Roofs 2024-04-66 Anders groen

Special Groene daken

Groene daken door duurzaam materiaalgebruik: dat brengt ons bij schimmels en reusachtige bloemsculpturen van restmaterialen. Het toevoegen van sporen aan dakbedekking kan de brandwerendheid vergroten en het gebruik van restmaterialen helpt bedrijven hun duurzame inspanning zichtbaar te maken.

Nu het klimaat opwarmt en historische bosbranden onze planeet verwoesten, is het van cruciaal belang om nieuwe, duurzame manieren te vinden om mensen en ecosystemen te beschermen tegen groeiende brandproblemen. Een artikel in Popular Science verwijst ons naar een Australisch onderzoek naar mycelium, een wortelachtige structuur van schimmelstrengen, dat in de afgelopen jaren een dankbaar product voor technologische innovaties is geworden. Bijvoorbeeld als ingrediënt voor kweekbare computers, bouwmaterialen en leer. Onlangs hebben onderzoekers van het Royal Melbourne Institute of Technology in Australië veelbelovende vooruitgang geboekt bij het omzetten van de unieke stof in brandwerende dakbedekking.

“Het mooie van mycelium is dat het een thermische beschermende koollaag vormt wanneer het wordt blootgesteld aan vuur of stralingswarmte”, zei RMIT-professor Everson Kandare, een expert in de ontvlambaarheid en thermische eigenschappen van biomaterialen, in een verklaring. “Hoe langer en hoe hoger de temperatuur waarbij myceliumhoutskool overleeft, hoe beter het wordt gebruikt als brandwerend materiaal.”

Kandare en zijn collega’s publiceerden vorig jaar hun onderzoek naar mycelium als brandwerend middel in het tijdschrift Polymer Degradation and Stability. Het team was in staat om flinterdunne vellen mycelium te maken van eetbare Basidiomycota-schimmels in containers met suikerzoete melasse. Vervolgens voegden ze natriumhydroxide toe om de chitine in het mycelium om te zetten in chitosan.

Bij blootstelling aan vlammen van bijna 800 graden Celsius, volgens New Scientist, veranderde de chitosan snel in een beschermende laag houtskool. “Het materiaal vatte ongeveer een seconde vlam en doofde toen zelf”, vertelde co-auteur Tien Huynh aan New Scientist.

Veel composiet gevelpanelen bevatten stoffen die bij verbranding een nachtmerrie zijn voor de menselijke en ecologische gezondheid. “Bromide, jodide, fosfor en stikstofhoudende brandvertragers zijn effectief, maar hebben nadelige gevolgen voor de gezondheid en het milieu,” zei Kandare in de release. “Ze vormen gezondheids- en milieuproblemen, aangezien kankerverwekkende stoffen en neurotoxines die kunnen ontsnappen en in het milieu kunnen blijven bestaan, schade toebrengen aan het planten- en dierenleven.” In plaats daarvan stoot de paddenstoelenoplossing volgens de onderzoekers alleen water en kooldioxide uit.

Natuurlijk zijn kunststoffen aanzienlijk goedkoper en gemakkelijker te produceren dan het kweken van paddenstoelen, maar Huynh voegde er in het persbericht aan toe dat overgebleven organisch afval van de groeiende champignonindustrie op een dag zou kunnen helpen om producten als deze op te schalen.

“Door samen te werken met de champignonindustrie zou er geen behoefte meer zijn aan nieuwe boerderijen en tegelijkertijd producten worden geproduceerd die op een duurzame manier voldoen aan de brandveiligheidsbehoeften”, aldus Huynh.

Groene bloemen uit restmateriaal

“Afval bestaat niet”, dat is het credo van kunstenaar Linda Nieuwstad. Van oude werkkleding en ander afvalmaterialen maakt zij kleurrijke en wonderlijke bloemsculpturen voor organisaties als NS en de KLM. Begin februari stond zij op de beurs Object Rotterdam met torenhoog vingerhoedskruid. Ze laat er gigantische bloemen zien, gemaakt van groen plastic winddoek met reclameteksten die langs tennisbanen worden opgehangen. Het afval is nu verworden tot een vrolijke bos wilde bloemen; madeliefjes, wilde viooltjes en primula’s die Nieuwstad “Wimbledon Flowers” noemt.

“Veel van die doeken worden weggegooid als er nieuwe sponsordeals worden afgesloten, maar het materiaal is nog prima te gebruiken om kunst mee te maken. De nieuwe bloemen zijn perfect om kantoren, ziekenhuizen, hotels en andere publieke plaatsen van een flinke portie speelsheid en kleur te voorzien.”

Bloemen met een boodschap

Steeds vaker komen klanten bij Nieuwstad met restmaterialen uit hun eigen bedrijf met het vraag of er nog iets van gemaakt kan worden. Zo maakte ze al eens spoorbloemen voor de NS, gemaakt van overgebleven treinstoffering en conducteurskleding. “Soms doet een bedrijf achter de schermen heel erg veel aan duurzaamheid, maar is dat aan de voorkant niet altijd zichtbaar. Via de grote bloemen in hun ontvangsthal of vergaderruimte kunnen zij hun duurzame verhaal vertellen”.

De bloemen van Linda Nieuwstad zijn gigantisch. Vergeet-me-nietjes zo groot als gebaksbordjes, rozen zo groot als tractorbanden en narcissen waar je onder kunt gaan zitten. In 2023 was er een indrukwekkende sinaasappelbloesem te zien bij Paleis het Loo in Apeldoorn. In de zomer van 2022 stonden haar sculpturen langs de Hofvijver in Den Haag. Haar werk is verder onder andere te zien bij de Nederlandse Spoorwegen, KLM, Utrecht UMC, Microsoft in Stockholm, warenhuis Joyce in Hong Kong en het 25Hours Hotel in Florence. ■

Het onderzoek van RMIT-professor Everson Kandare is te vinden via: researchrepository.rmit.edu.au/