Roofs 2024-07-22 Nieuwe NCE-opleiding Restauratie Zinkwerker verdiept het ambacht

Opleiding

Opleidingscoördinator Erik Keijers van het Nationaal Centrum Erfgoedopleidingen (NCE) is trots op de nieuwe opleiding Restauratie Zinkwerker. De opleiding duurt 16 lesdagen, verdeeld over twee winterperiodes. De eerste groep van 15 deelnemers startte in december 2023 en begint aan het tweede lesjaar in december 2024. De opleiding is opgezet om de vakkennis van de ervaren zinkwerker te vergroten en zich te verdiepen in dit eeuwenoude ambacht.

Twan Ten Napel van Bouwmetaal BV kijkt met instructeur Jan Bluekens nog eens goed naar de vergaarbak. Het onderdeel dat er in moet passen is net iets te groot en dat moet worden aangepast. Het examenstuk moet er voor Twan echt perfect uitzien. Hij was in 2016 tenslotte de Nederlandse deelnemer aan de EuroSkills in Gothenburg, in de vakrichting Metalen Dakdekken. Praktijkinstructeurs Bluekens, Jack Bax en Ton van Dort begeleiden de nieuwe restauratie zinkwerkers in spé op weg naar deze examen dag eind maart 2024.

Onze studenten zijn niet de minste zinkwerkers. “Ze hebben al flink wat ervaring in het werken met zink. Het zijn al goede vaklieden, die met deze opleiding hun vakmanschap vergroten in de richting van het oorspronkelijke ambacht en de restauratie”, zegt Erik Keijers. Het examenwerk voor vandaag bestaat uit twee onderdelen, een sprongstuk en een staduitsloop. De derde examenopdracht is een vergaarbak. “Bij oude gebouwen zie je daar nog de meest bijzondere versies van.” Erik toont een bak met enorm veel gesoldeerde ornamenten. “Daarvoor is er nu vaak geen tijd meer, maar het is van groot belang dat het vakmanschap op deze wijze behouden blijft. We kunnen de monumenten waar dit soort bijzonder zinkwerk voorkomt op dezelfde wijze herstellen en behouden.”

“In elk examenstuk luistert het nauw met detailleringen. Bij het sprongstuk luistert het walsen, verstek zagen en het solderen nauw, ook moet de sprong precies kloppen en haaks zijn. Het maken van de uitslag van de vergaarbak wordt ook meegenomen in de beoordeling. De basis moet kloppen, daarna moet goed worden nagedacht over hoe deze gezet kan worden. Welke vouw je eerst en welke als laatste. De vormen moeten goed op elkaar aansluiten en verder is iedereen vrij om het zo mooi te maken als je wilt.”

Nieuwe generatie

Een aantal studenten kreeg het vak mee uit de ervaring van familie. Mark van Beek komt uit een familie die al generaties werkt bij het familiebedrijf L. Sax BV. Dirk Berendsen kreeg de kans om het loodgieters- en leidekkersvak uit te proberen door aan de slag te gaan bij het bedrijf van zijn oom, Van Wely Leidekkers- en loodgietersbedrijf BV. Over deze twee deelnemers verscheen onlangs een artikel op de website van de NCE.

Ook Keijers zelf rolde jaren geleden in het vak door zijn vader. “Vanaf mijn eerste bijbaantje ben ik al bezig met zinkwerk op monumentale panden en mijn eerste werkdag in vaste loondienst was op de Dominicanenkerk in Maastricht. Na 15 jaar in het zink en enkele jaren werken bij een certificatie-instelling kwam ik mede via mijn contact met De Zinkmeesters bij NCE terecht.”

Maar het kan ook anders; Brian Siereveld van Jobse Leidekkers- en Restauratiebedrijf BV was eigenlijk op weg om werk te vinden in een boerenbedrijf. Na een oriëntatie leek hem dit werk ook wel leuk. En nu is hij zo goed in zijn vak dat hij vandaag ook het deel-examen doet als Restauratie Zinkwerker. Keijers: “We zien dat de achtergrond en ervaringen van de studenten erg breed georiënteerd is. Sommigen zijn dagelijks in de nieuwbouw te vinden, anderen combineren dagelijks zinkwerk met leiwerk. Toch vinden we voor iedereen een passende verdieping van hun vak. En wie weet lopen er hier nu wel een aantal opleiders voor een volgende generatie rond.”

De Zinkmeesters

De opleiding is ontstaan op initiatief van De Zinkmeesters. Al sinds 1992 vormen De Zinkmeesters een modern gilde waarin de aangesloten bedrijven gezamenlijk optrekken om up-to-date te blijven qua technieken en materialen, om zo garant te kunnen blijven staan voor kwaliteit en zekerheid.

Keijers: “De studenten komen acht keer twee dagen naar deze locatie in Barneveld, die we huren van de Barneveldse Techniek Opleiding (BTO). Onze opleiding is vergelijkbaar met MBO niveau 3, wat aansluit op de niveau 2-opleiding van BTO die hier ook gegeven wordt. Als alle examenwerkstukken positief zijn afgerond, ontvangt de student een branchediploma dat voldoet aan de scholingseisen die ERM stelt bij certificering van een bedrijf”. Om in te stromen is een allround opleiding metaalbewerking niveau mbo-2 of gelijkwaardig door werkervaring nodig. Interesse kan je altijd kenbaar maken via de website www.erfgoedopleidingen.nl, daar staat ook alle overige informatie over deze opleiding.

“In de theorielessen doe je de vakkennis op om historisch verantwoord en technisch goed werk af te leveren. Met de werktaken leer je daadwerkelijk in de praktijk te brengen wat je in de lessen hebt geleerd.” De leerlingen krijgen brede materiaalkennis over lood, zink en koper, en de gereedschappen. “Er staan hier gereedschappen die je bijna niet meer in de bouw ziet. Het is heel mooi dat de jongens hiermee nog leren werken.”

Zzp-ers en bedrijven met maximaal 3 fte in de uitvoerende functies kunnen een tegemoetkoming in de kosten krijgen uit het Ambachtsstipendium, dat het NCE namens het Cultuurfonds beheert. Zinkwerkers, die vallen onder de CAO Hellend Dak, kunnen een opleidingssubsidie aanvragen bij de het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds Hellende Daken.