Roofs 2002-08-24 DuBo en het Nationaal Pakket Duurzaam Bouwen

Duurzaam Bouwen (DuBo) wordt vooral geassocieerd met de termen 'energiezuinig' en 'milieuvriendelijk'. Ofschoon de term inmiddels redelijk is ingeburgerd, blijkt dat bij een aanzienlijk deel van de partijen in de bouwkolom DuBo nog geen deel uitmaakt van het bedrijfsbeleid waardoor het onvoldoende of zelfs niet wordt toegepast. Met een percentage van 80, passen architecten DuBo het meest toe in de praktijk, gevolgd door woningcorporaties (79%), aannemers (71 %) projectontwikkelaars (66%) en ingenieursbureaus (50%).
Meestal volgt het toepassen van DuBo uit de eisen die een professionele opdrachtgever of een gemeente stelt. Daarnaast groeit 'duurzaam bouwen' vanuit een vorm van maatschappelijke verantwoordelijkheid, al blijft die groei beperkt. De uitkomsten van het onderzoek dat USP Marketing Consultancy vorig jaar uitvoerde, blijken nauwelijks veranderd.

Auteur
Stan Liebrand

De belangrijkste reden om DuBo niet toe te passen is de veronderstelling dat Duurzaam Bouwen duurder is terwijl de vaste maatregelen in principe kostenneutraal kunnen worden toegepast. Blijkbaar zijn veel organisaties zich van dat laatste niet bewust en kan voorlichting hier duidelijk verandering in brengen. Een meerderheid van alle betrokken partijen vindt de toepassing van Duurzaam Bouwen belangrijk. Kortom, het maatschappelijk draagvlak is aanwezig.

Profilering

In de woningnieuwbouw blijkt Duurzaam Bouwen het meest te worden toegepast. Gemiddeld wordt in dit segment door 31% van de organisaties alle vaste en een deel van de variabele maatregelen toegepast terwijl 25% niet verder gaat dan de eisen uit het Bouwbesluit. Voorts wordt duidelijk dat DuBo maatregelen gemiddeld voor 29% in de initiatieffase van het bouwproces worden ingebracht en voor 59% in de ontwerpfase.
De partijen die Duurzaam Bouwen toepassen, hebben soms te maken met een convenant. Convenanten waarmee gemeenten te maken hebben, zijn voor 75% gebaseerd op het NPDB terwijl 16% werkt met een eigen lijst. De meeste convenanten hebben betrekking op de woningnieuwbouw (83%) terwijl circa 30% (mede) betrekking heeft op woningonderhoud en utiliteitsnieuwbouw.
De rol van de woonconsument in de toepassing van Duurzaam Bouwen blijkt zeer beperkt. Als de toekomstige huurders en kopers al worden geïnformeerd door de bouwer en men heeft interesse, is 75% niet bereid hier een meerprijs voor te betalen. Tevens vraagt slechts 11% van de kopers vanuit zichzelf naar de mogelijkheid om DuBo maatregelen toe te passen. Dit heeft uiteraard consequenties voor de mate waarin de verschillende marktpartijen zich met DuBo profileren (als men het al toepast): 13% profileert zich altijd en 27% vaak. Wellicht dat een toenemende vraag naar DuBo zal leiden tot een scherpere profilering. Duurzaam Bouwen wordt dan een verkoopargument.

Vragen

Het onderzoek wees uit dat ruim 60 % van de betrokken partijen minimaal één keer in de maand vragen heeft omtrent Duurzaam Bouwen, gemeenten het meest en ingenieursbureaus het minst. Doordat Duurzaam Bouwen actueler wordt en in omvang toeneemt, stijgt ook het aantal vragen.
Vaktijdschriften en het Nationaal Pakket Duurzaam Bouwen (NPDB) worden spontaan het meest genoemd als bronnen voor vragen en informatie omtrent Duurzaam Bouwen. (respectievelijk 22% en 19%).

NPDB

Van de partijen die in het bezit zijn van het NPDB heeft 24% het aangeschaft als naslagwerk voor een convenant of leidraad waaraan men zich heeft gecommitteerd. Daarnaast vindt 16% het een vereiste indien DuBo wordt toegepast. Het NPDB wordt echter vooral gebruikt om op de hoogte te blijven van ontwikkelingen. De belangrijkste reden om geen gebruik te maken van het NPDB is het feit dat het niet aansluit op de praktijk; de inhoud is te theoretisch.
In het algemeen kan gesteld worden dat de aan het NPDB gelieerde instrumenten door een beperkt aantal partijen wordt gebruikt. Op basis van de totale populatie die de term Duurzaam Bouwen kent, gebruikt 5% het kosten referentiemodel, 4% het Eco Quantum. De eisen ten aanzien van de energieprestatie wordt echter door 21 % gebruikt. Ruim een derde deel van de ondervraagden vindt ook de overzichtelijkheid een sterk punt, al zijn een aantal punten voor verbetering vatbaar. Onder andere zou het praktischer kunnen worden ingericht en zou de overheid er meer verplichtingen aan moeten koppelen.

Indeling en aanbod

Bijna een kwart spreekt zich met betrekking tot de opbouw van het NPDB uit voor een indeling naar gebouw terwijl zo'n 20% de voorkeur geeft aan een benadering per materiaal, 17% aan een per bouwdeel en circa 10% aan een combinatie. Voor wat betreft de betekenis die aan het NPDB mag worden toegekend, spreekt ruim de helft zich uit voor een zoeksysteem en bijna een derde deel vindt het vooral een naslagwerk. Binnen beide opties wordt vooral gebruik gemaakt om na te gaan in welke fase bepaalde maatregelen het beste kunnen worden genomen en de kosteneffecten per maatregel.
De vraag naar meer digitale informatie (via internet) groeit, al blijft het handboek gewenst. Van de ondervraagden die een voorkeur hebben voor on-line informatie, wil ruim een derde deel dat per -betaalde - consult en ook een derde op basis van een jaarabonnement.

Stimuleren

De meest genoemde factoren die de toepassing van Duurzaam Bouwen in de Nederlandse bouw kunnen stimuleren zijn subsidies en het goedkoper maken van toepassingen.

Het ontwikkelen van verschillende DuBo niveaus waaruit een keuze gemaakt zou
kunnen worden, kan volgens een ruime meerderheid het draagvlak voor de
toepassing van Duurzaam Bouwen vergroten. Hetzelfde geldt wanneer er een beknopte samenvatting zou worden ontwikkeld van de vaste DuBo maatregelen als ook door de marktpartijen de mogelijkheid te bieden om slechts een beperkt aantal maatregelen te kiezen die in alle bouwwerken standaard kunnen worden toegepast.
Tenslotte blijkt dat een meerderheid verwacht dat de toepassing van Duurzaam Bouwen in zowel de woning nieuwbouw, de woning onderhoud, de utiliteitsnieuwbouwen de utiliteitsonderhoud de komende jaren nog zal toenemen.

· De consument (beter) informeren over Duurzaam Bouwen en een bewustwordingsproces te stimuleren dat op termijn leidt tot meer vraag naar Duurzaam Bouwen;
· Duidelijk(er) maken dat Duurzaam Bouwen meer is dan energiezuinig bouwen en gebruik maken van milieuvriendelijk materiaal;
· Ontwikkelen van een maatlat zodat marktpartijen weten wanneer een bouwwerk een 'DuBo Bouwwerk' is. Op deze wijze wordt Duurzaam Bouwen voor de verschillende marktpartijen concreter en tastbaarder zodat men er bewuster mee om kan gaan;
· Ontwikkelen van een samenvatting met daarin kort en bondig de vaste maatregelen. Aldus wordt de drempel voor met name de uitvoerende marktpartijen lager om in contact te treden met Duurzaam Bouwen maatregelen;
· De markt bewust maken van het feit dat het toepassen van de vaste maatregelen in principe kostenneutraal kan worden uitgevoerd;
· Doordat veel organisaties Duurzaam Bouwen niet toepassen vinden maar dit wel belangrijk vinden, zou een duidelijke brochure omtrent Duurzaam Bouwen deze wellicht over de streep kunnen halen. Hierin zou onder meer aan de orde moeten komen:
* wat is Duurzaam Bouwen?
* welke elementen vallen onder dit begrip?
* uitleg vaste en variabele maatregelen;
* nieuwe maatlat;
* kort en bondig overzicht van de vaste en variabele maatregelen;
* uiteenzetten kostenconsequenties;
· Het verdient aanbeveling om een Duurzaam Bouwen standaard opgenomen te krijgen in de bouwprijs en niet als meerprijs-optie aan te bieden omdat woonconsumenten niet bereid blijken een meerprijs te betalen voor extra DuBo maatregelen;
· Maatregelen dienen praktischer en minder theoretisch te worden beschreven en meer aan te sluiten op de praktijk. Dat wil zeggen dat moet worden nagegaan in hoeverre maatregelen nog actueel en toepasbaar zijn;
· Gemeenten zijn een belangrijke initiator en stimulator van DuBo. SBR moet ernaar streven om het bewustzijn bij gemeenten te vergroten. Het blijkt namelijk dat een hoog ambitieniveau bij gemeenten stimulerend werkt op de toepassing van Duurzaam Bouwen;
· Subsidiemogelijkheden zouden beter bekend moeten zijn, vooral ook in richting de woonconsument;
· Om Duurzaam Bouwen breder toegepast te krijgen zijn de het opzetten van een aantal DuBo-niveaus, bijvoorbeeld in de vorm van een maatlat in verschillende gradaties en een standaardpakket dat op elk moment door iedereen kan worden toegepast goede opties;
· De overheid zou de toepassing van DuBo meer moeten gaan verplichten (zoals bijvoorbeeld de EPC-norm);
· De bekendheid van de aan het NPDB gelieerde instrumenten en met name het kostenreferentiemodel moet worden vergroot. Ook moeten functie en voordelen van de verschillende instrumenten verder onder de aandacht worden gebracht;
· Promotie van het NPDB via internet en maatwerk ten aanzien van kosten voor advies zijn tenslotte ook factoren waardoor DuBo meer toegepast zal gaan worden.
I