Roofs 2018-10-03 Wat is een dak?

column

Bovenstaande vraag is al eerder gesteld en ook al eerder beantwoord. Maar zijn die antwoorden wel juist?

Enkele weken geleden was ik betrokken bij een rechtszaak over het opsplitsen van een grote woning in appartementen. De zaak concentreerde zich op de vraag of de bovenste bouwlaag ook als een apart appartement mocht worden ingedeeld en verhuurd. Hierbij speelde de gemeentelijke verordening, waarin stond dat o.a. de dakhelling meer dan 75° diende te zijn om dit te mogen doen, een belangrijk gegeven. Deze hellingshoek staat o.a. ook genoemd in de NPR 6708.

Die hoek wordt dikwijls in allerlei documenten en regelgeving als overgang gezien van dak naar gevel. Maar waarop is dit gebaseerd? Waarom is een vlak onder een hoek van 76° een gevel en onder een hoek van 74° een dak? Ik heb hiervoor geen enkele steekhoudende verklaring kunnen vinden. Eigenlijk raakt deze definitie kant noch wal!

Wat staat er in wetten en wat in Van Dale?

In de regelgeving staat o.a.: “Ingevolge artikel 1.18 dient onder een dak te worden verstaan iedere ­bovenbeëindiging van een gebouw.” Dit kan de lading niet dekken, want ­‘tussendaken’ met daarboven weer een verticaal vlak ­(gevel) kunnen dan volgens deze definitie nooit een dak zijn, terwijl ze dat wel zijn.

In definities voor de bouw staat bijvoorbeeld: “De ­afdekking van een gebouw of een deel ervan, bestaande uit een kapconstructie met één of meerdere hellende vlakken ­(dakschild), ook dak of een horizontaal vlak (plat dak).” Hier kan in principe alles onder vallen wat niet verticaal staat. Daarmee wijkt het af van de definitie in bijvoorbeeld de NPR 6708.

Verschijningsvorm of type materiaal of type branche ­kunnen ook als maatgevend worden gezien, maar leveren geen ­eenduidig inzicht op. Glas is een gevelmateriaal maar ­glaskappen op een dak kunnen toch moeilijk als een gevel worden gezien. En, andersom, dakpannen associeert iedereen met daken maar een verticaal vlak afgewerkt met pannen is toch echt een gevel.

Blijft de bovenstaande vraag daarmee dan onbeantwoord? Nee, dat hoeft niet. Technisch gezien is er wel degelijk een principieel verschil tussen een dak en een gevel en dit verschil resulteert in een hellingshoek waarbij een gevel ­overgaat in een dak en omgekeerd. En dat bepalende, ­technische aspect is de wijze van waterbelasting van de uitwendige scheidingsconstructie en zijn principe van waterdichting.

Bij een dak is de zwaartekracht één van de invloeden die de waterdichting belast en bij een gevel speelt de zwaartekracht hierbij geen rol. Dus alle vlakken die voorover staan of verticaal, zijn gevels en alle vlakken die achterover staan, als is het maar 1°, zijn daken. Immers: bij een vlak dat horizontaal een hoek maakt van 89° zal het water, als het naar beneden loopt, onherroepelijk, dankzij de zwaartekracht, de waterdichting van dat vlak kruisen en dus belasten, iets dat bij een verticaal vlak niet gebeurt. Daar zijn wind en drukverschillen de bepalende, drijvende krachten achter de belasting van de waterdichting, ongeacht hoe deze dichting is opgebouwd en uitgevoerd.

Dit is wel duidelijk een ander uitgangspunt dan nu het geval is in wet- en regelgeving, maar dit uitgangspunt is wel helder en ondubbelzinnig verdedigbaar en hanteerbaar, in tegenstelling tot de bestaande definities die onvolledig, onjuist, aanvechtbaar en/of willekeurig zijn.

En bovendien maakt dit de markt, voor iedereen die zich met daken bezighoudt, groter!

Otto Kettlitz