Roofs 2016-05-03 Column: Is de echte bouwkunde uit de bouw verdwenen?

Ik weet nog goed dat ik van de MAVO 4 via drie jaar MTS naar de HTS Bouwkunde ging in Rotterdam. Ook weet ik nog dat wij niet gingen studeren, dat deed je volgens ons op de TU Delft, wij gingen naar school. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat het ook een schoolse opleiding was destijds. Wij werden geacht aanwezig te zijn en het opgegeven huiswerk te maken. In die tijd kwamen de eerste computers op de HTS, maar deze leken in niets op wat we nu hebben. U kunt begrijpen dat ik dus nog een heel traditionele Bouwkunde­opleiding hebt gevolgd en hierdoor ben gevormd.

In die tijd leerde ik ook dat een uitvoerder niets uitvoert, althans niet met zijn handen. Een uitvoerder weet wat er gebouwd moet worden, hoe er gebouwd moet worden, signaleert problemen en lost die in gezamenlijkheid op. De werken werden met de hand getekend, er werd over nagedacht en er was tijd om het te ontwikkelen en te verbeteren. Een uitvoerder komt op de bouw, maar is ook altijd te vinden. Ja en dat laatste destijds zonder mobiele telefoon, want met die carkits liep je niet door de bouw te stekkeren.

Theo, je wordt oud, denkt u misschien. Ja, maar mij zal je niet horen zeggen dat vroeger alles beter was. Zo’n oude zeur wil ik niet zijn en ik weet ook zeker dat dit niet zo was. Zoals nu niet alles goed is, want waarom zouden we anders willen innoveren.

Tegenwoordig worden de tekeningen in lagen m.b.v. de computer getekend. Niets wordt nog aan het toeval overgelaten. Op de millimeter zeker kunnen we tekenen en construeren. Als we plannen, doen we dat LEAN. Conclusies die we dan trekken en aanpassingen die we maken worden in BIM gezet. De computer past zelf aan als de input wordt gewijzigd. De planning wordt per dagdeel en soms nog kleiner ingevuld, bouwstromen worden aan elkaar verbonden en in overallplanning gecomprimeerd tot een formaat dat op de computer te klein is om te lezen en vergroot te uitgebreid om de verbindingslijnen te kunnen volgen. Maar op papier klopt alles - en daar gaat het om.

Nu staat de keet vol met computers, iedere medewerker heeft een mobiele telefoon en is 24 uur per dag bereikbaar voor iedere vorm van informatie-overdracht. Nog nooit konden we elkaar zo snel bereiken en informeren over wat er aan de hand is. En toch gaat het stroef. De uitvoerder is op menig bouwplaats verworden tot een administratief medewerker. Die wel op de bouw is maar nooit op de bouw komt. Hij weet uit de tweede of derde hand wat er speelt - als hij tenminste objectief wordt geïnformeerd, want zijn assistenten hebben er heel veel belang bij dat hun informatie gekleurd, in hun kleur, bij de uitvoerder binnenkomt.

Communicatie is het toverwoord geworden op de bouw. Maar dat wordt nog weinig gedaan. Informatieoverdracht vindt er wel veel plaats. Maar daarna moet je wel de tijd krijgen om deze te interpreteren, te verwerken, de consequenties te overzien en vervolgens dit alles te implementeren. Vervolgens, als je dit alles met de verstrekker van de informatie hebt besproken, is er gecommuniceerd. Jammer, maar daar heeft de verstrekker vaak geen tijd voor en dus blijft het bij informatieoverdracht en heel veel ergernis over het gebrek aan communicatie op de bouw. Want op zijn papier klopt de bouw en als daar niet aan wordt voldaan, klopt er in de uitvoering iets niet en daar is de uitvoerder van de bouw niet meer voor verantwoordelijk. Daar heeft hij hulpuitvoerders voor: om zijn partners in de bouw aan te sturen. Anders heeft hij geen tijd om de productiebonnen te schrijven, want controleren, daar heeft hij geen tijd voor, dat moet het hulpje van de hulpuitvoerder in de gaten houden. Maar die mag eigenlijk de keet niet uit, want dan is er niemand om bezoekers van de bouwplaats op te vangen.

Zo worden alle bouwkundigen administrateurs die staatjes bijhouden en gillen dat ze nergens meer tijd voor krijgen (en niemand luistert naar wat zij te zeggen hebben). Dat doen ze In plaats van waar ze goed in zijn: een bouw coördineren, begeleiden en zorgen dat bouwen weer een feest is waar je bij wil zijn.

Theo Wiekeraad