Roofs 2023-01-26 Muziekkiosk, Beusichem: golf op de muziek

Het Dak van het Jaar 2022

Vuurwerkbommen beschadigden eeuwenoude gevels van de gebouwen rond de markt van het dorpje Beusichem. Het koperen dak van de muziekkiosk in het centrum van Beusichem werd hierdoor zodanig beschadigd dat de beplating aan de onderzijde moest worden vervangen. Het vakmanschap van Gert Jan van Eck, van Loodgietersbedrijf P. van Eck & Zoon B.V., werd ingeroepen om de schade te herstellen. De dubbelgekromde vorm, gemaakt van een met gepatineerd koper, omhulde houten structuur, is in de zomer van 2022 zorgvuldig hersteld.

Ronald van Bochove

Op de Markt in Beusichem, in het centrum van het dorp, met monumenten als de Johanneskerk, het Heerenlogement en het oude gemeentehuis, staat een muziekkiosk. Het gebouw is rond 2011 geplaatst in opdracht van de gemeente. Het heeft nog een lange weg te gaan zich te meten aan de oude gebouwen eromheen. En in het op het oog rustige dorp boven Geldermalsen in de Betuwe, kreeg het bovendien de luchtdruk en hitte van een enorme vuurwerkbommen te verduren die vorig jaar de markt op haar grondvesten deed schudden. De ruiten van de monumentale panden waren uit hun vensters geduwd. De bewoners hadden nog nooit zoiets meegemaakt.

Samenwerking

“Aannemersbedrijf Van den Berg Buren B.V. vroeg ons of we de losgeraakte koperen platen van de muziekkiosk konden vastschroeven. Er was een gevaarlijke situatie ontstaan”, zegt Gert Jan van Eck, directeur van het Loodgietersbedrijf P. Van Eck en Zoon BV. “Er moest vervolgens een offerte komen voor het vernieuwen van het koper aan de onder­zijde. Dat hebben we opgepakt, het dak ingemeten en de maten doorgegeven aan groothandel koper Zinkunie. Ons voorstel is positief beoordeeld, want enkele weken later mochten we het werk oppakken.”

“In overleg met Zinkunie vonden we de juiste koperplaten in gepatineerd groen en aannemer Van den Berg plaatste een werksteiger voor ons. Hij assisteerde ons af en toe bij het werk, dat we in de warme zomer van 2022 uitvoerden. Met twee man, ongeveer anderhalve week werk. Het werk is in goede harmonie uitgevoerd.”

Esthetiek

Het dak is ongeveer 40 cm dik en lijkt op klapwiekende vleugels in een golvende beweging opgebouwd uit segmenten van stroken koper op een houten constructie. Aan de onderzijde is het hele dak met een patroon van koperplaten bekleed met in het midden een ribbe waaromheen strak gezet koper de platen insluit. “Je kunt dit werk niet in delen vervangen. Het moet helemaal opnieuw worden opgebouwd omdat je anders tegendraads naden krijgt en dat ziet er niet uit. Bovendien hebben de nieuwe platen een licht kleurverschil met de oude.”

Techniek

We hebben alle delen één voor één zorgvuldig losgeschroefd en opgemeten. Waar nodig is het houtwerk vernieuwd. Stukken met brandschade zijn vervangen. Soms waren dat de ruwhouten delen, soms delen van het latwerk. Constructief was het dak nog steeds goed intact. En de bestaande opbouw van het dak zorgde voor goede ventilatie onder het koper.”

De puzzel voor Van Eck om alles in een juiste volgorde zo goed mogelijk weer vast te schroeven. “Lengte voor lengte zorgvuldig inmeten, op maat korten en de randen met de ‘ecobender’ omzetten zodat de platen elkaar strak en vlak overlappen. Aanvankelijk waren er stukken bij van 3 meter lang, maar het was niet mogelijk om die lengte zonder butsen in de vorm tegen het houtwerk te schroeven. De vorm maakt een golvende beweging die ook nog licht draait. Een soort vleugel in een golvende beweging. De strakke lijnen en vlakke platen van het origineel wilden we zo nauw mogelijk benaderen. We besloten die lange stukken in twee delen aan te brengen. Er is dan wel een extra naad, maar het kan dan wel vlak tegen de ondergrond bevestigd worden.” De platen komen vast tegen het houtwerk met Sprenglerschroeven met rubber ringen in voorgeboorde gaten. “ Zo was het opgebouwd, zo doen we het nu weer.”

Veiligheid

De werkzaamheden op het openbare marktplein van Beusichem zijn voor het publiek afgeschermd met een bouwhek. Met een ruime steiger kon Van Eck overal goed bij maar voor het aandrukken van de platen boven je hoofd werd regelmatig gebruik gemaakt van een stempel ter ondersteuning.

Duurzaamheid

“De boven- en zijkanten van het dak hebben we nagelopen en waar nodig vastgezet. Het koper verkeerde hier nog in goede staat”, zegt Van Eck.

De paardenmarkt van Beusichem was er al in 1461, de kerk, uit de 15e eeuw, het herenhuis, gebouwd in het derde kwart van de 19e eeuw, en de nog jonge muziekkiosk uit de 21e eeuw; Ze gaan zeker nog wel een vijftig jaar mee. De lange levensduur van het jongst toegevoegde bouwwerk is gegarandeerd onder ‘cultureel erfgoed’, maar zeker ook door de keuze van het materiaal en het vakwerk waarmee het is hersteld.

• Opdrachtgever: Gemeente Buren. Buren
• Aannemer: Aannemersbedrijf Van den Berg Buren B.V., Buren
• Koperwerk: Loodgietersbedrijf P. van Eck & Zoon B.V. , Wadenoijen
• Zink: Zinkunie, Boxtel