Roofs 2000-10-06 Parkeerdaken uitkomst voor ruimtegebrek in Nederland

De ruimte om te bouwen wordt steeds beperkter. Tegelijkertijd neemt de mobiliteit, met name het autogebruik, toe. Hoe lossen we de extra vraag naar parkeergelegenheid in druk bebouwde gebieden op? Door een plat dak als parkeerdak uit te voeren, bijvoorbeeld bij winkelcentra of kantoorgebouwen, worden dure bouwgrond en schaarse parkeerruimte optimaal benut. In dit artikel aandacht voor enkele achtergronden en voorwaarden voor het ontwerpen van parkeerdaken met een praktijkvoorbeeld.

De ruimte om te bouwen wordt steeds beperkter. Hoe lossen we de extra vraag naar parkeergelegenheid in druk bebouwde gebieden op? Door een plat dak als parkeerdak uit te voeren, bijvoorbeeld bij winkelcentra.
De uitvoering van een dak als parkeerdak stelt speciale eisen aan de dakconstructie. Om een verantwoorde keuze te maken dient rekening te worden gehouden met een aantal essentiële voorwaarden:

• Bedrijfszekerheid - Renovatie van een parkeerdak is zeer ingrijpend en brengt hoge kosten met zich mee. De levensduur van de dakconstructie moet daarom minstens gelijk zijn aan die van het gebouw, terwijl ook de isolatieprestaties onveranderd moeten blijven.
• Optimale veiligheid - Het dak mag niet bijdragen aan uitbreiding van een vuurhaard bij een onverhoopte brand. Ter voorkoming van verlies van goederen en voor fysieke bescherming van personen dient in de dakconstructie een onbrandbaar materiaal te worden toegepast.
• Economische rentabiliteit - Uit diverse studies blijkt dat onderhoud van een gebouw wel 75% van de totale kostprijs kan uitmaken, terwijl de prijs van het gebouw slechts 20% van die totale kostprijs bedraagt. Lange levensduur met minimale onderhoudskosten heeft bij dit soort constructies de voorkeur boven een relatief geringe besparing in de bouwkosten.

Gangbare systemen

Welke gangbare systemen zijn er op de markt? Bij parkeerdaken wordt ten eerste onderscheid gemaakt in geïsoleerde en niet-geïsoleerde daken. Deze laatste betreffen meestal de bovenste verdieping(en) van een parkeer-'garage'. Tijdens de Dakendag 2000 lag het accent tijdens het middagprogramma op de geïsoleerde parkeerdaken. Bij deze parkeerdaken moet onderscheid gemaakt worden in daken die door de zon worden beschenen, de zogenaamde zonaangeschenen daken en de niet-zonaangeschenen daken. De niet-zonaangeschenen daken komen bijvoorbeeld voor op winkelcentra waarbij boven deze parkeerlaag nog minimaal één parkeerlaag of bouwlaag aanwezig is. De warmdakconstructies worden veelvuldig uitgevoerd met cellulaire glasisolatie. De voordelen hiervan zijn met name de grote drukvastheid in combinatie met 0% indrukking. De isolatie wordt volledig verkleefd waardoor, mede door de eigenschappen van het isolatiemateriaal, een absoluut water- en dampdichte laag wordt gecreëerd. De onbrandbaarheid en de ongevoeligheid voor vocht (schimmelvorming) zijn tevens eigenschappen die goed van pas komen in dit soort technisch hoogwaardige constructies. De omgekeerd dakconstructies worden uitgevoerd met een isolatie van kunststof hardschuim en in de regel afgewerkt met een tegelsysteem. Het verschil met een warm dak is dat hier de waterdichte laag zich onder de isolatie bevindt. De watervoerende laag bevindt zich op de isolatie.

Compacte daken

Indien een parkeerdak als warm daksysteem wordt ontworpen wordt dit in de regel als een Kompaktdak uitgevoerd (afbeelding 2).

In het zogenaamde Foamglas Kompaktdaksysteem voor parkeerdaken worden de isolatieplaten compact en met gevulde naden volledig op de ondergrond verkleefd. De isolatielaag vormt een extra waterkering. Ook de waterdichte afwerking vormt een geheel met de water- en dampdichte isolatie. Onverhoopte perforatie van de waterdichting leidt derhalve niet tot schade over een groot dakoppervlak.

De laatste jaren zijn diverse parkeerdaken met het Kompaktdaksysteem uitgevoerd. Tijdens de Nationale Dakendag van 1 november jl. zijn met name de zonaangeschenen compacte daken besproken. Een project wat hierbij aan de orde kwam betreft het Net3 gebouw te Hilversum. Dit parkeerdak heeft een helling van ca. 5o (zie doorsnede). Hierdoor vielen in het ontwerp al diverse constructies af. Mede op advies van BDA is gekozen voor de volgende opbouw vanaf de betonnen onderconstructie:

• Noodlaag van gebitumineerde polyestermat volledig verkleefd met warm bitumen 110/30
• Foamglas type S3, druksterkte tot breuk. 0,9 N/mm2, dikte 120 mm, aangebracht volgens het Kompaktdaksysteem, met gevulde naden met warm bitumen 110/30 volledig gekleefd op ondergrond.
• 1e laag dakbedekking van SBS gemodificeerde gebitumineerde polyestermat, volledig gekleefd met warm bitumen 110/30, stuik gelegd zonder overlappen.
• 2e laag dakbedekking toplaag van SBS gemodificeerde gebitumineerde polyestermat, volledig gekleefd met warm bitumen 110/30, stuik gelegd zonder overlappen.
• Scheidings- of glijlaag van PE-folie.
• Accumulatorlaag van beton, dikte ca. 80 mm.
• Scheidingslaag van naakt glasvlies met hierop een laag gewapend gietasfalt.
• 2e laag gietasfalt, toplaagkwaliteit, afgewerkt met fijn zand.

Eisen

Voor dat aan de uitvoering begonnen kan worden dienen er aan enkele voorwaarden te worden voldaan. Naast het feit dat de onderconstructie dient te voldoen aan o.a. NEN 6700, 6702 en 6720 is er ook de eis dat oneffenheden van het dragend oppervlak, gemeten over ieder 0,6 meter lengte, niet groter dan ca. 3 mm mogen zijn.
Het systeem functioneert goed bij een correcte uitvoering van het aanbrengen van het isolatiedeel. Dat wil zeggen, de Foamglas platen met een afmeting van 450 x 600 mm, dienen volledig gekleefd en met gevulde naden met warm bitumen 110/30 op de ondergrond te worden aangebracht. Kennis van zaken bij de uitvoerende partij is hier van essentieel belang.
In het vlak zijn de meeste daken goed waterdicht. De knelpunten zitten in het algemeen bij de detaillering. Zo ook bij parkeerdaken. De aansluiting van de diverse lagen dakbedekking dient nauwkeurig te worden uitgevoerd. Immers, inwatering via detaillering is naderhand moeilijk te herstellen. Het vocht dat zich dan in de constructie verspreid zal daar gedurende de levensduur van het gebouw blijven zitten. Door het gebruik van cellulaire glasisolatie zal schade door eventuele inwatering worden beperkt. Het isolatiemateriaal neemt geen vocht op en blijft z'n isolatiewaarde behouden.

Knelpunten

Elk project heeft tijdens de uitvoering wel knelpunten. De eerste discussie op dit werk was het accepteren van de betonnen ondergrond. Door nog onduidelijke reden was de betonnen ondergrond niet geëgaliseerd. De oneffenheden op het beton waren dermate dat het niet mogelijk was hier rechtstreeks een noodlaag en later een laag Foamglas-isolatie op aan te brengen. Na overleg met de dakdekker is er voor gekozen het beton uit te vlakken met een laag gietasfalt. Deze laag is op een helling eenvoudiger aan te brengen dan een zand/cementlaag en heeft tevens het voordeel dat deze laag waterdicht is.
Om het afschuiven van de accumulatorlaag te voorkomen dienen er voorzieningen in de isolatie of de accumulatorlaag zelf te worden getroffen. De oplossing is gevonden door in het Foamglas in twee richtingen uitsparingen aan te brengen van ca. 1,50 x 0,3 m. Hiertoe worden stalen hoekprofielen en houten balken op de onderconstructie (beton, gietasfalt, noodlaag) bevestigd (afbeelding 3). Hier wordt de isolatie tegenaan gelegd en afgewerkt met 2 lagen dakbedekking. In het oppervlak onstaat zo een stervormig patroon van 'bakken'. Om een koudebrug te voorkomen wordt op de bodem van deze bakken een kunststof hardschuim van ca. 30 mm gelegd. Nadat de PE-folie en wapening is aangebracht wordt de betonnen accumulatorlaag gestort. De rijvloerafwerking van gietasfalt wordt ook weer via de wapening in de eerste laag gietasfalt aan het beton gekoppeld. Zodoende ontstaat door toepassing van cellulaire glasisolatie, beton en gietasfalt een compact en vormvast geheel.

Conclusie

Voor parkeerdaken zijn er niet alleen qua opbouw verschillen, ook esthetisch. Kiest men voor een tegelafwerking of kiest men juist voor een strakke egale afwerking van bijvoorbeeld gietasfalt. Voor dit laatste is dan nog onderscheid te maken in afwerking met fijn zand, of juist een gekleurde afwerking. De keuze van een systeem is van diverse factoren afhankelijk. Zo zal het uiterlijk een belangrijke rol spelen, maar uiteindelijk ook de kostprijs. Parkeerdaksystemen zijn systemen die de levensduur van een gebouw moeten kunnen volgen. Verkeerde bezuinigingen zullen al gauw leiden tot klachten. Herstelwerkzaamheden zijn dan zeer kostbaar en, belangrijker, leiden tot overlast van de gebruikers. Met een goede voorbereiding en zorgvuldige uitvoering is het Kompaktdaksysteem voor parkeerdaken een goede oplossing.

door: Frank van Kalkeren, Pittsburgh Corning Nederland bv