Roofs 2024-01-32 Circulair en dakbedekkingssystemen bij multifunctioneel dakgebruik

erik en de anderen

Eind jaren ’90 van de vorige eeuw werden wij geconfronteerd met de eerste milieulijst op het gebied van dakbedekkingsmaterialen. Het was indertijd de SEV, Stuurgroep Experiment Volkshuisvesting, die een schema uitgaf met daarop een milieuclassificatie van dakbedekkingsmaterialen. Hier stond een EPDM membraan, losliggend aangebracht als meest milieuvriendelijke keuze, gevolgd door alle andere materialen.

Tekst: Erik Steegman Kiwa BDA

Hoeveel impact zo’n milieulijst vanuit de overheid heeft is enorm. In korte tijd werden door opdrachtgevers EPDM membranen voorgeschreven en zijn indertijd de fabrikanten van andere type dakbedekkingsmaterialen gestart om middels LCA rapportages het tegendeel te bewijzen om hoger in de ranking te kunnen komen. Jaren later stonden de verschillende dakbedekkingsmaterialen vanuit de lobby weer dichter bij elkaar en de SEV milieulijst was minder relevant geworden. In het kader risicovolle daken werden verkleefde systemen vereist en gingen veiligheid en gebruik boven de eisen van het milieu.

Toch zijn er jaren later nog wel enkele projecten bij mij bekend, die vanwege het prefereren van een milieukeuze boven een juiste technische onderbouwing op het gebied van de waterdichting, hebben gefaald. Inmiddels zijn deze daken gesloopt waarbij met name het afhalen van het begroeide- en intensief ingerichte dak voor hoge renovatiekosten is komen te staan. Lange tijd lekkageproblemen met zelfs faillissementen van verantwoordelijke bedrijven waren in die tijd mede het resultaat van het vigerende milieubeleid.

De dakdekker van het uitvoerende bedrijf, die alles tijdens de uitvoering, incl. garantie waterdicht moet afwerken heeft hierbij nog altijd een zeer prominente rol. Deze dient volgens BRL 4702 “Realiseren en onderhouden van dakbedekkingsconstructies met gesloten dakbedekkingssystemen” te werken, zoals omschreven in de Vakrichtlijn van Dakmerk, Vebidak en Kiwa BDA, waarbij ook een duidelijke scheiding is tussen de technische uitvoering van een normaal plat dak of de technische uitvoering van het dakbedekkingssysteem onder een multifunctioneel dak.

Toch komt hier inmiddels wel weer een merkbare kentering in de opinie als het gaat om circulair bouwen. Ook binnen de huidige tijd waarin steeds meer multifunctionele begroeide daken vanuit milieudoelen worden aangelegd. Enerzijds bouwen wij meer op het dak, alles in het kader van de verbetering van het milieu, de hittestress en biodiversiteit. Met de opkomst van het retentiedak (waterberging en waterbuffering) en zonne-energiesystemen, als onderdeel van het multifunctionele dak, komt momenteel weer dezelfde discussie over de technische uitvoering naar boven als ongeveer dertig jaar geleden.

Vanuit verschillende dakbaanproducenten wordt inmiddels ook de vraag gesteld of er bij een herziening van de Vakrichtlijn niet een ander dakbedekkingssysteem vanuit het circulaire model tegen het licht kan worden gehouden. Waardoor ook weer het gebruik van éénlaagse systemen als losliggende dakbedekking een plaats moeten krijgen binnen het kader van de waterdichting bij intensieve gebruiksdaken. Dit alles omdat een dakdekker met vakkennis deze circulaire dak systemen ook in één keer waterdicht kan opleveren op het platte dak. Het lijkt alsof de problemen vanuit de geschiedenis van het platte dak met lekkages op zwaar belaste daken inmiddels alweer volledig over het hoofd worden gezien of is de producent hierin niet altijd geïnformeerd?

Bij een recent bezoek aan een dakdekkersbedrijf werd mij duidelijk waarom de technische aspecten van een juist aangebrachte dakbedekkingsconstructie met een laag risico op lekkage niet zondermeer mogen wijzigen in een circulaire milieuvriendelijke en altijd afneembare dakbedekking inclusief de isolatie. Ondanks de dagelijkse hoge kwaliteitszorg vanuit de uitvoering van het dakdekkersbedrijf heeft de afgelopen natte periode de telefoon niet stil gestaan. In de zes weken regen heeft het bedrijf doorlopend meldingen gehad van lekkages. Lekkages die ook al niet direct opgelost konden worden vanwege de steeds maar voortdurende regenperiode. Vanuit een onderhoudsafdeling zie je bij de inrichting van het standaard dak, in dit soort periodes, een hoge werkdruk ontstaan. De medewerkers is alleen al 24/7 bereikbaar voor een lekkagemelding. “laat staan bij retentiedaken waar calamiteiten kunnen ontstaan,” aldus de directie van het bedrijf, zijn zorgen uitsprekend over deze categorie van multifunctioneel dakgebruik.

Wij zijn het er met elkaar over eens dat een multifunctioneel dak niet lek mag raken, omdat de lekkage ook gelijk kan leiden tot een heel groot financieel risico voor verschillende partijen binnen het bouwproces. Zeker is dat bij losliggende zogenaamde circulaire systemen een lekkage leidt tot snelle ‘onderloopsheid’ waarbij veel schade (inclusief ontmanteling van het kostbare ‘meubilair’ door de hovenier op de dakbedekking) kan ontstaan. Veelal ontstaan in zo’n geval lange discussies over wie verantwoordelijk is voor het ontstane probleem met alle juridische gevolgen van dien.

Een volgende discussie is dan dat vanuit deze circulariteitsgedachte mogelijk de toepassing van losse lagen dakbedekking met een modern lek- en detectiesysteem wel kan worden uitgevoerd. Omdat het dakdekkersbedrijf zich richt op het gelijk technisch waterdicht uitvoeren van een dakbedekkingssysteem is een benaming ‘lekdetectie´ vaak voor hem niet van toepassing. Wel kan een detectiesysteem worden ingezet om allereerst de omvang van de gevolgschade te beperken bij een inwateringspunt of lekkage. En zeker ook aan het einde van de levensduurverwachting van het dakbedekkingssysteem, wanneer een calamiteit wordt gemeld, waardoor direct gezorgd kan worden voor goed correctief onderhoud. Dit kan zeker leiden tot een geringe schade bij intensief dakgebruik wanneer het detectiesysteem volledig is gekleefd tussen de lagen van het dakbedekkingssysteem. Daar waar de dakbedekking is toegepast bij een extensief begroeid dak, kan middels compartimentering een detectiesysteem worden aangebracht.

Advies aan alle dakdekkersbedrijven

Raadpleeg eerst de vakrichtlijn gesloten dakbedekking en wijs de adviseur of opdrachtgever op de risico’s. Ga niet mee in de discussie over circulaire oplossingen als de risico’s niet beheersbaar blijken te zijn. Informeer de opdrachtgever en breng in kaart welke risico’s er spelen. Op die manier kan de opdrachtgever een betere inschatting maken op het mogelijke risico in afweging op zijn duurzaamheidsambities (circulariteit) en maakt dan een bewuste (wellicht risicovollere) keuze. Uitsluiting van garantie is niet altijd voldoende. Zeg een keer duidelijk nee, tegen een te risicovolle opdracht. Voorkomen is beter dan genezen anders wordt goedkoop een ernstige vorm van duurkoop!