoogste tijd dat opdrachtgevers en architecten zich hiervan bewust worden (of bewust worden gemaakt?).

Ik pleit er dan ook voor dat men hier zijn verantwoording neemt en een Prebouw Checklist voor Architecten en Opdrachtgevers in het leven roept. Hiermee moet men in de top van de bouwkolom reeds in de ontwerpfase de bereikbaarheid en onderhoudsmogelijkheden van daken en technische installaties onderzoeken.

Als blijkt dat daken of installaties onbereikbaar of slecht te onderhouden zijn, dan moeten zowel de architect als de opdrachtgever hiervan voor aanvang van de bouw op de hoogte zijn. Deze kunnen dan hun verantwoording nemen en kiezen of esthetica prevaleert boven het onderhoud van het gebouw en de veiligheid van hen die door de gebouweigenaar in de gebruiksfase aan het werk worden gezet. Uiteraard zal dit in een gebouwgebonden dossier moeten worden vastgelegd, want “das haben wir nicht gewusst” heeft al te veel door Nederland gegalmd.

Ik nodig de heren architecten in belang van hun beroepseer dan ook uit hierin het voortouw te nemen.

Theo Wiekeraad