Roofs 2021-05-41 Daklicht is meer dan licht alleen

Special daglicht: theo talks

In deze rubriek geeft Theo Wiekeraad zijn mening over de dakenbranche en aanverwante onderwerpen.

Als ondernemers van het platte dak proberen we altijd wat te verdienen aan het dak. Daar is niks mis mee, we zijn nu eenmaal dakdekkers. Gelukkig heeft het overgrote deel van ons het goed voor met de klant, dus adviseren we ons een ongeluk. Soms scoren we, een enkele keer heeft een collega een beter advies en gaat hij met de opdracht ervandoor.

Helaas zijn we in de ontwerpfase een wat ondergeschoven kindje. Dat is jammer want onze kennis van het dak zou op dat moment wel eens vaker aangesproken mogen worden. En niet alleen met vragen als: “welk rolletje zouden jullie erop willen leggen” of “is het goedkoper om...” Natuurlijk kunnen ontwerpers en ontwikkelaars daar antwoord op krijgen, maar ook daktoetreding, dakinrichting en natuurlijke licht­inval zijn zaken waarover we veel praktijkkennis in huis hebben. Dat is kennis die in de ontwerpfase heel nuttig kan zijn.

Licht en warmte zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden net als daglicht en vrijheid een soort van twee-eenheid is voor ons mensen. Het feit dat je op één of andere manier contact hebt met de buitenwereld geeft een goed gevoel, ook als dat via het dak verloopt. Een dakraam of lichtstraat geeft de ruimte meer beleving, het haalt buiten naar binnen. Het gevoel van opgesloten zitten vermindert en kan binnen zomaar de productiviteit verhogen.

Goed geplaatste en onderhouden lichtstraten kunnen de gebruiker in bepaalde gevallen veel geld besparen. Het daglicht dat de hal inschijnt kan zorgen dat er minder verlichting aan hoeft. Dat betekent minder stroomverbruik, langer plezier van uw lampen en minder onderhouds­kosten; een lampje op zes meter hoogte vervang je niet in een handomdraai. Natuurlijk is het isolerend vermogen van een twee- of driewandige lichtstraat minder dan de isolatie die we op een dak leggen, maar hoeveel scheelt dat in stookkosten? Hoeveel effect heeft de isolatie in hallen waar bijna niet gestookt wordt en in situaties waar de buitendeuren hoegenaamd altijd open staan? In die gevallen is licht toch belangrijker dan isolatie?

Ook de keuze voor helder of diffuus licht is bepalend voor het plezier dat de gebruiker heeft van de lichtstraat. Bij opslaghallen en ruimtes waar voornamelijk machines het werk doen, maakt dat meestal weinig uit. De lichtopbrengst van helder glas is dan iets hoger en dat is dan mooi meegenomen. Maar werken er mensen direct onder de lichtstraat, dan kan de keuze veel invloed hebben op de werkbaarheid. Waar een helder daklicht scherp licht doorlaat met schaduw­werking zorgt een opaal daklicht voor een gefilterde, egale lichtdoorlaat wat de werkbaarheid zeer ten goede komt. Staan in deze werkomgeving de deuren zelden open, dan is een zonreflecterende uitvoering er één die zonder uitzondering als een topinvestering van de baas wordt gezien.

Zit u nog aan de ontwerptafel en heeft u dan de mogelijkheid, denk dan eens aan noorderlicht. Ik vertel u niets nieuws als ik zeg dat mensen een platdak als erg warm ervaren in de zomer. Onze grootste kunstenaars wisten al dat noorderlicht altijd egaal is en geen extra warmte binnenlaat. Natuurlijk is het wat duurder dan een standaard koepel en lichtstraat. Maar leefbaarheid en gebruiksvriendelijk verhogen zijn toch speerpunten van een goed ontwerp?

Aan ontwerper vraag ik dan ook vriendelijk doch dringend: neem daglicht van boven mee in de overwegingen. Er zijn vele prachtige manieren om daglicht naar binnen te halen en daarmee voordelen voor de opdrachtgever en de uiteindelijke gebruikers. Daklicht is meer dan licht alleen.

Theo Wiekeraad