Roofs 2016-09-12 Elk dak moet doordacht zijn

Stichting Roof Update

Investeren in betere isolatie, het aanbrengen van witte dakbedekking, het aanleggen van een daktuin of zonnepanelen: het platte dak biedt tal van kansen. Geert Jan Derksen, deskundige bij de Stichting Roof Update en bedrijfsleider bij Joosten Ecodak, overtuigt gebouweigenaren graag van de voordelen van de investering. “Het is altijd de moeite waard de mogelijkheden op het platte dak te onderzoeken.”

Groendak/waterbuffer op het belastingkantoor in Leeuwarden

“Hier,” Geert-Jan Derksen laat een foto zien van een bedrijven­terrein. “Er zijn hier onlangs vele vierkante meters donkere dakbedekking geleverd. Als ik eigenaar was had ik daar toch even langer over nagedacht. Met een paar euro per vierkante meter meer leg je hier een witte dakbedekking op en bespaar je normaal gesproken op jaarbasis een veelvoud daarvan op de koeling van de ruimte eronder.” De voormalig voorzitter van de Stichting Roof Update kan diverse rekenvoorbeelden geven die de investering in een alternatieve dakbedekking rechtvaardigt.

En voor elk dak kan een passende oplossing worden gevon­den. Een innovatieve architect kan door kennis van het productassortiment al veel kanten op. Maar het kan nog een stapje verder. Derksen: “Als we het kunnen bedenken, kunnen we het ook maken. Zo vinden we voor de meest ingewikkelde dakproblemen een gepaste oplossing. Bij Joosten Ecodak wordt vaak gebruikt gemaakt van expertise binnen de groep zoals bijvoorbeeld die van Joosten Kunststoffen. Vaak kunnen we een bestaand product aanpassen voor een bijzondere toepassing. Maar ook met vacuüm vormen, of met siliconen of aluminium mallen is het mogelijk kleine series producten voor specifieke toepassingen te maken.”

Probleem wordt oplossing

Met het groeiend aantal mogelijkheden op een dak en de veranderende hoeveelheden regenwater die het dak te verwerken krijgt, is het van belang om goed advies in te winnen over de waterhuishouding op daken, betoogt Derksen. “Sommige architecten houden nog onvoldoende rekening met de afvoercapaciteit van een dak. Ze kunnen of willen het afschot niet aanpassen. Een regenduurlijn wordt vaak niet begrepen of verkeerd geïnterpreteerd.”

Een groendak met daarin de afschotlaag bespaart tijd en geld. Ook kan het dak water bufferen met een ‘waterhoudend dak’ of een groendak met extra buffercapaciteit. “Maar wat je ook verzint, de waterafvoercapaciteit (ook bij Pluvia) moet altijd gewaarborgd worden. En aan het bufferen van water op het dak zit meer winst dan alleen het ontlasten van het rioolnet. Een waterbufferdak heeft minstens ­zoveel energetische waarde (koellast) als een goed doordacht groendak.” Onder leiding van Derksen onderzocht Stichting Roof Update dit met de TU/e en het is later geverifieerd en vertaald door TNO en Haskoning/DHV. “Het blijkt dat een waterhoudend dak en/of een gedegen groendak een energetische waarde kan hebben van 5 euro p/m2/j. Daarmee komt de return on investment al op zeven jaar.”

In Roofs februari 2016 publiceerde Christoph Maria Ravesloot een artikel waarin hij onomwonden stelde dat een begroeid dak niet isoleert. Hoe verhoudt dit onderzoek zich tot deze conclusie? Derksen: “Het klopt dat de Rc-waarde van een groendak c.q. waterhoudend dak te verwaarlozen is. We spre­ken hier echter over de energetische waarde van de koellast. Dus de massa die dit veroorzaakt. Uit metingen (4 jaar lang, per puls van 20 minuten) blijkt duidelijk dat een groendak/waterhoudend dak sterk terug koelt, of met andere woorden de pieken afroomt van de temperatuurschommelingen. In de winter, toen het buiten -10 °C vroor, werd op het dak boven de dakbedekking +2 °C gemeten. Ook dit wordt veroorzaakt door de massa. Ook in de winter bespaar je wel degelijk, maar dus niet als vervanger van isolatie. Massa is namelijk de accelerator van de isolator maar niet de isolator zelf.”

Productkwaliteit en laagopbouw

De kwaliteit van de dakopbouw is sterk afhankelijk van de samenstelling van de lagen en de kwaliteit van de gebruikte materialen voor die lagen. “De prestatie van het dak is een optelsom van de kwaliteit van de diverse lagen. Dat weten alle betrokken partijen en in theorie is dat gemakkelijk voor te schrijven. In de praktijk zien we echter nog te vaak dat een kunststof, of substraat, of vegetatielaag van een mindere kwaliteit de voorkeur krijgt. Dan is het maar zeer de vraag of de klant de gewenste prestatie krijgt. Ik geef een voorbeeld: een groendakopbouw moet in balans zijn. De lagen moeten optimaal functioneren zodat uiteindelijk een duurzaam concept kan worden gerealiseerd. Een dakbedekking moet waterdicht en wortelwerend zijn en voor lange tijd mee gaan. Een beschermvlies moet beschermen dus een hoog penetratiegetal hebben. Een drainage buffermat moet duurzaam zijn, dus gemaakt van gerecycled polystyreen (HiPS) en veel water kunnen bufferen en afvoeren enzovoorts. Iedere laag moet individueel worden getoetst op de optimale functionaliteit. Alle lagen moeten ook op elkaar zijn afgestemd.”

Derksen vervolgt: “Op een groendak werkt een perfect func­tionerende kunststof laag alleen maar goed als er de beste substraten op worden geïnstalleerd, dus een goede verhouding van de gesteenten lava/bims, met een klein percentage organisch materiaal en voldoende voedingsstoffen (nutriënten). Vandaar dat wij graag met een vaste leverancier (BvB substrates) werken.

Maar ook het beste substraat werkt alleen maar optimaal met de beste vegetatie. De matten van Sempergreen bijvoorbeeld, met 95% dekkingsgraad en minimaal zeven mixsoorten. Kortom een groendak moet doordacht zijn. Laag voor laag. En dat geldt ook voor een waterhoudend dak, een wit dak, een energiedak enzovoorts. Alleen dan gaat duurzaamheid gepaard met de beste prijs en de laagste afschrijving. Daarom is het belangrijk dat bestekschrijvers goede kennis hebben van de waarden, de prestaties, waaraan elke laag in de dakopbouw moet voldoen. Als ze die voorschrijven is er nog voldoende ruimte om scherp(er) in te kopen, maar komt de kwaliteit niet in gevaar.”

Green Deal

Derksen droeg ruim een jaar geleden de voorzittershamer van de stichting Roof Update over aan Marc Rotmans, maar is hierna niet achterover gaan leunen. Nog steeds maakt hij zich sterk voor innovatie, opleiding en onderzoek in de platte dakenbranche. Zo is hij voor de stichting betrokken bij de innovatiewerkgroep binnen de Green Deal Groene Daken 2. Hier wordt ondermeer gewerkt aan het in BIM beschikbaar stellen aan architecten van standaard daksystemen. Verder geeft hij college in integraal duurzaam (regen-)watermanagement op de Hogeschool Arnhem-Nijmegen en de Vlaamse Ingenieurs Kamer en neemt hij studenten van het ROC regelmatig mee het dak op.

De deskundigen van de Stichting Roof Update zijn ­ werkzaam bij de volgende bedrijven:

• BEN ROOS DAKBEDEKKING B.V. / DAKINNOVATOR B.V.
• v.d. BIJL & HEIERMAN B.V.
• BVB SUBSTRATES
• CANAM SALES
• EYECATCHER
• GUSTAAF GROENSPECIALISTEN
• HOLLANDSPORTS
• JOOSTEN ECODAK
• JORU SUPPORT
• POLYGUM
• SEMPERGREEN
• TEXPLOR GROUP