Roofs 2021-06-12 Grillige markt

Erik eN De Anderen

‘Een vrachtschip komt vast te zitten in het Suezkanaal. De productie van de grondstof MDI, waar schuimen van gemaakt worden, ligt in Texas (VS) stil als gevolg van een extreme winter. De auto-industrieverkoop heeft een sterke periode en koopt extra MDI in. Prijzen van containertransporten uit Azië zijn verdriedubbeld.’ Het zijn enkele van vele gebeurtenissen die de afgelopen maanden grote druk hebben gezet op de inkoopprijzen van veel van onze bouwproducten. Een ontwikkeling met grote gevolgen.

Het begon afgelopen jaar op dezelfde wijze als in het zeer grillige inkoopseizoen van 2017 toen de prijzen van met name PIR-isolatie enorm onder druk kwamen te staan vanwege schaarste van de grondstof MDI. Hierdoor kwam tegelijkertijd ook de hele kunststof isolatiemarkt in zwaar weer, wat leidde tot extreem lange levertijden en voortdurend wijzigende inkoopprijzen. Dat had als direct resultaat kortstondige paniekreacties binnen de dakdekkersbranche: hoe belasten wij deze extreme verhoging door aan de klant om de schade voor ons zelf beperkt te kunnen houden? Iedere nieuwe offerte werd voorzien van de tekst ‘Dagprijzen isolatie’ waardoor de opdrachtgever bewust werd van de ongewone situatie. Ruim drie jaar verder, waarbij afgelopen jaar nog zelfs prijsverlagingen zijn doorgevoerd, was de aanvulling ‘Dagprijs’ al weer een tijdje uit de offertes verdwenen, tot eind 2020. Inmiddels zijn de prijzen van PIR alweer met ruim 40% gestegen.

Deze grillige markt heeft onze inkooporganisatie Coninko veel beziggehouden. Normaal werken wij samen met onze vaste producenten met vaste jaarafspraken. Een grillige PIR-industrie is nog tot daaraantoe, maar nu is kennelijk sprake van grondstoffenschaarste over een breed front. Nagenoeg elk product is de afgelopen maanden al meerdere malen een keer in prijs bijgesteld; de percentages vliegen ons om de oren! Wellicht ook door onze overvolle orderportefeuille staat niet alleen de isolatieprijs onder opwaartse druk maar ook die van bitumen, kunststoffen, aluminium en andere metalen EPDM. De schaarste tast zo langzamerhand de veiligheid en stabiliteit van onze – nog steeds zeer stabiele – bouwconjunctuur enigszins aan.

Stikstof, PSAF, Corona

Medio 2020 constateerden wij dat ondanks de nu al meer dan een jaar durende Covid-19 crisis de dakdekkersbranche niet bepaald lijdt onder een vermindering van werkzaam­heden. Het waterdichten gaat nog steeds gewoon door. Ook de verwachting dat na de Corona tijd wel weer de stikstof en PFAS discussie zal oplaaien maakt ons nog niet erg zenuwachtig. De PFAS-crisis is geluwd doordat het Rijk beter naar bedrijven is gaan luisteren. Dan verwacht je dat alleen stikstof nog roet in het eten kan gooien als wij ingeënt en wel ons in het post-Corona tijdperk weer gewoon mogen verplaatsen via ‘s lands rijkswegen – wat weer tot stagnatie van de woningbouw kan leiden. De meesten van ons maken zich niet druk omdat de onderhoudsmarkt van daken gewoon blijft doorgaan.

Schaarste

Maar toen kwam de schaarste in beeld. Het lijkt dat we weer een nieuwe bedreiging hebben van de bouwsector. Waren er al een reeks nieuwbouwprojecten on hold gezet vanwege uitgestelde investeringen in met name de utiliteitssector, nu merken met name de bouwers ook de financiële implicaties van de steeds oplopende prijzen en levertijden. Vanuit ons netwerk van dakdekkersbedrijven horen wij van de alsmaar verminderde beschikbaarheid van gangbare producten zoals isolatiematerialen, hout en metaal en van dientengevolge stijgende prijzen. Tekorten aan halffabricaten, met name elektronica (chips) leiden inmiddels tot schaarste aan elektrische gereedschappen.

In 2018 zagen wij als gevolg van oververhitting binnen de isolatiebranche dat er massaal materialen werden ingekocht. Dakdekkers hamsterden grootschalig waardoor er tegelijker­tijd een overschot van PIR ontstond die vrij snel een niet geringe prijsdaling tot gevolg had. Voorlopig zien de producenten dít keer nog géén licht aan het einde van de tunnel en een daling van hun kostprijs.

Wat zal er gebeuren als wij allemaal zijn gevaccineerd en tegelijk een lange vakantie nemen, als dat van Rutte c.s. weer mag? Als wij nu eens die ouderwetse bouwvak en masse gebruiken, liefst met een weekje extra en tot volledige bedrijfssluiting overgaan? Een paar weken voor de ­vakantie doen we bij de producent de laatste bestellingen van mate­rialen en laten we ze hen ervoor zorgen dat er een buffervoorraad tijdens onze vakantie komt te staan. Als we dan na de vakantie de ene order na de andere annuleren en even afwachten, ben ik benieuwd wat er met die enorme schaarste gebeurt. Het zou toch heerlijk zijn dat in onze welverdiende vakantie een crisis die bij die chemiereus is ontstaan in onze dakdekkersbranche wordt beëindigd. Het klinkt misschien wat vergezocht, maar eigenzinnig als wij zijn willen wij niets liever dan gewoon doorgaan waar wij goed in zijn: de vaart erin houden en niet afhankelijk zijn van een idioot grillige marktontwikkelingen.

Erik Steegman, Coninko