Roofs 2022-03-48 Dakcoaches: Hagenaars helpen om meer met hun dak te doen

Special Gele daken

In Den Haag begeleiden vrijwillige dakcoaches bewoners bij de verduurzaming van hun dak. Zij helpen de huiseigenaren bij het kiezen voor isolatie, zonnepanelen en sedumdaken.

Nolanda Klunder

Hoe help je bewoners om hun woningen te verduurzamen? Den Haag koos voor een systeem van ‘energiecoaches’. Als onderdeel van de Haagse Energiebesparingsaanpak (HEBA) werden vrijwilligers geworven en opgeleid om mensen te begeleiden bij het verduurzamen van hun huizen. “Daarbij moet je denken aan zaken als vloerisolatie en dak­isolatie”, vertelt Wim Schutten, coördinator van de coaches bij HEBA. “Tien wijken zijn aangesloten bij HEBA. Daarin zijn op dit moment ongeveer zestig energiecoaches actief.” In 2021, het Jaar van het Dak in Den Haag, kwam de gemeente Den Haag vervolgens met het plan om ‘dakcoaches’ in te zetten (zie ook Roofs januari 2022). Schutten: “Wij werden benaderd met het verzoek om dat handen en voeten te geven. Ongeveer vijftien van onze zestig energiecoaches hebben zich gespecialiseerd tot dakcoach.”

Vrijwilligers uit de eigen wijk

“Energiecoaches en dakcoaches zijn vaak gepensioneerden, anderen combineren dit vrijwilligerswerk met een baan”, legt Schutten uit. “Sommige coaches hebben een bouwkundige achtergrond, maar er zijn er ook die een heel andere achtergrond hebben. Ze kiezen voor dit vrijwilligers­werk uit persoonlijke interesse. Als ze zich opgeven om energiecoach te worden, krijgen ze een training waarin ze onder meer leren over isolatie en zonnepanelen (typen, opbrengst, aandachtspunten) en over gesprekstechniek. In de training voor dakcoaches worden ook sedumdaken behandeld.”

“Wanneer iemand overweegt om zijn huis te verduurzamen of meer met zijn dak te gaan doen, vult hij daarvoor op de website een formulier in. Dat formulier komt bij mij terecht en ik leg het verzoek neer bij de relevante energiecoach of dakcoach. Coaches zijn altijd wijkgenoten: zo kennen ze uit eigen ervaringen het type woningen en begeleiden ze mensen in vergelijkbare situaties. Ze kunnen vertellen wat ze zelf hebben aangepast en wat buurtgenoten hebben laten doen.”

In gesprek met een dakcoach

Wie zoeken er contact met een dakcoach? Schutten: “Deelnemers zijn over het algemeen woningeigenaars met geld voor verduurzaming. De meeste deelnemende wijken hebben woningen van rond 1900. We willen echter ook mensen met de kleinere beurs en huurders benaderen. Dat doen we nu in de wijk Laak, met speciale coaches voor de huurmarkt. Huurders doen niet snel iets aan hun huis, dat is meer de taak van woningcorporaties. Wij kunnen huurders echter wel wijzen op kleine, goedkope maatrege­len die in hun situatie mogelijk zijn en voordeel opleveren: isolerende maatregelen nemen zoals het dichten van kieren, folie achter de radiatoren aanbrengen, kiezen voor ledlampen en de thermostaat lager zetten. Soms zijn zonne­panelen op het balkon ook een optie.”

“De trigger om een dakcoach te zoeken is voor huiseigenaren meestal dat mensen een groendak of zonnepanelen willen. Mensen denken bij een groendak dat het mooi is, isoleert en verkoelt. Dan zeggen wij: dat is ten dele waar. Bij een hittegolf heb je het over 3 graden verkoeling. Een groendak isoleert alleen in de winter als het droog is. Dus daar doe je het niet voor. Je doet het voor het algemeen nut: voor de waterbufferende functie, biodiversiteit, CO2-reductie. En daarnaast is het gewoon mooi. Als je groen aanbrengt op je uitbouw of je schuurtje, heb je zelf een mooier uitzicht. Maar ook als je er zelf niets van ziet, geldt: je geeft de stad een fraaier en prettiger uiterlijk. Zwarte bitumen daken wordt langzamerhand groen en zijn vooral in het voorjaar een prachtig gezicht.”

Dakpartijen

Coaches voeren één gesprek met de bewoner, vertelt Schutten. “Daarin vertellen ze wat er mogelijk is op het desbetreffende dak. Een belangrijke vraag is natuurlijk: kan het dak het dragen? Isolatie kan altijd, zonnepanelen eigenlijk ook. Of een sedumdak mogelijk is, vergt iets meer kennis. De dakcoaches kunnen op basis van hun ervaringen met soortgelijke daken in de wijk daar wel een inschatting van maken. Als er grind ligt, dan weet je meteen dat er voldoende draagkracht is. Maar het blijft de verantwoorde­lijkheid van de bewoner zelf. Is er twijfel, dan moet hij zelf een expert inschakelen.”

“Aan het eind van het gesprek wordt een conclusie getrok­ken en worden de actiepunten bepaald. Dan wordt het aan mij als coördinator overgedragen om de actiepunten in werking te zetten, meer bepaald: om partijen te benaderen voor een offerte. Voorheen hadden we een lijstje Haagse bedrijven waar we goede ervaringen mee hadden. We hadden daarbij geen financiële belangen. Nu geven we de offerteverzoeken door aan de WoonWijzerWinkel in Rotterdam. Die is groter, heeft meer ervaring en meer contacten. De WoonWijzerWinkel heeft wel een verdien­model. Ze werken met vaste, geselecteerde partijen, die een jaarbedrag en een deel van de omzet aan de WoonWijzerWinkel betalen. Als een bedrijf via de HEBA offerte-aanvragen wil ontvangen, moet het dus aangesloten zijn bij de WoonWijzerWinkel.”

Niet alleen Den Haag

Energiecoaches zijn geen Haagse uitvinding: het idee van energiecoaches is afkomstig van Hoom, een landelijke coöperatie die lokale energie-initiatieven ondersteunt. “Meerdere gemeentes hebben dat idee nagevolgd”, zegt Schutten. “Via Hoom staan we in contact met vergelijkbare initiatieven in andere steden. We leren van elkaars ervaringen en aanpak.”

“Wat de coaches de gemeente opleveren: meer groen op daken, meer zonnepanelen en daarmee CO2-reductie. En niet te vergeten: we creëren awareness”, besluit Schutten. “We gaan nog lang niet stoppen, sterker nog, we werven door voor meer coaches. We willen in totaal naar honderd energie- en dakcoaches. Het Jaar van het Dak is in Den Haag dan wel afgelopen, maar de dakcoach blijft bestaan.”