Roofs 2018-07-50 'De Veiligheidsladder is de toekomst'

Special valbeveiliging

In het februari- en aprilnummer van Roofs besteedden wij aandacht aan de Veiligheidsladder, een systematiek van certificatie van de veiligheidscultuur binnen een bedrijf. Vooralsnog is de dakenbranche nog afwachtend. Roofs sprak met directrice Hanneke de Vries van certificatie-instelling NCI over het belang van de Veiligheidsladder.

Zoals in de eerdere artikelen is uiteengezet, is de ­Veiligheidsladder oorspronkelijk ontwikkeld door ProRail. In 2016 nam NEN het beheer over, waarmee de systematiek in verschillende branches kon worden geïmplementeerd. Men kan zich certificeren op vijf treden (1 t/m 5). In de daken­branche wordt door verschillende instanties voort­durend ­gewerkt aan de verbetering van het veiligheidsbewustzijn, met name door de arbovoorlichters van de SBD. Grote ­op­drachtgevers gaan steeds meer vragen om een minimaal niveau. Zo verlangt ­hoogspanningsnetbeheerder TenneT van haar ‘contractors’ minimaal niveau 3 op de ­Veiligheidsladder per 1 januari 2019. Voor dakdekkers­bedrijven, zeker de kleinere, is certificatie echter een grote stap. Hanneke de Vries, directeur van certificatie-instelling NCI legt uit wat de certificatie inhoudt en hoe de audits eruitzien.

Gedrag en houding

“De bestaande certificaten op het gebied van veiligheid, zoals VCA, richten zich met name op het management­systeem,” opent De Vries het gesprek. “De Veiligheidsladder richt zich op de bedrijfscultuur: gedrag en houding. Dat maakt de audits veel intensiever, het is geen checklist die je na kunt lopen en waarbij je in de aanloop van de audit nog even snel kan zorgen dat het op orde is.

De audits bestaan uit gesprekken met alle betrokkenen binnen de organisatie. Ze zijn intensief en nemen doorgaans meerdere dagen in beslag. Aan de hand van de gesprekken worden punten toegekend, deze geven uiteindelijk een beeld van de veiligheidscultuur en op welke ‘trede’ van de Veiligheidsladder de organisatie zich bevindt.”

“De audits worden zo objectief mogelijk, en in principe door elke certificatie-instelling op dezelfde manier, uitgevoerd. De gesprekken worden gevoerd door twee auditoren, waarbij één het gesprek voert en de ander observeert en aantekeningen maakt. Naast de antwoorden, let de observator ook op o.a. de lichaamstaal van de geïnterviewde. Overigens kan de rolverdeling tijdens het gesprek switchen, als bijvoorbeeld de observator vindt dat op een bepaald ­onderwerp nog moet worden doorgevraagd. De auditoren zijn altijd met minimaal twee, omdat het mensenwerk blijft. Wij hebben voor de Veiligheidsladder momenteel 11 audi­to­ren actief en een aantal auditoren in opleiding Deze hebben uiteraard o.a. een intensieve training op het gebied van ­interviewtechnieken achter de rug voordat ze als auditor voor de Veiligheidsladder aan de slag mogen. Belangrijk is dat de auditoren in staat zijn om een ontspannen en open sfeer te creëren, zodat de geïnterviewde zich op zijn of haar gemak voelt en geen informatie achterhoudt uit angst voor de gevolgen. De auditoren worden op hun beurt ­gemonitord door NEN.”

Bij het beoordelen van de Veiligheidsladder wordt per trede beoordeeld hoe het bedrijf scoort. Daarbij wordt gekeken vanuit 18 bedrijfskarakteristieken, resulterend in zes bedrijfs­as­pecten. Ieder bedrijfsaspect (en dus ook iedere bedrijfs­karakteristiek) heeft zijn eigen weging. Die weging is vertaald in een maximaal te behalen aantal punten per criterium. Op basis van de score per criterium wordt een score ­bepaald per bedrijfsaspect en op basis van de totaal­beoordeling wordt het bedrijf gecertificeerd voor een ­bepaalde trede op de ladder.

De Vries: “Bij de audit is elk antwoord goed: wij houden de organisatie eenvoudigweg een spiegel voor: hoe is het gesteld met de veiligheidscultuur binnen de organisatie? In hoeverre is men zich binnen de organisatie bewust van de risico’s en in hoeverre is men bereid daar naar te handelen? Iedereen wil veilig thuiskomen, maar risico’s worden lang niet altijd als zodanig ervaren. Juist daarin schuilt vaak het grootste gevaar! In een gezonde veiligheidscultuur wijzen mensen elkaar op de risico’s, zonder bang te zijn te worden aangezien als zeurpiet: zonder bang te zijn voor je positie binnen de organisatie. De resultaten van de audits worden altijd door middel van een uitgebreid rapport met de betreffende organisaties teruggekoppeld. Klopt de weergave in het rapport? Aan de hand van de resultaten kan men vervolgens verder werken aan een verbetering van de veiligheidscultuur.”

Instrument voor de dakenbranche?

Zoals gezegd werkt hoogspanningsnetbeheerder TenneT met de Veiligheidsladder en stelt het per 1 januari 2019 minimaal niveau 3 als eis aan haar ‘contractors’. Wie daar niet aan voldoet, zal in principe geen opdrachten meer uitvoeren voor het bedrijf. TenneT is daarom een intensief traject ingegaan waarin men de ‘contractors’ stimuleert zich te laten certificeren volgens de Veiligheidsladder en waarin kennisoverdracht en voorlichting centraal staan (zie ook Roofs april 2018). De verwachting is, dat meerdere grote opdrachtgevers zullen volgen.

Vooralsnog meldt De Vries dat bij NCI geen enkel dakdekkers­bedrijf bezig is met certificatie op basis van de Veiligheidsladder. Hoe kan dat? “Voor velen is de investering op dit moment te groot,” aldus De Vries. “Men kijkt een beetje de kat uit de boom. De focus is te voldoen aan de minimale eisen die in de wet aan de veiligheid worden gesteld.
Men zit niet te wachten op een extra investering: je hoort vaak dat men al zo veel papiertjes heeft, wat is de toegevoegde waarde? Het antwoord is dat de Veiligheidsladder een certificaat is voor de gehele veiligheidscultuur binnen een organisatie, het is een investering in een werkpraktijk waarbij veiligheid vanzelfsprekend is. Het gaat kortom niet om het certificaat, het betreft een investering in je mensen.”

“Men weet ook vaak niet goed waar te beginnen. ­Transparantie is ontzettend belangrijk als het om ­veiligheid gaat. Precies daarom is het platform ‘Come Together’ opge­richt. Via dit platform komt men in contact met collega-bedrijven, certificerende instellingen, auditoren, adviseurs, opdrachtgevers en/of de Schemabeheerder. Iedereen wordt uitgenodigd om op dit platform vragen te stellen, ideeën in te brengen en ervaringen uit te wisselen. Op deze manier kan men van elkaar leren. Ik ben ervan overtuigd dat de ­Veiligheidsladder de systematiek is van de toekomst, waar het de veiligheidscultuur binnen een organisatie betreft.”

Is de Veiligheidsladder ook voor de dakenbranche een goede systematiek? In een volgend artikel zullen vertegenwoordigers uit de dakenbranche aan het woord worden gelaten om een antwoord op deze vraag te formuleren.