Roofs 2023-08-14 Tijd voor Symbiose

Rooftop Symposium 2023

Pioniers van het Nederlandse daklandschap voelden zich aangetrokken tot het programma van het Rooftop Symposium, half september in het Inspyrium van Boomkwekerij Ebben in Cuijk. Ze werden getrakteerd op inspirerende lezingen en break out sessies om met slimme combinaties van functies en nieuwe technologie daken te bedenken die bijdragen aan het herstel van de balans tussen mens en natuur. We werken toe naar een nieuw tijdperk: het Symbioceen.

Organisator Rooftop Revolution koos dit jaar voor het thema symbiose. Geïnspireerd op de VPRO Tegenlicht documen­taire van november vorig jaar, waarin milieufilosoof Glen Albrecht het tijdperk aankondigde van het Symbioceen: een tijdperk waarin mens, natuur en technologie samen een nieuwe balans creëren. Jalila Essaïdi, kunstenaar en onderzoeker, toonde, net als in de documentaire, hier in Cuijk de resultaten van haar onderzoek. De fascinerende eigenschappen van de draden die spinnen produceren, kan ons veel leren over materiaalgebruik en levert bijzondere innovaties op. Essaïdi daagde zichzelf uit om een symbiose te maken tussen menselijke huid en spinnendraden om de huid zodanig te versterken dat het kogelwerend kan zijn. In samenwerking met verschillende wetenschappers ontwikkelde zij een dergelijke huid en het onderzoek levert talloze aanknopingspunten op die de (medische) wetenschap en de industrie weer oplossingen aandraagt voor problemen in ons dagelijks leven.

Voormalig Rijksbouwmeester Floris van Alkemade inspireerde de aanwezigen het nieuwe verhaal te bedenken voor de toekomst. Het paradijs dat we onszelf elke keer weer voorspiegelen moet ook voor onze nabije toekomst een inspirerende invulling krijgen. De daken van steden inspireerde de Japanse architect Isozaki een wereld te maken boven de verdorvenheden van de stad beneden. Zara Hadid zag in haar Londen een vrij maaiveld op de daken voor nieuwe ideeën. “Hebben wij het in ons om de cultuur te kantelen?” Van Alkemade somt de grote uitdagingen waarvoor we in Nederland staan op, zoals de energietransitie, de woningnood, de CO2-reductie. “We moeten al deze vraagstukken ook nog eens gelijktijdig aangaan en 2050, waarin alles opgelost moet zijn, is heel dichtbij. Maar het kan. Zoek de symbiose. Daken zijn onderdeel van steden en passen in het verhaal dat we voor de nieuwe eeuw schrijven.”

Oplossingsrichtingen ziet Van Alkemade in ‘moed en volharding’ om je bijvoorbeeld niet uit het veld te laten slaan door belemmerende regelgeving. En praktisch in het inbreiden van steden en de terugkeer van hout in onze bouwcultuur.

Houtbouw

Die omslag naar een nieuwe bouwcultuur maakt bijvoorbeeld het architectenbureau Urban Climate Architects door radicaal te kiezen voor bouwen met hout. Tim Vermeend: “We kozen er zelfs voor om afscheid te nemen van grote klanten die de stap naar hout niet met ons durfden te zetten. We houden het nog nét vol, maar we merken dat ze terug komen.” Urban Climate Architects construeren nieuwe gebouwen, onder meer op basis van CLT hout dat kan komen van gerecycled pallet hout en met nieuwe woonvormen waarin je een abonnement neemt op ‘lekker wonen.’

‘The Urban Woods’ zijn ontworpen om samen te leven in een rustgevende, moderne sfeer. Het is een lifestyle merk met heldere waarden. Het ontwerp is zo gemaakt dat delen en ontmoeten vanzelfsprekend worden in het gebouw. Bewoners hebben een privé domein maar delen ook een groot deel van het gebouwoppervlak voor ontspanning en sporten. Er zijn e-bikes, deelauto’s en groepsactiviteiten. In Delft komen 102 van dergelijke woningen. In Amsterdam zijn er ruim 160 in voorbereidingsfase. Het doel is 5000 woningen binnen 5 jaar te realiseren, om daarna de volgende stap te zetten.

Rooftop Award 2023

De Rooftop award van 2023 kende dit jaar twee categorieën. Door het grote aantal en de grote verschillen tussen de inzendingen, boog een jury zich over (Goot) zakelijk inzenders en een shortlist van particuliere initiatieven kreeg een publieksjury.

Zes projecten zijn genomineerd voor de Rooftop Award:

1. Bogaardplein in Rijswijk
2. Roef, slim groen in Eindhoven
3. Jonas in Amsterdam
4. Groen bedacht in Maasland, een groen dak voor een aannemersbedrijf
5. Multifunctionele demodaken voor gemeente Zoetermeer
6. De Bogert in Uden schuine, dampopen groendaken op een nieuwbouwwijk

De winnaar is de herinrichting van het Bogaardplein. De jury prees vooral de sociale aspecten van het plan. Het park is een startpunt van iets nieuws waar de buurt over heeft meegedacht. Delva landschapsarchitecten en stedenbouw, transformeerden een kale stenen woestijn naar een levendig groen stadspark dat als voorbeeld moet dienen voor verdere vergroening in de gemeente. Door zoveel mogelijk natuur te verweven met de functionele aspecten van het stadspark als sociaal knooppunt, een plek om elkaar te ontmoeten, om te ontspannen, om te sporten en te spelen, worden ook duurzame doelstellingen voor de stad behaald zoals klimaatadaptatie en het bevorderen van biodiversiteit, gezondheid en welzijn.

Het initiatief van Willem Jacobs uit Haarlem die op zijn dak veel groen toevoegde met een zonne-energie opwekkende pergola en een kas won na een spannende verkiezing nipt van een Amsterdams bewonersinitiatief op het TU terrein voor een groene tuin. Jacobus vertelt dat de inspanning de waarde van zijn woning verhoogt en een nieuwe buitenruimte toevoegt aan de woning. “Eigenlijk een extra voordeur naar buiten.”

De Drominee die het symposium opende, gaf een wervelende opsomming van de thema’s die deze middag passeerden. De initiatieven, ideeën en projecten versmolten in een aanstekelijk ritme dat hopelijk nog lang blijft doordreunen.