Roofs 2008-04-12 Plat vs hellend vanuit milieuperspectief

Michiel Haas, directeur van het Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie (NIBE), heeft platte en hellende daken met elkaar vergeleken op het gebied van milieubelasting. In welke mate belasten dakproducten het milieu? En welk dak is milieuvriendelijker, het platte of het hellende?

Elk type dak heeft zo zijn voor- en nadelen. Een plat dak heeft bijvoorbeeld als voordeel dat het relatief goedkoop in de aanschaf is, en dat de mogelijkheid bestaat er bijvoorbeeld een daktuin op aan te leggen. Daar staat tegenover dat lekkages dikwijls lastig te lokaliseren zijn, en dat een plat dak veelal gevoelig is voor te grote belasting door water of sneeuw. Voordelen van een hellend dak zijn o.a. het fraaiere aanzicht en een betere inbraakpreventie. Maar een hellend dak is dan weer bijvoorbeeld gevoeliger voor wind. Welke voor- en nadelen hebben platte en hellende daken voor het milieu?

Het NIBE heeft een milieuclassificatie ontwikkeld, waarin materialen zijn onderverdeeld van klasse 1 (beste keuze) t/m 7 (onaanvaardbare keuze). Elke klasse heeft ook weer een subverdeling. Het gaat hier om een relatieve score, aan de hand waarvan opdrachtgevers hun ambities kunnen vastleggen. Het Erasmus Medisch Centrum heeft bijvoorbeeld in haar beleid vastgelegd dat waar mogelijk gebouwd dient te worden met NIBE Milieuklasse 1, 2 of 3. In de classificatie is ook rekening gehouden met de milieukosten die een product met zich meebrengt, als ook de verborgen milieukosten: de kosten die men moet maken om te voorkomen dat milieubelasting optreedt. Deze laatste kosten zijn vanzelfsprekend eenmalig. Op deze manier is inzichtelijk te maken welke producten gunstig, dan wel ongunstig zijn vanuit milieu- en kostentechnisch oogpunt.

De milieuclassificatie voor gevels en daken heeft men gepubliceerd in deel 2 van NIBE’s Basiswerk Milieuclassificaties Bouwproducten.

Plat vs hellend
Kijken we nu naar het platte dak, dan leveren de respectievelijke producten de volgende milieuclassificaties op. Uitgegaan wordt van een milieubelasting gedurende een periode van 75 jaar van een oppervlakte van 1 m² die is aangebracht met behulp van mechanische bevestigers:

Een hellend dak levert de volgende classificaties op. Hier is een vierkante meter dakbedekking toegepast op de NOVEM Referentie Doorzonwoning op een hellingshoek van 40° gedurende een periode van 75 jaar. Inclusief panlatten, tengels en bevestigingsmiddelen, exclusief dakbeschot.

Grafisch weergegeven ziet de (verborgen) milieubelasting van de verschillende materialen er als volgt uit:

Onderconstructie
Om een compleet beeld te krijgen van de milieubelasting van respectievelijk platte en hellende daken, dient de onderconstructie in de beschouwing te worden meegenomen. Platte daken hebben als ondergrond doorgaans vuren balken of kanaalplaten. Hellende dakdozen bestaan veelal uit vuren balken en multiplex. Bij beide constructies wordt in de meeste gevallen ook een of meerdere andere producten toegepast, zoals isolatiemateriaal of een dampremmende of dampkerende folie. Ook hier wordt gekeken naar emissie van het materiaal, grondstoffengebruik, landgebruik en de hinder die gebruik van het materiaal op de omgeving veroorzaakt. Vergelijking van de constructies levert de volgende tabel op:

Conclusie
Geconcludeerd kan worden dat platte en hellende daken elkaar milieutechnisch niet veel ontlopen. Het verschil wordt gemaakt door de onderconstructie, waarbij met name de keuze voor hout of beton bepalend is. Bij een standaard plat dakconstructie van beton is een schuine kap de minder milieubelastende oplossing.