Roofs 2017-11-16 Dag(k) van de stad

Op 30 oktober werd in de Werkspoor­kathedraal te Utrecht de ‘Dag van de Stad’ georganiseerd. Een dag lang kwamen zo’n 1.500 bestuurders en ambtenaren, vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties, wetenschappers, ondernemers en actieve inwoners bij elkaar, om te praten over de toekomst van onze steden. Zij konden tal van lezingen, workshops, demonstraties en excursies bijwonen, er werden unieke ervaringen gedeeld en er was ruimschoots de mogelijkheid om onderling in contact te komen. Als dakprofessional kijk je onwillekeurig met een bepaalde bril op naar ­ontwikkelingen die spelen. Wat krijgen we op ons dak de komende jaren?

Op de Dag van de Stad zijn alle grote thema’s waarmee steden te maken hebben aan de orde gekomen: klimaatadaptatie, gezondheid, mobiliteit, onderwijs, digitalisering, groen, samenwerking, bouw, circulariteit, enzovoorts. Nooit eerder kwamen zoveel mensen die werken aan de stad op één dag bij elkaar.

Nieuwe manier van denken

Toekomstbestendig en gezond inrichten, bouwen, wonen en leven vraagt om een omslag in ons denken en doen. Zo vraagt het bijvoorbeeld van overheden om op een andere manier met de inrichting van de openbare ruimte om te gaan. Maar ook in de bouw moeten we anders omgaan met de veranderingen. Om te komen tot de klimaatbestendige, gezonde en aantrekkelijke stad van de toekomst moet meer dan ooit met verschillende partijen worden opgetrokken. Van lokale overheid tot ontwikkelaar, van bouwbedrijf tot dienstverlener, van uitvoerder tot bewoner: gezamenlijk en op basis van gelijkwaardigheid moeten we de uitdaging aangaan. Tegelijkertijd is ruimte schaars in onze steden.
Het is daarom logisch dat we duurzaam gebruikmaken van de ruimte die daken en gevels ons bieden. Het dak van een gebouw beschermt ons primair tegen de elementen der ­aarde, daar begint het mee. De tijd dat het daar ook bij bleef is inmiddels wel voorbij: de huidige hoogwaardige daktechniek maakt, mits goed uitgevoerd, zoveel méér mogelijk. Met de basis op orde ontstaat er ruimte voor nieuwe ontwikkelingen. De laatste decennia is dak- en gevelbegroeiing steeds populairder geworden en, inmiddels een bewezen volwassen markt, is de laatste paar jaar het vergroten van het aantal functies van dat groen onder de aandacht gekomen. Voorbeelden daarvan zijn dakmoestuinen, ­groen-blauwedaken (combinatie van waterberging en groen) en combinaties van PV-systemen met dakbegroeiing.

Durven investeren

Men zou dan ook verwachten dat dergelijke ontwikkelingen op grote schaal worden toegepast. Immers, we weten al een eeuw dat de schil van een gebouw meer te bieden heeft dan alleen bescherming tegen de natuurlijke elementen. Steeds vaker worden begroeide daken ingezet als middel om de veiligheid en leefbaarheid van een stad te vergroten; niet langer is het groen alleen een doel op zich. Toch is het af en toe toch nog schrikbarend hoeveel mensen wel een idee hebben van alle voordelen van groen, maar er eigenlijk nog weinig mee doen. Hoeveel mensen zetten daadwerkelijk de mogelijkheden van begroeide daken in om concrete doelen te behalen? Te vaak nog wordt er bij navraag wat lacherig gereageerd of met de voeten geschuifeld, om vervolgens toe te geven dat “Als we wat overhouden, zijn we zeker van plan nog wat met dakgroen te doen in onze plannen”. Met andere woorden: niet zelden ontbreekt nog een integrale visie op de rol en waarden van het groene dak in de stad. Het is soms alsof men niet durft, alsof het niet sexy genoeg is om het dak een prominente rol te geven in bouwplannen in de stad, of omdat men alleen maar denkt aan kosten in plaats van investeringen.

Kentering

Er is gelukkig een groeiend aantal voorbeelden te vinden waarbij opdrachtgever, architect en uitvoerende partijen met een eenduidige visie investeren in duurzame en multifunctionele bouwwerkbegroeiingen. Minimalistisch uitgevoerde groendaken als ‘duurzaam behang’, maken plaats voor de betere en slimmere oplossingen. Als gespecialiseerd adviseur in bouwwerkbegroeiingen, werk ik al jaren aan meer bewustzijn en kennis bij opdrachtgevers en ontwerpers. Op de Dag van de Stad was dit in de vorm van de workshop ‘Bouwen met Groen’.
BTL Advies heeft de workshop in samenwerking met branchevereniging VHG ontwikkeld. Het is een interactief middel om mensen inzicht te geven in het klimaatbestendiger maken van ons stedelijk gebied. Na een korte toelichting over de gevolgen van de klimaatveranderingen worden deelnemers met behulp van een casus gevraagd om na te denken over groene maatregelen. Aangevuld met een technische uitleg, zou de workshop verplichte kost moeten worden voor partijen die betrokken zijn bij de bouw van een dak. We kunnen en moeten met elkaar gaan zorgen dat we het dak beter benutten en een toekomstbestendig, gezond en aantrekkelijk ‘Dak van de Stad’ creëren.