Roofs 2022-03-40 Groei zonnestroomvermogen het snelst bij PV op woningen

Special Gele daken, Nationaal Solar Trendrapport 2022

Eind januari werd het Nationaal Solar Trendrapport 2022 gepresenteerd. De zonnestroommarkt groeide in 2021 door. De snelste groei zit in het residentiële segment. Binnen Europa is Nederland koploper in zonne-­energie (per hoofd van de bevolking).

Nolanda Klunder

Jaarlijks presenteert Dutch New Energy (DNE) Research het Nationaal Solar Trendrapport. Het onderzoeksbureau werkt daartoe samen met Solar Solutions International, Holland Solar en Techniek Nederland. Het Trendrapport 2022 werd op 26 januari online gepresenteerd tijdens een webinar. Steven Heshusius, senior researcher bij DNE Research, presenteerde bij die gelegenheid de data uit het rapport.

Verschillende fases

Twee jaar geleden, in het Nationaal Solar Trendrapport 2020, beschreef men drie fases op weg naar volledig hernieuwbare energie: de opschaalfase, waarin het erom gaat meer wind- en zonne-energie op te wekken, de smartfase, waarin men de flexibele capaciteit laat toenemen en de verhouding tussen vraag en aanbod met behulp van prijsprikkels in balans komt, en tot slot de storagefase, waarin de opslagmogelijkheden opgeschaald worden zodat hernieuwbare energie gespreid kan worden over plaats en tijd. Twee jaar geleden zaten we in de opschaalfase, hoe staat het er anno 2022 voor?

Twee zonnepanelen per Nederlander

Eerst de cijfers. Zonne-energie is in Nederland de grootste bron van hernieuwbare energie. In 2021 kwam tweederde van de energie uit niet-hernieuwbare bronnen. De overige éénderde van de energie werd opgewekt door de zon (9,6%), biomassa (9,4%), wind op land (7,6%) en wind op zee (6,7%). Doelstelling in het klimaatakkoord voor 2030 is dat minder dan een kwart van ons energiegebruik afkomstig zal zijn uit niet-hernieuwbare bronnen. De winst voor hernieuwbare energie moet vooral komen uit windparken: windparken op zee moeten in 2030 40,8% van onze energie gaan leveren. Windparken op land moeten 29,2% van de energie gaan leveren, samen met grootschalige PV. 5,8% van onze energie moet in 2030 opgewekt worden door kleinschalige PV, dat wil zeggen de zonnepanelen op woonhuizen.

In Nederland ligt er nu in totaal 14,3 GWp aan zonne­panelen, 34% meer dan vorig jaar. Dat komt neer op 800 Wp per hoofd van de bevolking, ofwel: er zijn twee zonnepane­len per Nederlander. Daarmee is Nederland koploper in Europa. En niet alleen dat: we zijn zelfs bijna wereldwijd koploper. Alleen Australië heeft meer zonnepanelen per hoofd van de bevolking.

Groeicurve

Ook in 2021 is het zonnestroomvermogen enorm gegroeid: er werd 3632 MW aan vermogen op basis van zonne-energie bijgeplaatst, wat als gezegd neerkomt op een groei van 34%. In 2020 werd 3492 MW bijgeplaatst. In 2021 werd dus 4% meer toegevoegd dan het jaar ervoor. Daarmee vlakt de groeicurve af. In eerdere jaren werd er namelijk elk jaar veel meer geplaatst dan het jaar ervoor geplaatst was. In 2018 werd bijna twee keer zoveel bijgeplaatst als in 2017, liet Heshusius zien. In 2019 werd 54% meer geplaatst dan er in 2018 werd geplaatst en in 2020 werd 33% meer geplaatst dan in 2019.

De groei van de sector kwam het afgelopen jaar voor een relatief groot deel op rekening van de groei in het residen­tiële segment. In de cijfers die Heshusius toonde: 1287 MW van de bijgeplaatste 3632 MW (35%) werd geplaatst op residentiële gebouwen, beduidend meer dan in 2020 (toen was het 1095 MW). Het commerciële segment blijft op hetzelfde niveau groeien als in 2020 (2397 MW in 2020, 2345 MW in 2021). Er zijn dus veel meer zonnepanelen op woningen geplaatst dan een jaar eerder. Wellicht bracht de stijging van de energieprijzen consumenten ertoe
zonnepanelen aan te schaffen.

SDE++-regeling

Dat het commerciële segment minder hard is gegroeid, kan verband houden met de nieuwe SDE++-regeling. Hierbij gaat het over de hoogte van de subsidie in verhouding tot de CO2-reductie over de looptijd van een project. Onder de nieuwe regeling concurreren zonnepanelen dus met andersoortige projecten. Van het beschikbare SDE+-budget heeft sinds 2016 23% niet geleid tot nieuwe capaciteit, maar in 2021 is dat, bij de SDE++-regeling, opgelopen tot 47%. De belangrijkste reden waarom zonnestroomprojecten niet doorgingen, was dat de dakconstructie er niet geschikt voor was. Dit was in 27% van de gevallen de genoemde reden. Andere redenen waren onder meer dat de realisatie­termijn te lang was of problemen om de businesscase sluitend te krijgen.

Een nieuwe fase

Ook in 2021 is het zonnestroomvermogen enorm gegroeid en de opmars gaat door. Dat brengt het probleem van de netcapaciteit op de agenda. Door krapte op het elektrici­teitsnet zijn er in delen van het land problemen om de opgewekte energie terug te leveren aan het net. We zijn daarmee aan het einde gekomen van de opschaalfase en zijn nu in de smartfase, waarin het van belang wordt om een flexibele capaciteit te hebben. Deze is te bereiken door het aanbod te verminderen of door de vraag te verhogen, bijvoorbeeld door lokaal gebruik te stimuleren. Vraag en aanbod moeten met elkaar in balans gebracht worden, wat betekent dat er een grotere rol voor opslag zal zijn. We moeten dus, besloot Heshusius zijn presentatie, een systeem bouwen dat de juiste balans vindt.

Het Nationaal Solar Trendrapport is te downloaden vanaf https://www.solarsolutions.nl/trendrapport/