Roofs 2019-10-24 Gemeenten kunnen groen en water op daken afdwingen

Erik eN De Anderen

De dakenbranche krijgt een steuntje in de rug van de overheid, tenminste: degenen die zich met verduurzaming bezighouden. Erik Steegman onderzoekt de mogelijkheden voor groene en blauwe daken.

Om PV op het dak te krijgen, hoef je over het algemeen niet alles uit de kast te trekken om iemand te overreden, maar groen of water op het dak vragen wel enige over­tuigingskracht. Het kosten/baten-aspect en zelfs twijfel aan het nut hiervan is nog wel eens een struikelblok geweest. Gelukkig leven wij in een tijd waarbij de overheid het nut inmiddels ingezien heeft en door middel van subsidie en investeringsaftrekregelingen de verduurzaming van daken stimuleert. En nu krijgen gemeenten zelfs de mogelijkheid om deze verduurzaming af te dwingen.

Op 2 oktober 2018 en 28 mei 2019 heeft de Tweede Kamer de moties van het lid Dik-Faber c.s. aangenomen. Met de motie spreekt de Kamer haar zorg uit over het gegeven dat zonneparken ertoe kunnen leiden dat landbouwgrond verdwijnt, met alle gevolgen van dien voor de natuur en het bodem­leven. Mede vanuit die overweging heeft de Kamer het kabinet verzocht om in samenspraak met decentrale overheden een Zonneladder op te stellen voor de inpassing van zonne-energie, zodat primair onbenutte daken en terreinen worden benut en landbouw en natuur zo veel mogelijk worden ontzien.

De brief

De Ministers van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties (BZK) hebben in een brief aangegeven hoe zij invulling geven aan deze moties: “Op dit moment gelden beperkte mogelijkheden om toepassing van zon-PV op daken af te dwingen. De Minister van BZK zal daarvoor een wijziging van het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl – opvolger van het Bouwbesluit 2012 onder de Omgevingswet) in procedure brengen waarmee gemeenten conform de motie meer mogelijkheden krijgen om het duurzaam gebruik van daken na de lokale afweging ook richting burgers en bedrijven af te dwingen. Het voornemen is om gemeenten in het Bbl de bevoegdheid te geven via een zogenoemde maatwerk­regel in het omgevingsplan te eisen dat nieuwe gebouwen die niet al onder de voorgenomen BENG-eisen vallen, zoals onverwarmde industriehallen, hun dak moeten gebruiken voor duurzame opwek van energie of klimaatadaptatie. De gemeente kan hierbij gebiedsgericht differentiëren. De reden dat deze mogelijkheid zich niet richt op nieuwe gebouwen die al onder de voorgenomen BENG-eisen vallen, is dat die BENG-eisen al verplichten tot een minimaal aandeel hernieuwbare energie.

Ook voor bestaande gebouwen worden de mogelijkheden voor gemeenten in het Bbl verruimd om zon op daken te stimuleren. Bij bestaande daken bestaat grotere noodzaak voor individueel maatwerk. Soms zal duurzaam gebruik van een bestaand dak alleen haalbaar zijn als hier financiële mogelijkheden, zoals een subsidie, tegenover staan of wordt aangesloten bij een natuurlijk vervangingsmoment, zoals renovatie. Daarom is er voor de bestaande bouw gekozen voor zogenoemde maatwerkvoorschriften. Een dergelijk voorschrift landt in een maatwerk- besluit en moet altijd in het individuele geval door het bevoegd gezag gemotiveerd worden.

Met het aanpassen van de bouwregelgeving creëert het kabinet nieuwe bevoegdheden voor gemeenten. Het kabinet roept gemeenten ook op om hier actief gebruik van te maken zodat waar mogelijk elk dak wordt benut als zonnedak.”

Focus op zonnepanelen

Wij lezen in deze brief wederom veel aandacht voor PV en ergens is het vreemd dat vergroening op daken niet op zichzelf al een belangrijk genoeg thema is, maar de zin “hun dak moeten gebruiken voor duurzame opwek van energie of klimaatadaptatie” bevat de sleutel. Gemeenten kunnen ook groen en water op daken afdwingen, omdat er gevraagd wordt om klimaatadaptatie, zelfs bij bestaande bouw.

De verwachting is dat het Nederlandse dakenlandschap dankzij deze motie versneld zal vergroenen. Het multifunc­tionele dak wordt de nieuwe standaard. Dakdekkers en dakhoveniers (en PV-installateurs) zullen de handen ineen moeten slaan en nauw samen moeten gaan werken om kwalitatief goede daken op te leveren en om deze veilig te kunnen vergroenen en onderhouden.

Erik Steegman, NDA/CONINKO