Roofs 2023-09-64 Natuur als kompas

Special Dakbedekkingen

Een nieuwe generatie ontwerpers toont haar innovatieve ideeën op de Dutch Design Week 2023. Nog meer dan in vorige jaren zien we ontwerpen en oplossingen waarbij de natuur een hoofdrol speelt. Reststromen gaan een symbiose aan met de natuur of komen terug in onze omgeving in een organische vorm. Het ontwerpen van de kleinste tot de grootste objecten moet in harmonie met de natuur.

Verplichte ruimte huismus

Vogelbescherming Nederland reikt op de Dutch Design Week de Award Natuurinclusief Bouwen & Ontwerpen uit aan een project dat zich inzet om biodiversiteit in de bebouwde kom de ruimte te bieden. De jury maakt het meest natuurinclusieve project van de afgelopen twee jaar bekend. “Steeds meer bouwers, ontwerpers en ontwikkelaars zien de meerwaarde van een natuurinclusieve benadering voor hun project. Dat is ook hard nodig om de stedelijke flora en fauna weer een boost te geven”, schrijft de Vogelbescherming, die de prijs geeft aan een project prikkelend, innovatief is, en ook opschaalbaar en praktisch toepasbaar. Genomineerd is de behuizing voor de huismus onder een schuin sedumdak. De genomineerde architect Victor Retel Helmrich vat het natuurinclusief bouwen samen: “Waar het goed is voor vlinders insecten en vogels, is het ook goed voor de mensen.”

In het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) komen eisen om bij nieuwbouw ook voorzieningen voor huismus, gierzwaluw en vleermuis te realiseren. Per 110 m² gesloten gevel- en dakoppervlakte (vergelijkbaar met een rijwoning) dient tenminste één voorziening voor de huismus, één voor de gierzwaluw en 2 procent hangoppervlakte voor vleermuizen te worden gerealiseerd.

Bioplastic en zwammen

Veel ontwerpers onderzoeken nieuwe toepassingen van nieuwe materialen. Mycelium Material is een pionier op het gebied van duurzame innovatie en kweekt mycelium voor milieuvriendelijke producten. “Door meer natuurlijke materialen zoals schimmels in ons toekomstige leven te integreren, zetten we een stap in de richting van een symbiocene mentaliteit”, stellen de ontwerpers.

De Argentijnse architectuur- en ontwerpstudio XAARCHIVE STUDIO zoekt de grenzen op van natuur en kunstmatigheid, met als doel te ontwerpen voor een duurzame toekomst, en onze relatie met de natuur opnieuw vorm te geven. Om hittegolven te weerstaan en gewassen te beschermen, zien ze toepassingen van bioplastic overkappingen.

Zelfbouw boom

‘The ManyTree’ van de uit Australië afkomstige boomarchi­tect Joshua Russo-Batterham onderzoekt een nieuwe typo­logie voor stedelijk groen: een hybride boom; half gebouwd en half volwassen. Dit zet ons ertoe aan om anders na te denken over hoe we groen in onze steden gebruiken en waarderen en daagt ons uit met de vraag: “Wat als we bomen zouden kunnen ‘bouwen’?”. Zijn ontwerpstudio JNRB onderzoekt thema’s van het integreren van de natuur op creatieve manieren. Hierdoor is een oeuvre ontstaan dat een samensmelting is van design, natuur, technologie en stedenbouw.

Tuin van Eden

Veel ontwerpen betreffen omhullende koepels of bouwwerken uit nieuwe materialen. Met haar afstudeerwerk combineert Janneke de Lange van de designacademie Eindhoven twee van haar passies: kassen en tropisch fruit. “Door mijn ontmoetingen met tropisch fruit groeide mijn verlangen om mijn eigen Hof van Eden te creëren, een toevluchtsoord boordevol onvoorstelbare soorten tropisch fruit.” Ze ontwierp een botanische tuin die uitsluitend gewijd is aan exotisch fruit. “Het zal dienen als tuin, productielocatie, wellnesscentrum, restaurant, sportschool, vakantiebestemming en vooral als toevluchtsoord om te genieten van fruit.” De fruitbomen voor in de kas komen uit eigen gekweekte zaden, die in hergebruikte babytrolleys worden grootgebracht. In de overdekte glazen structuur komen objecten als een omhullende cocon, opgebouwd uit op vruchten geïnspireerde vormen, die de beleving van het eten van het fruit vergroten.

Kijken naar de regen

In de opstelling “Rain”Watchers wil ontwerperscollectief littlefishtino mensen op een andere manier naar regen laten kijken. Op een bankje met een doorzichtig dak erboven, ervaar je de regen op een nieuwe manier. Op het terrein van het geestelijke gezondheidscentrum de Grote Beek in Eindhoven staat de opstelling niet voor niets: de ontwerper ziet een helende werking in het ervaren van de elementen.

Nieuwe materialen van het symbioceen

Met de projectintroductie ‘Hoe zou een tuin er in het nieuwe tijdperk van het Symbioceen uit kunnen zien?’ tonen de ontwerpers van Babel voorbeelden van klimaatadaptieve en ecosysteem-inclusieve ontwerpoplossingen als antwoord op de uitdagingen van klimaatverandering en verlies aan biodiversiteit. Dit doen zij door gebruik te maken van (ecologische) data, materiaal- en productieonderzoek. Ook andere ontwerpers werden uitgenodigd hun bijdrage aan de tuin te leveren.

Het Symbioceen is het nieuwe tijdperk, waarin we samenwerken met de wereld om ons heen, in plaats van haar uit te buiten. “Door samen te werken met biologen, ecologen, programmeurs, architecten en filosofen, en door de lokale bevolking te betrekken, vervullen wij onze missie om bij te dragen aan een wereld”, stellen de ontwerpers.