Roofs 2018-08-25 De daken van toen (3)

Column Dakenman van het Jaar 2017

Toen er in de loop van de jaren ’80 werd gestopt met het aanbrengen van mastiekdaken, hadden we nog geen idee wat te doen met deze daken in de sloopfase. Recycling of hergebruik van teermastiek was (en is) absoluut geen optie. Het materiaal moet uit de keten. Verbranden bij de juiste (hoge) temperatuur is de enig juiste manier om de schadelijke PAK te kunnen vernietigen. Echter, het verbranden was in de beginperiode niet eenvoudig, zo niet onmogelijk.
Door de hoge calorische waarde van teer waren de toen­malige verbrandingsovens niet bestand tegen hoge energie die vrijkwam bij het verbranden. Daarom werden er in het ­begin oplossingen gevonden om, bij renovatie van ­daken, de bestaande mastiekdaken te laten liggen. Moesten mastiek­daken toch worden gesloopt, dan werd het als chemisch afval afgevoerd en gestort.

Verwerken van teerhoudend asfalt en mastiek dakbedekking

In de loop van de tijd groeide de hoeveelheid oude mastiek­bedekking op de stortplaatsen gestaag. Daarbij kwam ook nog eens teerhoudend asfaltgranulaat (TAG) uit de wegen­bouw. In het begin werd getracht deze afvalstroom op een andere manier te beperken, door het materiaal te ‘immo­­bili­seren’. Dit betekent niets anders dan de teerfracties te omhullen met cement om zodoende te voorkomen dat de PAK uitloogt. Hierdoor kon het weer in bepaalde toepassingen worden verwerkt. Echter, in 1999 werd deze toepassing in Nederland verboden en moest ook teerhoudend asfalt­granulaat uit de keten.

Om toch deze milieubelastende afvalstromen op te werken, werden er door bedrijven als Theo Pauw (Utrecht en Eemshaven), REKO (Rotterdam) en ATM (Moerdijk) een systeem van thermisch reinigen ontwikkeld. Hierbij wordt teer bij hoge temperaturen verbrand. Met de restwarmte die daarbij vrijkomt, kan o.a. elektriciteit worden opgewekt of chemisch verontreinigde grond thermisch worden gereinigd. De daarbij vrijkomende grind- en zandfracties kunnen weer als grond/bouwstof worden gebruikt. In deze installaties kunnen ook uitstekend de oude teermastiek daken worden verwerkt.

Verwerken van hechtgebonden ­asbesthoudende materialen

Vóór 1 januari 2024 dient asbest op daken te zijn verwijderd (Asbestdakenverbod). Een hele opgave, waarbij de vraag zich voordoet of dit haalbaar is. Om deze afvalstroom te ­kunnen verwerken, zijn er nog weinig mogelijkheden. Het meeste daarvan zal gestort worden. Er zijn echter ontwikkelingen om asbesthoudende producten te verwerken. Hierbij moet men denken aan het vernietigen van de ­asbestvezelstructuur. Dit gebeurt bij zeer hoge temperaturen (van boven de 1200° C) gedurende een bepaalde tijd. Bij dit zogenaamde ‘denatureren’ verandert de structuur van het asbestkristallijn zodanig, dat het niet meer schadelijk is voor de gezondheid. De structuur van de ­asbestkristallen is door deze behandeling amorf en dus onschadelijk gewor­den. Dit proces is onomkeerbaar en de producten die daarbij vrijkomen kunnen weer gebruikt worden als bouwstof of vulmiddel in de diverse industrieën. Voor meer info over dit proces verwijs ik naar Asbest Denaturering Zwolle en Twee”R”Recycling group.

Discussie

Teermastiek en hechtgebonden asbesthoudende mate­rialen zijn beiden even zwaar milieubelastende producten. Het is daarom belangrijk om van daken (aangebracht vóór circa 1985) een goede inventarisatie te doen en te contro­leren of deze producten op deze daken zijn verwerkt.
Zoals al eerder door mij is aangegeven, is dit in een ­dakpaspoort of dakdossier goed aan te geven.

Bram Kranenburg