Roofs 2024-02-56 Er valt veel te kiezen

Veilig werken op hoogte

Veilig werken op hoogte is en blijft een lastig onderwerp. Wettelijk is alles goed geregeld maar nog steeds vallen er slachtoffers te betreuren. Dat is meestal terug te voeren op het niet nakomen van de regels en op het toezicht. De Arbeidshygiënische strategie uit het Arbobesluit stelt dat gevaar aan de bron moet worden aangepakt (vermijden), gevolgd door collectieve maatregelen als hekwerken en netten, en als laatste optie persoonlijke beschermingsmiddelen als collectieve om technische reden niet mogelijk zijn. In dit artikel ligt de focus op collectieve maatregelen die gebouweigenaren, aannemers en dakbedrijven kunnen nemen om veilig onderhoud op (platte) daken mogelijk te maken.

Tekst: Tjerk van Duinen

Sinds 1 januari 2024 vervangt het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) het Bouwbesluit uit 2012. Naast de Arbeidsomstan-dighedenwet en het Arbeidsomstandighedenbesluit is daarmee het Bbl de nationale leidraad als het gaat om hetontwerpen waarbij veiligheid, gezondheid, duurzaamheid en gebruik van bouwwerken belangrijk zijn. De verplichting dat onderhoud aan een gebouw veilig moet kunnen worden uitgevoerd (Bouwbesluit 2012 Afdeling 6.12 art. 6.53 en 6.54) is nu terug te vinden in het Bbl onder §4.7.11, artikel 4.240 en 4.241. Hierin staat ondubbelzinnig hoe de aanvrager van een Omgevingsvergunning aan zijn wettelijke verplichtingen voldoet en hoe men dit aannemelijk moet maken. Zowel in het Bouwbesluit als in het Bbl is veilig onderhoud aan gebouwen onderdeel van het ontwerpproces bij nieuwbouw: daarin moeten adequate oplossingen zijn opgenomen, zodat gebouwen veilig te onderhouden zijn.

Dakopstanden

In hoeverre dat het geval zal zijn, is maar de vraag, denkt Adri Frijters, columnist veilig & gezond werken van Roofs. “Er zijn heel wat opdrachtgevers die streven naar maximaal binnenvolume voor het beschikbare bouwkavel. Dat is dus simpel lengte maal breedte maal hoogte. Dus die wil dat het dak zo hoog mogelijk wordt aangelegd. Aangezien binnen de bouwregelgeving de hoogte van het hek dan wel de dakrand meetelt, zien we regelmatig minimale dakopstanden, soms maar 5 cm hoog. Dat is vragen om lekkage en overstort, wat weer ten koste kan gaan van je gevel. En dat een hekwerk op het dak niet van Welstand is toegestaan, is helemaal onzinnig. Je hebt tegenwoordig hekwerksystemen die je kunt wegklappen of die een gebogen vorm naar binnen toe hebben en daardoor van beneden niet te zien zijn.”

Incalculeren

Om te voldoen aan het Besluit bouwwerken leefomgeving, moet er volgens de Arbeidshygiënische strategie gewerkt worden bij het plannen van een dak. “Je dient veiligheid in te calculeren”, vervolgt Frijters. “Doe je dat niet, zou het ontwerp moeten worden afgekeurd, alleen gebeurt dat meestal niet. Lokale overheden kennen de regels niet voldoende of passen die niet toe. En dat terwijl er prima collectieve voorzieningen op de markt zijn en die zijn in principe allemaal goed.”

Marktaanbod

In het marktaanbod is een grote variëteit aan oplossingen te vinden voor collectieve veiligheid op het platte dak. Heel wat aanbieders leveren tijdelijke hekwerken die zijn samengesteld uit aluminium profielen en contragewichten. Maar het ene hekwerk is het andere niet. Custers uit Venray gaat vooral voor eenvoud met hun Dakrand 2000, een simpel, compact, lichtgewicht systeem ‘voor alle situaties’ dat slechts bestaat uit basisframes, leuningbuizen en onverwoestbare stalen ballastblokken.

Alprokon uit Barendrecht presenteerde op DAKEN & ZAKEN hun Dakreling® Type F. Dakreling® Type F is speciaal ontwikkeld voor toepassing op platte daken bij installatie van zonnepanelen en om meer werkruimte op het dak te creëren, tot minder dan 1 meter van de dakrand. Een scharniersysteem zorgt dat ook de korte ligger (<90cm) opklapbaar is om eronder te kunnen werken, of neerklapbaar indien nodig. Opzetten gaat, net als bij het standaard Dakreling® type A, eenvoudig en snel door de universele onderdelen. Het systeem is ook volledig uitwisselbaar met alle andere types van Dakreling® .

Eurosafe Solutions uit Zwolle, onderdeel van de Eurosafe Group, heeft een indrukwekkend assortiment veiligheidsproducten en -diensten en daarin is de tijdelijk of permanent inzetbare SolidRail® één van de dakrandbeveiligingen die niet alleen licht is en eenvoudig te monteren, het biedt ook wat extra’s op esthetisch vlak. Zo is de afwerking gestroomlijnd door het gebruik van smalle staanders en door het plaatsen van de bevestiging van hand- en knieleuningen aan de binnenkant. Het systeem is verkrijgbaar in alle RAL kleuren- en dat geldt evenzo voor de MSA Latchway VersiRail die Eurosafe ook levert. Het voordeel van dit vrijstaande of permanente systeem is, dat de staanders recht, gebogen (onzichtbaar vanaf maaiveld) of schuin leverbaar zijn en met de kleur volledig af te stemmen op het gebouwontwerp. Bovendien is het vrijstaande model leverbaar als opvouwbare versie.

Een bijzondere vorm van hekwerken op platte daken is de DakBox® van Daksafe®. Het betreft een mobiel hek van 2 bij 2 meter dat op het dak wordt opgebouwd en slechts 62 kilogram weegt. Dit hekwerk beweegt aldus met de werkplek mee. Ook de DakBox® is getoetst aan EN14122-3 en Arbobeleidsregel 3.16. Het compacte formaat maakt dit product erg geschikt voor kleine en kortdurende klussen. Wel moet er voortdurend toezicht zijn op het juiste gebruik en meenemen met de werkzaamheden.

Van deze meest mobiele oplossing komen we ten slotte uit bij de meest permanente oplossing, de balustersystemen van Roval Aluminium, onderdeel van de Reynaers Group. Hun aluminium balustersysteem kan zowel los gemonteerd worden als volledig geïntegreerd in een aluminium muurafdeksysteem en is geschikt voor nieuwbouw- of renovatieprojecten, waar het risico op vallen aanwezig is. De handrail heeft een maximale hoogte van 600 mm en is beschikbaar in diverse modellen en afwerkingen (rond, ovaal, vierkant, rechthoekig). Daarmee valt het ballustersysteem onder de esthetische veiligheidsoplossingen voor daken, balkons en loggia’s met een zekere borstwering. De gebouweigenaar met de minimale dakopstand of een lijnsysteem zal toch moeten uitwijken naar de tijdelijke beveiliging voor het onderhoud op zijn dak.

Tot slot

Voor de rekenaars: een permanente randbeveiliging is, gerekend over de levensduur van het dak, vaak goedkoper dan een lijnsysteem. Dit omdat er minder hoge jaarlijkse kosten en onderhoud zijn. Ook het werken op of aan het dak kan goedkoper worden omdat er niet voor tijdelijke werkzaamheden een tijdelijke leuning behoeft te worden geplaatst. Immers bij werkzaamheden aan het dak moet ook gewerkt worden achter een leuning als dit technisch mogelijk is. Een eventueel lijnsysteem blijft daarmee ongebruikt.