Roofs 2024-02-76 De Tornado: een nieuw architectonisch icoon aan de skyline van Rotterdam

Insus

Aan de skyline van Rotterdam verrijst een nieuw icoon: de Tornado van FENIX. Een door MAD Architects ontworpen wenteltrap als kunstwerk en belevenis ineen. De complexe stalen constructie met 297 roestvaststalen panelen aan de buitenzijde is nu nog in uitvoering. De houten binnenkant en de 336 op maat gemaakte traptreden van de 550 meter lange trap, leiden naar een observatie platform dat overdekt wordt met een glazen dak van dubbelgekromde elementen.

De Tornado is nu al, maar zeker straks na de opening in 2025, zowel binnen als buiten het museumgebouw de blikvanger van FENIX. FENIX is gevestigd in Rotterdam, aan de Rijnkade, schuin tegenover Hotel New York. Het is een historische havenloods uit 1923 die wordt getransformeerd tot een spectaculair museumgebouw.

De bouw van de Tornado is een complex proces waar door meerdere partijen aan wordt gewerkt en die in verschillende delen plaatsvindt. Engineers van onder andere de firma’s IMD Raadgevende Ingenieurs, CSM, CIG en EGM architecten hebben vanaf de eerste schets van MAD Architects in 2018, non-stop getekend en gerekend aan de constructie. Deze is zo complex omdat de Tornado volledig los staat van het monumentale pakhuis. Het was een uitdaging om met zo min mogelijk steunpunten te werken. Het gewenste resultaat is bereikt, ‘Want de Tornado lijkt te zweven’, schrijft het persbericht van FENIX, de organisatie die hier straks een nieuw museum zal huisvesten met migratie als thema.

Ingewikkeld kunstwerk

FENIX is gevestigd in een historische havenloods uit 1923, met 16.000 m2 ooit de grootste op- en overslagloods ter wereld. Het Chinese MAD Architects blaast het zorgvuldig gerestaureerde erfgoed nieuw leven in met een moderne toevoeging. De Tornado is een trap, kunstwerk en beleving inéén. Vanaf de begane grond van de loods wervelt de trap omhoog tot een spectaculair uitzichtplatform hoog boven het dak.

De trap heeft een ingewikkelde vorm: nergens is iets hetzelfde. Het stalen spaceframe werd opgebouwd in de loods door CSM, een bedrijf dat wereldwijd complexe gebouwen, bruggen en achtbanen realiseert. Spectaculair was de 22 meter hoge en negentig ton wegende liftkern die in februari 2022 in één dag in het pand werd gehesen.

Waar de buitenzijde bedekt is met roestvaststaal is de binnenzijde van de Tornado met hout afgewerkt. Passend bij FENIX, sluit dat aan bij het gevoel aan boord te stappen van een schip en op reis te gaan. Om de binnenkant van de Tornado-trap te realiseren, zocht het Rotterdamse bedrijf Woodwave de samenwerking met architect Folkert van Hagen van Group A Architecten.

Door de organische vormen van de trappen en om het patroon natuurlijk te laten verlopen, zijn er bijvoorbeeld 10.000 unieke houten planken nodig voor de zijkanten en de 336 traptreden. Er is twee maanden fulltime gewerkt aan een speciaal softwareprogramma voor de machines, die nu vier maanden in gebruik zijn om het hout nauwkeurig te frezen.

De Tornado bestaat uit twee trappen die in elkaar draaien als een helix naar het toekomstige uitzichtplatform op 24 meter hoogte. Op weg naar het uitzichtpunt kunnen bezoekers halverwege de klim van trap wisselen en zo zelf hun weg naar boven bepalen. Een ervaring waarbij bezoekers worden getrakteerd op steeds wisselende uitzichten op de stad.

Het gebouw is gevestigd op dé plek van vertrek en aankomst, waar miljoenen mensen vertrokken of van over de hele wereld aankwamen. FENIX vertelt straks deze verhalen en laat zien dat migratie een tijdloos en universeel verschijnsel is. De Tornado is het hart van het museum en is het grootste kunstwerk uit de collectie van FENIX. Het plaatsen van het glazen dak boven het uitzichtplatform en de realisatie van het groendak op de oude loods zullen we in Roofs in komende edities aandacht geven.