Roofs 2001-10-03 Schaalvoordeel

    Groot, groter, grootst. De grote eten de kleintjes op wat wordt genoemd: “groei door overname” Schaalvoordelen worden opgevoerd als reden, het is gewoon Monopoly. Begonnen bij de grondstof leveranciers doet het verschijnsel zich voor bij de detailhandel, de distributie, de eindproducenten, kortom op alle fronten. De dakrolproductie concentreert zich evenals de handel in dakmaterialen. De dakpanproductie is al geconcentreerd evenzo de distributie van dakpannen. En nu zijn de uitvoerende dakbedekkings- en dakbedekkersbedrijven aan de beurt. In navolging van wat wordt gekenmerkt als ‘de professionele markt’ moeten dakbedekkingsbedrijven met hun klanten meegroeien en doen dat ook. Was een woningbouwvereniging of corporatie met een bezit van 15.000 woningen twintig jaar geleden een grote, nu is het wachten op de corporatie met een bezit van meer dan 100.000 woningen. Dat het zal doorzetten is niet de vraag, de vraag is binnen welk tijdsbestek. Vooralsnog hebben de opdrachtgevers moeite met het beheren van de uitdijende massa gebouwen. Het vereist planmatig onderhoud op een schaal waar maar weinig bestaande onderhoudsdiensten op zijn ingesteld. Het onderling afstemmen van onderhoudsdiensten brengt aan het licht dat het in vele gevallen aan een actuele stand van zaken ontbreekt. Veel is bekend over de staat van gebouwen bij de mensen die vele jaren de bouw en het onderhoud aan de gebouwen hebben begeleidt. Kennis van zaken die te sterk is versnipperd om beheer centraal aan te sturen. Kennis van zaken die ook nog eens aanwezig is bij mensen die in het kader van schaalvoordelen niet zelden hun baan verliezen.Gezocht wordt naar andere vormen van beheer om genoemd probleem het hoofd te bieden. Het verklaart de toename en groei van bureaus die zich daarin specialiseren want het uitbesteden van onderhoud is een mogelijkheid. Een andere mogelijkheid is het beheer aansturen middels resultaatgerichte overeenkomsten en het beheer dus feitelijk zoveel als mogelijk bij de uitvoerende partijen leggen. De mogelijkheid van zelf een dienst binnen het bedrijf instellen danwel een bestaande dienst uitbreiden komt ook voor. De problemen waar groter wordende opdrachtgevers mee worstelen is een ontwikkeling waarop ingespeeld moet worden. Resultaatgerichte overeenkomsten bieden dakbedekkers- en dakbedekkingsbedrijven kansen omdat de wederzijdse afhankelijkheid wordt bevestigd en, indien goed ingevuld, beloont. Daarbij moet het volgende worden opgemerkt. Hoe korter de onderhoudscycli van werkzaamheden, hoe beter die werkzaamheden zich lenen voor resultaatgericht onderhoud afgemeten naar de grootte van het gebouwenbestand. Om het laatste te verduidelijken, bij een onderhoudscyclus van 20 jaar en een gebouwen bestand van 10.000 gebouwen moeten jaarlijks gemiddeld 10.000/20 = 500 gebouwen van een nieuw dak worden voorzien. Voor pannendaken geldt dus in het algemeen dat de grote gebouwbestanden interessant zijn voor resultaatgericht onderhoud. Groei door overname is niet de enige ontwikkeling. Er is een andere ontwikkeling gaande in reactie op de eerste en dat is netwerkorganisatie. Vele kleinere bedrijven werken samen, al dan niet over de eigen branche heen, om aldus voldoende volume te creëren. Als samenwerkingsverbanden kunnen de dakmeesters en de zinkmeesters worden genoemd. Ook de inkooporganisaties als Dakgroep ‘90, NDA en Synthion kunnen worden aangemerkt. Het voordeel van netwerkorganisaties is dat er meer geëxperimenteerd kan worden en bij goede samenwerking alerter gereageerd kan worden op ontwikkelingen. Het is dus in potentie een flexibele organisatievorm. Bij grote bedrijven is besluitvorming ingrijpender en daardoor verlopen processen stugger. De flexibiliteit van een netwerkorganisatie is sterk afhankelijk van een goede samenwerking en daar zit ook de zwakte. Een organisatie gericht op consensus (het poldermodel) is in die zin geen goede samenwerking. Omwille van de te behalen doelstellingen zullen leden bij tijd en wijle niet altijd hun zin kunnen krijgen. Goed samenwerken vergt een goed en krachtig bestuur. Met dat er, gezien hierboven geschetste ontwikkelingen, kansen in het verschiet liggen voor de uitvoerende bedrijven, is een goed samenwerken van die bedrijven juist in deze tijden van belang. Wanneer de uitvoerende branche namelijk niet bij machte zal blijken te zijn invulling te geven aan het beheer van daken, dan zullen opdrachtgevers in toenemende mate kiezen voor overige opties waaronder het beheer in handen geven aan derden. Veel opgedane kennis van zaken zal dan aanwezig blijven bij mensen die in het kader van schaalvoordelen niet zelden hun baan verliezen.

Ton Berlee