Roofs 2018-07-03 Mono- of multifunctionele daken?

Column

Een gevel heeft vele technische functies, evenals een dakconstructie. Er is één wezenlijk verschil tussen (platte) daken en gevels en dat is de esthetica. De gevel is als het ware het gezicht van de architect, bij daken geldt dat niet, of in ieder geval in (veel) mindere mate. Voor dakdekkers levert dat een zeer belangrijk voordeel op: de functionaliteit staat niet op gespannen voet met de esthetica, laat staan dat deze daardoor wordt overruled. Veel gevelproblemen zijn het gevolg van dit spanningsveld en de onjuiste keuzes die hierbij worden gemaakt.

Bij daken ontwikkelt zich echter ook steeds meer een ­dergelijk spanningsveld. En dan heb ik het over multifunc­tionele daken. Tot voor kort was er eigenlijk maar één ­dominant criterium: waterdichtheid. Op de voet gevolgd door andere functionaliteiten als isolatie, brandveiligheid en vochthuishouding.

Maar nu zijn er nieuwe functionaliteiten, als extra gebruiks­oppervlak, waterbuffering, CO2-reductie, noem maar op. Op zich natuurlijk een goede en aantrekkelijke ontwikkeling. Ook voor de dakdekker, omdat de toegevoegde waarde van het dak zo alleen maar toeneemt.

Hierbij dreigt echter wel een gelijk risico als bij gevels. Dit dreigt niet alleen: een aantal recente schadegevallen toont aan dat dit punt reeds bereikt is. Er is sprake van een nieuw spanningsveld, namelijk dat tussen de ‘traditionele’ functionele prestaties van het dak en de eisen, die voort­komen uit het multifunctioneel maken van het dak. De eerste
zouden te allen tijde primair moeten zijn en blijven om ­problemen en ellende te voorkomen, maar dat is niet meer altijd zo! Er worden daarbij soms grote risico’s genomen.

Voorbeelden zijn daken met waterbuffering zonder compartimentering, daken toegepast als trap met gekitte voegen tussen de treden, zonder waterdichte laag eronder, steil hellende daken met sedum, waarbij de zwaartekracht meedogenloos toeslaat, daken vol zonnepanelen, waarbij lekkages nauwelijks of niet meer te traceren en repareren zijn, etc. Enige bezinning is hier op zijn plaats.

Het dak krijgt zo weliswaar meer toegevoegde waarde, maar er zijn nu andere deskundigen dan de dakdekker die zich doen gelden en vaak met succes. En die hebben zeker niet altijd de waterdichtheid hoog in het vaandel staan, laat staan dat deze de noodzakelijke kennis hebben.

Dikwijls openbaren de gevolgen hiervan zich pas na ­meerdere jaren en deze blijken dan zeer kostbaar te zijn. Bijvoorbeeld menig sedumdak moet volledig worden afgegraven.

Het is goed dat de dakenbranche multifunctionele daken omarmt. En deze daken vormen zeker een oplossing voor het toenemende ruimtegebrek. Maar er ligt ook een taak om nuchter de primaire functies van het dak bovenaan de lijst te houden en te creatieve en/of onverantwoorde gedachten en ontwerpen af te wijzen of aan te passen. Duidelijke kaders kunnen hierbij zinvol zijn.

Otto Kettlitz